Μόλις δόθηκε στη δημοσιότητα το σχέδιο τροποποιήσεων του Ν. 2939/2001 για τα θέματα της ανακύκλωσης

Στην επίσημη ιστοσελίδα του ΥΠΕΚΑ, στο link http://www.minenv.gr/index.html θα βρείτε την αιτιολογική έκθεση και το σχέδιο νόμου για το σχέδιο τροποποιήσεων του Ν. 2939/2001 (ΦΕΚ 179Α) «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων –Ίδρυση Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων (Ε.Ο.Ε.Δ.Σ.Α.Π.)» και του ΠΔ 99/2008 (ΦΕΚ 154A) «Συγκρότηση, διάρθρωση και λειτουργία του Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων και Κανονισμός Οικονομικής Διαχείρισης και Προμηθειών του Οργανισμού» και άλλες διατάξεις.

Ας το μελετήσουμε και ας συμμετάσχουμε όλοι ενεργά στη διαβούλευση. Τις επόμενες ημέρες θα επανέλθω.

Μέχρι τότε, Καλή Χρονιά και Ευτυχισμένο το 2010 για όλους μας

Καθετοποίηση των υπηρεσιών των ΦοΔΣΑ: μια αναγκαία τομή

Το ακόλουθο άρθρο αποτελεί συνεισφορά του Αντρέα Κουσκούρη και το προσυπογράφω με μεγάλη μου χαρά - πιστεύω ότι αποτελεί τομή σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση και μπορεί να αποτελέσει λύση.

"Το ζήτημα της προσέγγισης του τρόπου διαχείρισης των στερεών αποβλήτων , χρειάζεται μια ενιαία πλατφόρμα προσέγγισης. Από τον οδοκαθαρισμό, συλλογή , επεξεργασία μέχρι την τελική διάθεση των αστικών αποβλήτων χρειάζεται μία ολοκληρωμένη προσέγγιση. Η αναγκαιότητα απορρέει όχι μόνο από λόγους οικονομίας κλίμακας, αλλά και από οργανωτικούς λόγους ολοκληρωμένης και συντονισμένης προσέγγισης, καθώς η αλυσίδα του συνολικού φάσματος της διαχείρισης στερεών αποβλήτων είναι ενιαία.

Με την παρούσα πρόταση καταβάλλεται προσπάθεια για την προώθηση πολιτικής ιδέας που θα ενισχύει μία ελεύθερη κοινωνία η οποία θα βασίζεται σε ισχυρή Τ.Α , προσωπικές ελευθερίες και περιορισμένη κρατική συμμετοχή.

Η ανταλλαγή διαφόρων πολιτικών σε συνεργασία με ακαδημαϊκούς, εμπειρογνώμονες , Τ.Α, καθώς και η ενημέρωσή μας για τον τρόπο που διαχειρίζονται τα απόβλητα τους άλλα κράτη μέσα από την ISWA (INTERNATIONAL SOLID WASTE ASSOCIATION) και τις επιχειρήσεις μέσω FEAD (EUROPEAN FEDERATION OF WASTE MANAGEMENT AND ENVIRONMENTAL SERVICES) μας βοήθησε να μάθουμε αρκετά νέα θέματα για την Διαχείριση των Στερεών Αποβλήτων.

Η χώρα μας είναι μικρή και κατακερματισμένη σε 1.000 περίπου Δήμους και κοινότητες, όπου η οικονομική και αποτελεσματική διαχείριση αποβλήτων δεν καθίσταται εφικτή με την κοστολόγηση της ΔΣΑ σύμφωνα με τις προδιαγραφές που επιβάλλονται μέσω της Κοινοτικής Νομοθεσίας.

Απλοποιώντας την λειτουργία της Τ.Α. στην Δ.Σ.Α θα ηδύνατο να δοθούν κίνητρα στους εμπλεκόμενους π.χ νοικοκυριά, Τ.Α και τον ιδιωτικό τομέα.
Προτείνεται κατ’ αρχή η δημιουργία ενοποιημένου συστήματος ΔΣΑ (οδοκαθαρισμός, συλλογή, μεταφορά , μεταφόρτωση , επεξεργασία και τελική διάθεση) από τους ΦΟΔΣΑ και να καταργηθεί το ισχύον διπλό και εύθραυστο σύστημα που βασίζεται στη συνύπαρξη με παράλληλες αρμοδιότητες των ΟΤΑ.

Οι ΦΟΔΣΑ που έχουν την αρμοδιότητα υλοποίησης των περιφερειακών σχεδιασμών διαχείρισης αποβλήτων, θα έχουν την δυνατότητα, συμπληρώνοντας στις αρμοδιότητες τους τον οδοκαθαρισμό - συλλογή αστικών αποβλήτων, να συμβάλουν στην οικονομία κλίμακος που τόσο ανάγκη υπάρχει λόγω υψηλού κόστους (οδοκαθαρισμού και συλλογής) με τον καλύτερο συντονισμό, βελτιστοποίηση λειτουργίας, κοινά εργοτάξια, κοινές προμήθειες μεγαλύτερης κλίμακας, δυνατότητα εφαρμογής πιλοτικών εφαρμογών, αδειοδοτήσεις συλλογής, νέα συστήματα συλλογής και συστήματα χρέωσης σε ολοκληρωμένο επίπεδο ΔΣΑ, ενιαία κατάρτιση με δυνατότητα δημιουργίας νέων καθηκόντων και δεξιοτήτων του προσωπικού κ.α. Επιπλέον θα σταματήσει και το πάρεργο πρόσθετων υπηρεσιών που παρέχονται από τις υπηρεσίες καθαριότητος και επιβαρύνουν το κόστος των υπηρεσιών καθαριότητος και κατά συνέπεια της διαχείρισης στερεών αποβλήτων που είναι και πλασματικό.

Το σύστημα θα βοηθήσει και στην δημιουργία μεγαλύτερων επενδύσεων για υποδομές από τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος συμβάλει επικοδομητικά στην διαχείριση αποβλήτων. Το προτεινόμενο σύστημα θα μειώσει την πολυπλοκότητα των απαιτουμένων ενεργειών και θα το αντικαταστήσει με όραμα, πλαίσιο και δομή. Το προτεινόμενο σύστημα θα εξυπηρετεί τους στόχους που τίθενται χωρίς την παρουσία δύο διαφορετικών συστημάτων με αποκλίνοντες στόχους. Το σύστημα θα φέρει πιό κοντά την συνεργασία και τις ευθύνες των νοικοκυριών καθώς και των εταιρειών του Ιδιωτικού Τομέα.

Το μέγεθος των διευρυμένων αρμοδιοτήτων των ΦΟΔΣΑ τους δίνει την δυνατότητα δημιουργίας περαιτέρω standards (π.χ. τυποποίηση εξοπλισμού ΔΣΑ και όχι κάθε Δήμος να προμηθεύεται ότι θέλει ακόμη και χωρίς συμβατότητα ορισμένες φορές με τα standards (ELOT-EN) στην ΔΣΑ. Στην προκειμένη περίπτωση η διεύρυνση των αρμοδιοτήτων θα έχει ως όφελος και την συναίνεση των διαφόρων εμπλεκομένων για την λύση του προβλήματος. Θα πρέπει να γίνει γνωστό ότι η συγκεκριμένη πρόταση δεν γίνεται για άντληση μεγαλύτερης ισχύος , βέβαια αυτό απαιτεί at hoc την ύπαρξη πολιτικού θάρους και εμπιστοσύνης , αλλά θα έχει αποτέλεσμα καλύτερων δημοκρατικών διαδικασιών.

Με την ενοποίηση των λειτουργιών αυτών θα υπάρχει και μεγαλύτερη κοινωνική συναίνεση τόσο στην χωροθέτηση , όσο και στην λειτουργία των εγκαταστάσεων που θα προκύψουν. Θα λειτουργούν σαν one stop shop.

Οι ΦΟΔΣΑ θα μπορούν να μάθουν από άλλα επιτυχή projects που είχαν πραγματοποιήσει Δήμοι μέλη τους. Θα προσαρμόσουν τους διάφορους μηχανισμούς αναπτύσοντας κατ’ αυτό τον τρόπο νέες μεθόδους εργασίας και να υπερνικήσουν τα τυχόν εμπόδια που έχουν προσδιοριστεί. Θα κατανείμουν ορθολογιστικά τους πόρους. Θα αυξήσουν δραστικά την ανακύκλωση και την εκτροπή των αποβλήτων από τους ΧΥΤΑ.

Η αυτονομία που θέλουν να έχουν οι Δήμοι, πολλές φορές τίθενται εμπόδιο για την δημιουργία ενός ενιαίου υπερτοπικού φορέα όπως είναι οι ΦΟΔΣΑ όπου τα αποτελέσματα είναι οφθαλμοφανή.

Τρόπος μετάβασης

Η σύσταση και λειτουργία των Φο.Δ.Σ.Α αποτελεί ένα βήμα προς την καλύτερη διαχείριση των στερεών αποβλήτων. Το σχήμα αυτό μπορεί να αποτελέσει τη βάση επέκτασης στα παραπάνω προταθέντα. Χρειάζεται μία ευέλικτη στάση στην οργανωτική διάρθρωση του επιχειρήματος. Πρώτο βήμα, η συγκρότηση των οργάνων διαβούλευσης σε Τοπικό , Υπερτοπικό (σε χωρικό επίπεδο ΦΟΔΣΑ) και Κεντρικό Επίπεδο. Αυτά θα αποφασίσουν και τον βέλτιστο τρόπο μετάβασης σε μια συνολική αντιμετώπιση του ζητήματος.

Προς το παρόν (πιλοτικά) θα πρέπει κατά την εκπόνηση ενός ΠΕ.Σ.Δ.Α(Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων) να ζητηθεί το κόστος και η αποτελεσματικότητα συλλογής αστικών αποβλήτων υπό ενιαίο φορέα (ΦΟΔΣΑ) με την βελτιστοποίηση του όλου συστήματος έναντι κάθε Δήμου χωριστά από πλευράς κόστους και αν το κόστος του ΦΟ.Δ.Σ.Α είναι σημαντικά μικρότερο, να προωθηθούν διαβουλεύσεις με τα παραπάνω προτεινόμενα όργανα και να προχωρήσουν στην αναγκαία νομοθετική ρύθμιση.
Έτσι θα μπορέσει να διευρυνθεί και η δυνατότητα διαχείρισης των οικιακών, εμπορικών και βιομηχανικών αποβλήτων κάτω από ενιαία πλατφόρμα , ώστε να μειωθεί η επιβάρυνση της Τ.Α. από το όλο θέμα, αφού η διαχείριση των εμπορικών και βιομηχανικών αποβλήτων , αποτελεί ευθύνη του ιδιωτικού τομέα ο οποίος θα πρέπει να επενδύσει γι’ αυτό.

Για το κόστος της διαχείρισης αποβλήτων

Οι στατιστικές δείχνουν ότι όπου υπάρχουν και λειτουργούν συστήματα ολοκληρωμένης διαχείρισης στερεών αποβλήτων, τα ποσοστά της ανακύκλωσης είναι κατά πολύ μεγαλύτερα από τις περιοχές που υπάρχουν μόνο ΧΥΤΑ. Πόλεις όπως η Βιέννη, το Άμστερνταμ, η Στοκχόλμη, αλλά και η Βαρκελώνη, η Λισαβώννα και το Μιλάνο έχουν επενδύσει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε υποδομές διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Αλλά και πληρώνουν σημαντικά ποσά σε ετήσια βάση για να πετύχουν ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιβαρύνσεων από τα σκουπίδια και εκτροπή τους από τους χώρους ταφής.

Μια σύγκριση με την Ελλάδα είναι αποκαλυπτική. Στις περισσότερες περιοχές της χώρας, όπου υπάρχουν ΧΥΤΑ, οι κάτοικοι πληρώνουν κάτι μεταξύ 15-30 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων για την υγειονοιμική ταφή, πρακτικά 10-13 ευρώ ανά άτομο το χρόνο. Στις ευρωπαϊκές μητροπόλεις όπου το πρόβλημα έχει λυθεί με ολοκληρωμένο τρόπο, οι κάτοικοι πληρώνουν από 85 – 230 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων, πρακτικά 30 – 80 ευρώ ανά άτομο το χρόνο ( στα κόστη αυτά δεν συμπεριλαμβάνεται η αποκομιδή των αποβλήτων). Ο τζίρος της διαχείρισης στερεών αποβλήτων στην ΕΕ ξεπερνάει τα 130 δις ευρώ ετησίως, ενώ πολύ χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Ολλανδίας: σχεδόν 17 εκατομμύρια κάτοικοι, παράγουν 60 εκατομμύρια τόνους στερεών αποβλήτων των οποίων η ολοκληρωμένη διαχείριση κοστίζει σχεδόν 5,5 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο!

Είναι η ώρα και στη χώρα μας να έχουμε ριζική αλλαγή τόσο στον τρόπο που χρεώνονται οι πολίτες τις υπηρεσίες διαχείρισης στερεών αποβλήτων όσο και στο ύψος των τελών για τα απόβλητα, αν θέλουμε να επιλυθεί το πρόβλημα.

Η χρέωση μέσω του λογαριασμού της ΔΕΗ, με μοναδικό μέτρο τα τετραγωνικά μέτρα, έχει δύο μεγάλα προβλήματα. Πρώτον, είναι αδιαφανής γιατί κανένας δεν γνωρίζει ποιο μέρος του τέλους καθαριότητας αντιστοιχεί στη διαχείριση των σκουπιδιών και ποιο σε συντήρηση κήπων, νεκροταφεία, πολιτιστικές εκδηλώσεις κλπ. Δεύτερον, αυτός ο τρόπος χρέωσης είναι οικονομικό αντικίνητρο για την ανακύκλωση: είτε ανακυκλώνεις το συνολο των σκουπιδιών είτε τίποτα, θα πληρώσεις τα ίδια λεφτά αν έχεις ίδια τετραγωνικά μέτρα. Πρέπει να περάσουμε σε άλλα συστήματα όπου η χρεώση γίνεται με βάση τον όγκο και την επικινδυνότητα των αποβλήτων που πετάμε κάθε μέρα, ακόμα και σε εξατομικευμένη χρέωση που θα επιβραβεύει την περιβαλλοντικά ορθή συμπεριφορά.

Απαιτείται μια γενναία πολιτική πρωτοβουλία για το θέμα, χωρίς παρωπίδες πολιτικού κόστους και στη συνέχεια υπάρχουν πολλές πετυχημένες εμπειρίες σε ευρωπαϊκές χώρες που πρέπει να αξιολογηθούν και να προκύψει το κατάλληλο για την Ελλάδα σχήμα.
Όσον αφορά το ποια τεχνολογία διαχείρισης αποβλήτων είναι πιο ακριβή, η εμπειρία της Ελλάδας δεν αφήνει κανένα περιθώριο παρερμηνείας. Η πιο ακριβη μέθοδος διαχείρισης, αν περιλάβουμε τα κόστη αποκατάστασης του περιβάλλοντος και τα εξωτερικά κόστη που σχετίζονται με εκπομπές ρύπων και δημόσια υγεία είναι οι χωματερές. Η μόνη διαφορά είναι ότι αυτό το πανάκριβο κόστος αντί να το πληρώνουμε εμείς το μεταφέρουμε στις επόμενες γενιές και για αυτό η ταφή είναι η φθηνότερη με διαφορά μέθοδος.

Ένας από τους τρόπους που πολλές χώρες της ΕΕ αντιμετωπίζουν το θέμα του χαμηλού κόστους ταφής είναι η επιβολή ειδικού φόρου σε κάθε τόνο αποβλήτων που θάβεται, έτσι ώστε να δημιουργούνται αντικίνητρα στην ταφή υλικών και ενεργειακού περιεχομένου. Στο Βέγιο, την Ολλανδία, τη Δανία κάθε τόνος αποβλήτων που οδηγείται προς ταφή επιβαρύνεται με ένα κόστος μεταξύ 55-80 ευρώ, ενώ στη Γαλλία, την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, η επιβάρυνση είναι από 30-50 ευρώ ανά τόνο. Σε άλο μήκος κύματος, η Γερμανία έχει απαγορεύσει πλήρως την ταφή απορριμμάτων που έχουν αξιοποιήσιμο ενεργειακό περιεχόμενο.

Στη χώρα μας θα μπορούσε να εφαρμοστεί ένας φόρος ταφής; Λέω ναι εφόσον εξασφαλιστεί ότι με τα έσοδα του θα χρηματοδοτούνται οι αποκαταστάσεις των ΧΥΤΑαλλά και οι δράσεις επεξεργασίας και ανακύκλωσης, είτε σε τοπικό είτε σε περιφερειακό επίπεδο. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να υπάρχει πλήρης διαφάνεια στο που αξιοποιούνται τα χρήματα από τους φόρους ταφής, έτσι ώστε να μην έχουμε τα παρατράγουδα στα οποία μας έχει συνηθίσει το ελληνικό δημόσιο με αντίστοιχους φόρους. Ο φόρος ταφής δεν πρέπει να εφαρμοστεί ισοπεδωτικά αλλά σαν ένα εργαλείο συμμόρφωσης και μόνο έτσι θα έχει μέλλον.

Υψηλές προσδοκίες

Η νέα κυβέρνηση έχει ήδη κερδίσει τη μάχη των συμβολισμών, με τις κινήσεις που έκανε πριν καν περάσουν 30 ημέρες από την ανάδειξή της. Με την έμφαση που δίνεται στην πράσινη ανάπτυξη αλλά και με την τοποθέτηση πολλών νέων ανθρώπων, με φρέσκιες ιδέες, σε κρίσιμα πόστα έχουν δημιουργηθεί υψηλές προσδοκίες για μια δραστική αλλαγή στα θέματα της προστασίας και διαχείρισης του περιβάλλοντος.

Αν η νέα κυβέρνηση θελήσει να επιλύσει προβλήματα και να αφήσει το στίγμα της στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, τότε είναι εύκολο να προσδιοριστούν οι βασικοί άξονες στους οποίους πρέπει άμεσα να κινηθεί και είναι σχεδόν προφανές τι πρέπει να κάνει.

Πρώτον, να σχεδιάσει ένα Πρόγραμμα Ολοκλήρωσης Υποδομών στη Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων με ορίζοντα δεκαετίας και να προγραμματίσει σε βάθος χρόνου τις απαιτούμενες επενδύσεις, πέραν των όσων έχουν ήδη δρομολογηθεί. Απαιτείται ένα επιχειρησιακό σχέδιο με όραμα και βάθος χρόνου για να τελειώνουμε με την πελατειακή διαχείριση των χρηματοδοτήσεων και την επετειακή αναζήτηση πόρων από τους ΟΤΑ. Το Πρόγραμμα αυτό πρέπει να περιλάβει το σύνολο των λοιπών ΧΥΤΑ και ΣΜΑ, αλλά κυρίως το σύνολο των μονάδων επεξεργασίας και προεπεξεργασίας που απαιτούνται για να καλυφθούν οι ελάχιστες απαιτήσεις σύμφωνα με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Να τελειώνουμε με τις αντιλήψεις που θέλουν την επεξεργασία πριν από την ταφή να είναι προαιρετική.

Δεύτερον, να ανοίξει το κρίσιμο θέμα της μείωσης των παραγόμενων αποβλήτων, τόσο με την υλοποίηση εθνικού και περιφερειακών σχεδίων μείωσης όσο και με την εισαγωγή αλλαγών στον τρόπο χρέωσης των πολιτών, που θα συσχετίζουν τις παραγόμενες ποσότητες αποβλήτων και τη συνεισφορά τους στην ανακύκλωση με την προσωπική – οικογενειακή χρέωση, αντί του ξεπερασμένου συστήματος που υπάρχει σήμερα (χρέωση με τα τετραγωνικά μέτρα).

Τρίτον, να επανεξετάσει την πορεία της ανακύκλωσης και των Συλλογικών Συστημάτων Διαχείρισης και να διευκολύνει στη διαμόρφωση ενός πιο αποτελεσματικού πλασίου αγοράς των δευτερογενών υλικών. Απαιτείται νέα πνοή στις προσοπάθειες ανακύκλωσης και διάγνωση των πραγματικών προβλημάτων που υπάρχουν. Το ζήτημα της διαλογής στην πηγή του οργανικού κλάσματος πρέπει να αποτελέσει ειδική πρτεραιότητα. Και επιτέλους, με διάθεση πειραματισμού, ας εξεταστούν και λύσεις τύπου «zero waste» με πιλοτικό χαρακτήρα σε επιλεγμένες περιοχές.

Τέταρτον, να δώσει πόρους και περιθώριο για προσλήψεις στους Φορείς Διαχείρισης έτσι ώστε γρήγορα να σταθούν στα πόδια τους και να αναλάβουν πλήρως τα καθήκοντά τους. Να ενισχύσει το συντονιστικό των Φορεών με κάθε τρόπο έτσι ώστε να φτιαχτεί η ραχοκοκκαλιά των στελεχών που απαιτούνται για να γίνει πράξη η ολοκληρωμένη διαχείριση και να διαμορφωθούν οι βάσεις για μια πιο αποτελεσματική καθημερινή διαχείριση των αποβλήτων.

Οι προσδοκίες παραμένουν υψηλές, η πράξη θα δείξει αν είναι δικαιολογημένες ή όχι…

"Πράσινα κλιματιστικά και πράσινα άλογα" ?

Διάβασα χθες ένα εξαιρετικό άρθρο, στην Κυριακάτικη Αυγή (5/7/2009) για την πρόσφατη πρωτοβουλία της κυβέρνησης για την επιδότηση των "πράσινων κλιματιστικών". Με χαρά μου μεγάλη συνηδειτοποίησα ότι το άρθρο υπογράφεται από τον παλιό καλό φίλο και Κύριο Ερευνητή του Αστεροσκοπείου Σεβαστιανό Μοιρασγεντή, τον οποίο ευχαριστώ ιδιαίτερα για την άδεια του να το αναδημοσιεύσω στο blog μου. Για οποιαδήποτε σχόλια και επικοινωνία μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του στο e-mail seba@meteo.noa.gr

"Ενώ η εφαρμογή της Κοινοτικής Οδηγίας 2002/91 για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων καρκινοβατεί για χρόνια στη χώρα μας, την ώρα που στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες προετοιμάζονται ήδη για την επί τω αυστηρώτερω αναθεώρησή της, το Ελληνικό Υπουργείο Ανάπτυξης ανακοίνωσε τον προηγούμενο Μάιο ένα επιδοτούμενο πρόγραμμα αντικατάστασης των ενεργειοβόρων κλιματιστικών με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Έτσι, εν μέσω θέρους χιλιάδες Έλληνες καταναλωτές προσέτρεξαν στα καταστήματα ηλεκτρικών ειδών για να αποσύρουν τα παλιά κλιματιστικά τους, έχοντας την πεποίθηση ότι γλιτώνουν χρήματα και συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;

Κατ’ αρχήν είναι χρήσιμο να δούμε τα ποσοτικά στοιχεία του προγράμματος. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Υπουργείου Ανάπτυξης θα διατεθούν σε πρώτη φάση 15 εκατ. € ως δημόσια δαπάνη για να επιδοτηθεί κατά 35% η αντικατάσταση 50.000-60.000 κλιματιστικών. Συνολική δαπάνη επομένως περίπου 43 εκατ. €, προκειμένου να επιτευχθεί σε ετήσια βάση εξοικόμηση ενέργειας 20 γιγαβατωρών και μείωση των εκπομπών διοξεδίου του άνθρακα κατά 20.000 τόνους.

Αν υποθέσουμε ότι η μέση διάρκεια ζωής ενός κλιματιστικού είναι περίπου 10 χρόνια, προκύπτει ότι το κόστος μείωσης ενός τόνου διοξειδίου του άνθρακα από την υλοποίηση του προγράμματος είναι για το κράτος 75 € (λαμβάνοντας υπόψη μόνο τη δημόσια δαπάνη) και για το σύνολο της οικονομίας περίπου 115 € (λαμβάνοντας υπόψη τη συνολική δαπάνη αλλά και τα οικονομικά οφέλη από την εξοικονόμηση ενέργειας). Σημειώνεται, ότι στο σύστημα εμπορίας ρύπων 1 τόνος διοξειδίου του άνθρακα διαπραγματεύεται σήμερα περίπου στα 15 € (τιμή που περιλαμβάνει τόσο το κόστος μείωσης των εκπομών από διάφορα έργα όσο και το κέρδος των επενδυτών και των μεσαζόντων). Αν λοιπόν το πρόγραμμα αντικατάστασης των κλιματιστικών σχεδιάσθηκε για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, τότε είναι σκανδαλωδώς δαπανηρό δεδομένου ότι με τα ίδια χρήματα το κράτος θα μπορούσε να είχε μειώσει τουλάχιστον 5 φορές περισσότερο τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα επενδύοντας σε άλλες αποδοτικότερες παρεμβάσεις, ενώ με ανάλογη ενεργοποίηση των ιδιωτών η επιτυγχανόμενη μείωση θα ήταν μεγαλύτερη κατά τουλάχιστον 7 φορές. Ιδιαίτερα, που όπως κατ’ επανάληψη έχει γραφτεί σ’ αυτή εδώ τη στήλη, ο τομέας των κτιρίων διαθέτει ενα πλούσιο δυναμικό μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, 30% εκ των οποίων μπορεί να επιτευχθεί με οικονομικό όφελος! Είναι δε χαρακτηριστικό ότι η ίδια μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που επιδιώκεται μέσω του προγράμματος μπορεί να επιτευχθεί με την εγκατάσταση μόλις 4 (αριθμός τέσσερα) ανεμογεννητριών...

Ούτε όμως και από ενεργειακής άποψης το πρόγραμμα είναι αποδοτικό σε σχέση με τις δαπάνες που απαιτούνται. Για τον ιδιώτη καταναλωτή τελικά το κόστος εξοικονόμησης του ηλεκτρισμού (λαμβάνοντας υπόψη και την επιδότηση που θα λάβει) θα είναι της τάξης των 140 € ανά μεγαβατώρα, την ώρα που η τιμή αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας διαμορφώνεται στα επίπεδα των 100 € ανά μεγαβατώρα. Ταυτόχρονα, δεν μπορεί κανείς να προσδοκά δευτερογενή οφέλη στην οικονομία, δεδομένου ότι η χώρα δεν διαθέτει σημαντική βιομηχανία παραγωγής κλιματιστικών, άρα μεγάλο μέρος των δαπανών θα κατευθυνθεί τελικά στο εξωτερικό.

Επειδή, δημοσιεύματα του τύπου αναφέρουν ότι μετά το πρόγραμμα των πράσινων κλιματιστικών θα ακολουθήσουν αντίστοιχα επιδοτούμενα προγράμματα πράσινων ψυγείων, πράσινων κουζινών, πράσινων στεγνοκαθαριστηρίων και λοιπής οικοσυσκευής, είναι χρήσιμο να περιγράψουμε έστω και επιγραμματικά ορισμένες βασικές κατευθύνσεις ενός αποτελεσματικού προγράμματος εξοικονόμησης ενέργειας και μείωσης των εκπομπών στον τομέα των κτιρίων:

1. Βασική επιδίωξη θα πρέπει να αποτελεί η μείωση των ενεργειακών φορτίων θέρμανσης / ψύξης σε όλα τα κτίρια (νέα και παλιά) προάγοντας τη βιοκλιματική αρχιτεκτονική, τη μόνωση του κελύφους, των οροφών, και των ανοιγμάτων των κτιρίων, τη σκίαση, κλπ., και ενσωματώνοντας στο κτίριο τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

2. Ο τρόπος που χρησιμοποιούμε την ενέργεια μέσα στα κτίρια θα πρέπει επίσης να αποτελέσει πεδίο στόχευσης και αντικείμενο ενημέρωσης και εκπαίδευσης. Πράγματα προφανή και γνωστά σε όλους, όπως το ότι δεν αφήνουμε τις συσκευές σε κατάσταση αναμονής, κλείνουμε τα φώτα από τα δωμάτια στα οποία δεν έχουμε δραστηριότητα, κλπ., δεν εφαρμόζονται στην πράξη παρά από ελάχιστους.

3. Η χρήση αποδοτικότερων ηλεκτρικών συσκευών, λαμπτήρων, κλιματιστικών, κλπ., είναι και χρήσιμη και επιβεβλημένη. Όμως ο τρόπος που αυτό θα επιτευχθεί είναι το βασικό ζητούμενο. Η ισοπεδωτική παροχή οικονομικών κινήτρων απαιτεί τεράστιες δαπάνες και αποφέρει πενιχρά αποτελέσματα. Κίνητρα θα πρέπει να δίνονται μόνο σε τεχνολογίες που πραγματικά εμφανίζουν υψηλό αρχικό κόστος και μόνο σε νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα. Είναι αστείο να επιδοτούμε κάποιον που έχει σπίτι 200 και 300 τετραγωνικών μέτρων για να αλλάξει το κλιματιστικό του. Κάτι τέτοιο θα έπρεπε να επιβάλεται από τη νομοθεσία χωρίς καμία άλλη επιβάρυνση του δημοσίου και κατ΄ επέκταση του Έλληνα φορολογούμενου.

4. Δεδομένου ότι σήμερα είναι διαθέσιμες πληθώρα τεχνικών και παρεμβάσεων που μπορούν να μειώσουν δραματικά την κατανάλωση ενέργειας στα κτίρια με μηδενικό ή πολύ χαμηλό κόστος, ζητούμενο είναι να προσδιοριστούν εκείνες οι πολιτικές που θα συμβάλλουν στην υπερπήδηση της πληθώρας εμποδίων που εμποδίζουν την εφαρμογή τους. Προς την κατεύθυνση αυτή η ισχυροποίηση του θεσμικού πλαισίου, κατάλληλα οικονομικά εργαλεία, ενεργοποίηση των μηχανισμών της αγοράς μέσω της υιοθέτησης πιστοποιητικών ενεργειακής αποδοτικότητας, της λειτουργίας εταιρειών παροχής ενεργειακών υπηρεσιών κλπ., δράσεις ευαισθητοποίησης, εκπαίδευσης και πληροφόρησης του κοινού έχουν να παίξουν το δικό τους ρόλο. Αρκεί να είναι σωστά μελετημένες και στοχευμένες και να εκλείψουν οι σχεδιασμοί στο πόδι, που σήμερα δυστυχώς αποτελούν τον κανόνα.

Συζήτηση για τη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων στην ΕΕ

Η διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων στην ΕΕ αποτελεί αντικείμενο διαβούλευσης από το Δεκέμβριο του 2008, αν και ακόμα αυτή η συζήτηση δεν εχει καν ανοίξει στην Ελλάδα.Η βάση της διαβούλευσης είναι η "Πράσινη Βίβλος για τη διαχειριση ων βιολογικών αποβλήτων στην ΕΕ" ένα ενδιαφέρον κείμενο με πολλές ουσιαστικές επισημάνσεις και διαπιστώσεις με γενικότερο ενδιαφέρον (βλ. http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:52008DC0811:EN:NOT)

Πρόσφατα μου δόθηκε η δυνατότητα να εκφράσω δημόσια τις θέσεις της ISWA για αυτό το τόσο σοβαρό θέμα, σε μια πολύ επιτυχημένη εκδήλωση του Ευρωπαϊκού Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου στο Σαλέρνο, με μαζική παρουσία πολιτών.

Είναι κρίμα που τέτοιου είδους διαβουλεύσεις δεν φτάνουν ποτέ στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο (που επίσημα υλοποιεί τη διαβούλευση για λογαριασμό του Ευρωκοινοβουλίου και της Επιτροπής)είναι διαθέσιμο.

Είναι ακόμα περισσότερο κρίμα, που στη χώρα μας απουσιάζουν τόσο οι δομές όσο και η κουλτούρα της διαβούλευσης.

Η παρουσίαση μου είναι διαθέσιμη στη διεύθυνση:

http://www.scribd.com/doc/16952026/Biowaste-Position

Πληρώνουμε πολλά ή λίγα για τη διαχείριση απορριμμάτων ;

Οι στατιστικές δείχνουν ότι όπου υπάρχουν και λειτουργούν συστήματα ολοκληρωμένης διαχείρισης στερεών αποβλήτων, τα ποσοστά της ανακύκλωσης είναι κατά πολύ μεγαλύτερα από τις περιοχές που υπάρχουν μόνο ΧΥΤΑ. Πόλεις όπως η Βιέννη, το Άμστερνταμ, η Στοκχόλμη, αλλά και η Βαρκελώνη, η Λισαβώννα και το Μιλάνο έχουν επενδύσει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε υποδομές διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Αλλά και πληρώνουν σημαντικά ποσά σε ετήσια βάση για να πετύχουν ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιβαρύνσεων από τα σκουπίδια και εκτροπή τους από τους χώρους ταφής.

Μια σύγκριση με την Ελλάδα είναι αποκαλυπτική. Στις περισσότερες περιοχές της χώρας, όπου υπάρχουν ΧΥΤΑ, οι κάτοικοι πληρώνουν κάτι μεταξύ 15-30 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων για την υγειονοιμική ταφή, πρακτικά 10-13 ευρώ ανά άτομο το χρόνο. Στις ευρωπαϊκές μητροπόλεις όπου το πρόβλημα έχει λυθεί με ολοκληρωμένο τρόπο, οι κάτοικοι πληρώνουν από 85 – 230 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων, πρακτικά 30 – 80 ευρώ ανά άτομο το χρόνο ( στα κόστη αυτά δεν συμπεριλαμβάνεται η αποκομιδή των αποβλήτων). Ο τζίρος της διαχείρισης στερεών αποβλήτων στην ΕΕ ξεπερνάει τα 130 δις ευρώ ετησίως, ενώ πολύ χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Ολλανδίας: σχεδόν 17 εκατομμύρια κάτοικοι, παράγουν 60 εκατομμύρια τόνους στερεών αποβλήτων των οποίων η ολοκληρωμένη διαχείριση κοστίζει σχεδόν 5,5 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο!

Στη χώρα μας πρέπει τώρα να έχουμε ριζική αλλαγή τόσο στον τρόπο που χρεώνονται οι πολίτες τις υπηρεσίες διαχείρισης στερεών αποβλήτων όσο και στο ύψος των τελών για τα απόβλητα, αν θέλουμε να επιλυθεί το πρόβλημα. Η χρέωση μέσω του λογαριασμού της ΔΕΗ, με μοναδικό μέτρο τα τετραγωνικά μέτρα, έχει δύο μεγάλα προβλήματα. Πρώτον, είναι αδιαφανής γιατί κανένας δεν γνωρίζει ποιο μέρος του τέλους καθαριότητας αντιστοιχεί στη διαχείριση των σκουπιδιών και ποιο σε συντήρηση κήπων, νεκροταφεία, πολιτιστικές εκδηλώσεις κλπ. Δεύτερον, αυτός ο τρόπος χρέωσης είναι οικονομικό αντικίνητρο για την ανακύκλωση: είτε ανακυκλώνεις το συνολο των σκουπιδιών είτε τίποτα, θα πληρώσεις τα ίδια λεφτά αν έχεις ίδια τετραγωνικά μέτρα. Πρέπει να περάσουμε σε άλλα συστήματα όπου η χρεώση γίνεται με βάση τον όγκο και την επικινδυνότητα των αποβλήτων που πετάμε κάθε μέρα, ακόμα και σε εξατομικευμένη χρέωση που θα επιβραβεύει την περιβαλλοντικά ορθή συμπεριφορά. Απαιτείται μια γενναία πολιτική πρωτοβουλία για το θέμα, χωρίς παρωπίδες πολιτικού κόστους και στη συνέχεια υπάρχουν πολλές πετυχημένες εμπειρίες σε ευρωπαϊκές χώρες που πρέπει να αξιολογηθούν και να προκύψει το κατάλληλο για την Ελλάδα σχήμα.

Όσον αφορά το ποια τεχνολογία διαχείρισης αποβλήτων είναι πιο ακριβή, τα πράγματα είναι απλά. Η πιο ακριβη μέθοδος διαχείρισης, αν περιλάβουμε τα κόστη αποκατάστασης του περιβάλλοντος και τα εξωτερικά κόστη που σχετίζονται με εκπομπές ρύπων και δημόσια υγεία είναι οι χωματερές. Η μόνη διαφορά είναι ότι αυτό το πανάκριβο κόστος αντί να το πληρώνουμε εμείς το μεταφέρουμε στις επόμενες γενιές και για αυτό η ταφή είναι η φθηνότερη με διαφορά μέθοδος. Και για αυτόν ακριβώς το λόγο είναι φθηνή.

Ένας από τους τρόπους που πολλές χώρες της ΕΕ αντιμετωπίζουν το θέμα του χαμηλού κόστους ταφής είναι η επιβολή ειδικού φόρου σε κάθε τόνο αποβλήτων που θάβεται, έτσι ώστε να δημιουργούνται αντικίνητρα στην ταφή υλικών και ενεργειακού περιεχομένου. Στο Βέγιο, την Ολλανδία, τη Δανία κάθε τόνος αποβλήτων που οδηγείται προς ταφή επιβαρύνεται με ένα κόστος μεταξύ 55-80 ευρώ, ενώ στη Γαλλία, την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, η επιβάρυνση είναι από 30-50 ευρώ ανά τόνο. Σε άλο μήκος κύματος, η Γερμανία έχει απαγορεύσει πλήρως την ταφή απορριμμάτων που έχουν αξιοποιήσιμο ενεργειακό περιεχόμενο.

Στη χώρα μας θα μπορούσε να εφαρμοστεί ένας φόρος ταφής; Εφόσον εξασφαλιστεί ότι με τα έσοδα του θα χρηματοδοτούνται οι αποκαταστάσεις των ΧΥΤΑ αλλά και οι δράσεις επεξεργασίας και ανακύκλωσης, είτε σε τοπικό είτε σε περιφερειακό επίπεδο. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να υπάρχει πλήρης διαφάνεια στο που αξιοποιούνται τα χρήματα από τους φόρους ταφής, έτσι ώστε να μην έχουμε τα παρατράγουδα στα οποία μας έχει συνηθίσει το ελληνικό δημόσιο με αντίστοιχους φόρους. Ο φόρος ταφής δεν πρέπει να εφαρμοστεί ισοπεδωτικά αλλά σαν ένα εργαλείο συμμόρφωσης και κίνητρο επεξεργασίας.Και είναι ένα μόνο, από τα πολλά πράγματα που μπορούν να γίνουν για να μεγιστοποιήσουμε την εκτροπή από τους ΧΥΤΑ.

Εργαλεία υπάρχουν λοιπόν, πολιτική βούληση και ατζέντα όμως;

Το περίφημο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι

Η κουβέντα για τις τεχνολογίες διαχείρισης των στερεών αποβλήτων έχει ανάψει για τα καλά. Η κουβέντα αυτή τροφοδοτείται τόσο από τα πραγματικά αδιέξοδα της διαχείρισης αποβλήτων στη χώρα (που ιδιαίτερα στηνΑθήνα γίνονται πλέον εφιαλτικά) όσο και από τη σύγκρουση επιχειρηματικών συμφερόντων, κομμάτων και ΜΚΟ σχετικά με τις τεχνολογίες διαχείρισης στερεών αποβλήτων.

Ένα σημάδι για την ένταση της σχετικής συζήτησης είναι και το γεγονός ότι μόνο μέσα στον Ιούνιο υπάρχουν 5 τουλάχιστον ημερίδες αφιερωμένες στο θέμα, 3 στην Αθήνα, 1 στη Ρόδο και 1 στην Καβάλα, που διοργανώνονται από τοπικά ΤΕΕ, Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, ΜΚΟ, το ΣΕΒ κ.α.

Στο κέντρο της συζήτησης βρίσκεται η αντιπαράθεση που διεξάγεται σχετικά με την καταλληλότητα της αποτέφρωσης ή άλλης θερμικής επεξεργασίας των στερεών αποβλήτων. Το περίεργο είναι ότι, τόσο οι υποστηρικτές όσο και οι πολέμιοι της καύσης, μιλούν στο όνομα του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Ποιο είναι λοιπόν αυτό το κεκτημένο; Μπορεί να εφαρμοστεί στη χώρα μας; Ποια είνα τελικά η αλήθεια σχετικά με την ενεργειακή αξιοποίηση των απορριμμάτων και ποια η σχέση της με την ανακύκλωση; Ποιο είναι λοιπόν το περίφημο ευρωπαϊκό κεκτημένο; Τι κάνουν οι άλλες χώρες της ΕΕ στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων; Και ποιος ο ρόλος της θερμικής επεξεργασίας των απορριμμάτων;

Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία της ISWA, αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη λειτουργούν 440 μονάδες αποτέφρωσης που παράγουν ηλεκτρική και θερμική ενέργεια, επεξεργαζόμενες 60 εκατομμύρια τόνους απορρίμματα. Οι μονάδες αυτές τροφοδοτούν σχεδόν 8 εκατομμύρια νοικοκυριά με ρεύμα και σχεδόν 14 εκατομμύρια νοικοκυριά με θερμότητα. Η μεγάλη πλειοψηφία των μονάδων αυτών είναι στις Σκανδιναβικές χώρες (80), τη Γαλλία (128), τη Γερμανία (66) και την Ελβετία (29). Πάνω από 50 μονάδες αποτέφρωσης με ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων βρίσκονται υπό προετοιμασία στην Ευρώπη αυτή την περίοδο. Αυτή είναι όμως η μια μεριά της κατάστασης, γιατί σύμφωνα με τα στοιχεία της EUROSTAT του 2007, μόνο το 19% των απορριμμάτων οδηγείται σε αποτέφρωση, 41% οδηγείται ακόμα σε Χώρους Ταφής (ΧΥΤΑ) και 40% ανακυκλώνεται είτε με διαλογή στην πηγή είτε με Μηχανική Βιολογική Επεξεργασία.

Η αποτέφρωση – ενεργειακή αξιοποίηση των απορριμμάτων επομένως είναι αναπόσπαστο μέρος του ευρωπαΊκού κεκτημένου στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, ωστόσο κάθε άλλο παρά είναι ο κανόνας.

Η αποτέφρωση με ενεργειακή αξιοποίηση, είτε δευτερογενούς καυσίμου είτε υπολειμμάτων, είναι μέρος της λύσης στις περισσότερες ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις. Ωστόσο δεν είναι «η λύση» και δεν πρέπει να παρουσιάζεται ως φάρμακο δια πάσα νόσο. Αντίθετα, με βάση το ευρωπαϊκό κεκτημένο, η ενεργειακή αξιοποίηση είναι αποδεκτή μόνο όταν έχουν εξαντληθεί τα περιθώρια επεναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης και ανάκτησης υλικών, για τα υπολείμματα που μένουν. Για αυτό και η συντριπτική πλειοψηφία των ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων εφαρμόζει σχέδια ολοκληρωμένης διαχείρισης, που συνδυάζουν ανακύκλωση, Μηχανική – Βιολογική Επεξεργασία και στο τέλος Θερμική Επεξεργασία με ανάκτηση ενέργειας.

Η διαμάχη μεταξύ υποστηρικτών και εχθρών της αποτέφρωσης, όταν δεν κρύβει επιχειρηματικά συμφέροντα, είναι επιστημονικά ξεπερασμένη και μονοδιάστατη. Και εμποδίζει να κατανοηθεί ότι το κυρίως θέμα δεν είναι τι θα κάνουμε τα υπολείμματα, αλλά πως θα τα μειώσουμε δραστικά. Είναι προφανές ότι αντι να θάβεις τα απορρίμματα είναι προτιμότερο να τα αξιοποιείς ενεργειακά. Να μην ξεχνάμε όμως ότι ακόμα προτιμότερο είναι να επαναχρησιμοποιείς, να ανακυκλώνεις και να ανακτάς υλικά.

Μήπως όμως θα μπορούσαμε να ανακυκλώσουμε την πλειοψηφία των απορριμμάτων που παράγονται χωρίς να χρειαζόμαστε πολυδάπανες επενδύσεις σε μονάδες επεξεργασίας υψηλής τεχνολογίας; Με τα στοιχεία της ISWA, το 75% των φυσικών πόρων παγκοσμίως, κατευθύνεται στις μεγαλουπόλεις, που κατέχουν μόλις το 2,5% της γήινης επιφάνειας και το 80% αυτών των πόρων γίνονται απόβλητα! Πρόκειται για κυριολεκτικό έμφραγμα στη ροή των φυσικών πόρων και όταν κάποιος έχει έμφραγμα μπαίνει στην εντατική. Οι μονάδες επεξεργασίας των σκουπιδιών είναι τα μηχανήματα της εντατικής που κρατάνε τις πόλεις μας ζωντανές για να μην πνιγούν από τα απόβλητα που παράγουν και να διασώσουν ότι είναι εφικτό από τα υλικά και την ενέργεια που περιέχονται στα σκουπίδια. Η ανακύκλωση από μόνη της, ακόμα και στις πιο πετυχημένες εφαρμογές της όπου εκτρέπεται το 30% του όγκου των αποβλήτων, αδυνατεί να σταματήσει το έμφραγμα γιατί ο ρυθμός που αυξάνεται η παραγωγή αποβλήτων είναι πολύ μεγαλύτερος από το ρυθμό που αυξάνεται η ανακύκλωση. Γιατί ο καταιγισμός διαφήμισης που οδηγεί σε υπερκατανάλωση είναι απείρως ισχυρότερος από τις καμπάνιες ανακύκλωσης.

Το παράδειγμα της Βιέννης είναι άκρως αποκαλυπτικό. Χρειάστηκαν 30 έτη συστηματικών προσοπαθειών στην ανακύκλωση για να γίνει εφικτή η εκτροπή σχεδόν 320.000 τόνων απορριμμάτων ανά έτος, δηλαδή του 30% των παραγόμενων αποβλήτων! Για το λόγο αυτό και το χαρακτηρίζω συζνά ως πετυχημένη αναποτελεσματικότητα!

Για τις τεχνολογίες επεξεργασίας ξανά...

Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα απο τη συνέντευξη που παραχώρησα στον Αντώνη Ζευγίτη, εκδότη της μηνιαίας εφημερίδας Water & Waste (www.water-waste.gr), που κυκλοφορεί σε όλους τους ΟΤΑ και τους επαγγελματίες της διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Ξεχώρισα το κομμάτι που αναφέρεται στις τεχνολογίες επεξεργασίας στερεών αποβλήτων, λόγω της επικαιρότητας της σχετικής συζήτησης.

"Για να έρθουμε και στην Ελλάδα, πως βλέπετε την κόντρα που έχει ξεκινήσει, ξανά, μεταξύ υποστηρικτών και εχθρών της αποτέφρωσης;

Η κόντρα αυτή είναι επιστημονικά ξεπερασμένη, τεχνικά μονοδιάστατη και πολιτικά επιβλαβής διότι δεν επιτρέπει να γίνει σωστή αξιολόγηση των δεδομένων. Θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι με πρωτοβουλία της ΚΕΔΚΕ έγινε μια πολύ καλή δουλειά από την επιστημονική ομάδα του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης, υπό την εποπτεία του κ. Λάλα, που μεταξύ άλλων ανέδειξε τις δυνατότητες αλλά και τους περιορισμούς των μονάδων αποτέφρωσης. Κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι η αποτέφρωση είναι μια δοκιμασμένη και αποτελεσματική μέθοδος, αλλά και κανένας δεν μπορεί να τεκμηριώσει ότι είναι το φάρμακο δια πάσα νόσο.

Η συζήτηση πρέπει να γίνεται κάθε φορά σε συγκεκριμένο πλαίσιο αναφοράς, με τις ειδικές συντεταγμένες κάθε περιοχής και τις τοπικές κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές συνθήκες. Ούτε και νομίζω ότι μπορεί να βρεθεί λύση στις μεγάλες μητροπολιτικές περιοχές που δεν θα περιλαμβάνει τελικά ενεργειακή αξιοποίηση είτε δευτερογενούς καυσίμου είτε των υπολειμμάτων. Ωστόσο επιτρέψτε μου να τονίσω ότι τόσο οι κραυγές κατά της αποτέφρωσης όσο και τα «αληλούϊα» που συχνά ακούμε δεν είναι πάντα αθώα. Η διαχείριση στερεών αποβλήτων εκτός των άλλων είναι και πεδίο επιχειρηματικών συγκρούσεων και αυτό θολώνει το τοπίο και δυσκολεύει την ορθολογική αντιμετώπιση.

Λένε συχνά ότι η αποτέφρωση εγκαταλείπεται στο εξωτερικό και ότι η μηχανική βιολογική επεξεργασία είναι φθηνότερη και πιο φιλική στο περιβάλον. Πως το σχολιάζετε αυτό;

Θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω ότι η πιο ακριβη μέθοδος διαχείρισης, αν περιλάβουμε τα κόστη αποκατάστασης του περιβάλλοντος και τα εξωτερικά κόστη που σχετίζονται με εκπομπές ρύπων και δημόσια υγεία είναι οι χωματερές. Η μόνη διαφορά είναι ότι αυτό το πανάκριβο κόστος αντί να το πληρώνουμε εμείς το μεταφέρουμε στις επόμενες γενιές!

Επιτρέψτε μου επίσης να τονίσω ότι σε όλες τις μεγάλες ευρωπαικές πόλεις υπάρχει συνδυασμός ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή, μηχανικής και βιολογικής επεξεργασίας και θερμικής αξιοποίησης υπολειμμάτων ή δευτερογενών καυσίμων. Ο λόγος είναι απλός: αν θέλουμε να μεγιστοποιήσουμε την ανάκτηση και αξιοποίηση υλικών και ενέργειας από τα σκουπίδια, απαιτείται συνδυασμός τεχνολογιών και όχι μονοδιάστατη αντιμετώπιση.

Ειλικρινά όμως σας λέω ότι η Ελλάδα είναι μάλλον η μόνη ανεπτυγμένη ευρωπαική χώρα που γίνεται τόσος ντόρος για το είδος της τεχνολογίας επεξεργασίας και δεν συζητιέται καθόλου το θέμα της πρόληψης της παραγωγής αποβλήτων, της μείωσης και της αύξησης της ανακύκλωσης.

Για ποιο λόγο γίνεται αυτό κατά τη γνώμη σας;

Πρόκειται για τη φυσική συνέχεια της αντίληψης που αντιμετωπίζει τη διαχείριση στερεών αποβλήτων μονόπλευρα και παραμορφωτικά ως θέμα αποκλειστικά δημοσίων έργων και υποδομών. Η αντίληψη αυτή έχει κοστίσει είκοσι χρόνια καθυστέρησης, σε σχέση με τον πυρήνα της ΕΕ και φοβάμει ότι θα κοστίσει και άλλα.

Είναι απαραίτητο και εξαιρετικά επείγον να ολοκληρωθούν οι υποδομές επεξεργασίας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη τουλάχιστον, αλλά αυτό τελικά θα είναι μόνο ένα μέρος της λύσης.

Φοβάμαι ότι η εμμονή στη συζήτηση για τις τεχνολογίες έρχεται συχνά να κουκουλώσει την απουσία ολοκληρωμένης πολιτικής διαχείρισης, την έλλειψη σχεδίου μακροπρόθεσμης ανάπτυξης πολιτικών ανακύκλωσης, πρόληψης και μείωσης και τελικά την αδυναμία κατανόησης της διαχείρισης στερεών αποβλήτων ως πλέγμα κοινωνικών, τεχνικών και πολιτικών δράσεων που στόχο έχει όχι μόνο την άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος αλλά κυρίως την μακροπρόθεσμη αλλαγή της καταναλωτικής και παραγωγικής συμπεριφοράς των κοινωνιών μας.

Νέα από Βραζιλία...

Μόλις γύρισα από Βραζιλία όπου συμμετείχα σε ένα σημαντικό συνέδριο με θέμα την ανακύκλωση (δες και http://mavropoulos.blogspot.com/2009/05/coming-back-from-brazilian-beacon.html και http://mavropoulos.blogspot.com/2009/04/brazilian-conference-swm-towards.html). Δύο παρατηρήσεις με ιδιαίτερο νόημα:

Πρώτον, στη Βραζιλία της φτώχειας και των βαθιών αντιθέσεων, στη χώρα που μέχρι πριν λίγα χρόνια ο αναλφαβητισμός έφτανε στο 55% και η κοινωνική πρόνοια ήταν ανύπαρκτη, σε αυτή τη χώρα η ανεξέλεγκτη διάθεση των απορριμμάτων έχει πέσει κάτω από το 50%, δηλαδή πάνω από 50% των αποβλήτων διατίθενται σε ΧΥΤΑ (γεγονός που στη χώρα μας μόλις πρόσφατα επιτεύχθηκε). Και αν κάποιος επισκεφθεί το ΧΥΤΑ του Sao Paulo (7.000 tons/day, 3 km2) θα διαπιστώσει ότι η τεχνογνωσία στη διαχείριση και λειτουργία ΧΥΤΑ είναι σε πολύ υψηλά επίπεδα.

Δεύτερον, στη Βραζιλία έχει δρομολογηθεί νόμος που απαγορεύει την ταφή κάθε αποβλήτου που έχει έστω και ελάχιστη οικονομική αξία!

Τα σχόλια δικά σας

Συνέδριο ΕΕΔΣΑ, 30 και 31 Οκτωβρίου 2009, Ίδρυμα Ευγενίδου, Αθήνα

Τον φετινό Οκτώβριο είναι η 3η συνεχή φορά που διοργανώνεται από την Ελληνική Εταιρεία Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΕΔΣΑ) διεθνές συνέδριο. Το συνέδριο θα πραγματοποιηθεί υπό την αιγίδα της ΚΕΔΚΕ και πάλι στο Ίδρυμα Ευγενίδου, στις 30 και 31 Οκτωβρίου 2009 και θα έχει τίτλο «Στοχεύοντας σε μια κοινωνία μηδενικών αποβλήτων».

Το εν λόγω συνέδριο, μετά την πολύ μεγάλη επιτυχία που σημείωσε τα προηγούμενα χρόνια, με την συμμετοχή εκατοντάδων συνέδρων και την παρουσία του Επιτρόπου Περιβάλλοντος κ. Σ. Δήμα, φαίνεται να αρχίζει να αποτελεί θεσμό για τον χώρο της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων στην Ελλάδα και να συνενώνει όλους τους επιστήμονες του χώρου από τον ακαδημαϊκό, δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.

Κάθε χρόνο οι άνθρωποι του χώρου συνευρίσκονται να παρουσιάσουν τις εργασίες τους και να ανταλλάξουν τις απόψεις τους και τους προβληματισμούς τους σχετικά με το καυτό θέμα της διαχείρισης των αποβλήτων.

Την φετινή χρονιά το συνέδριο θα είναι περισσότερο επίκαιρο από ποτέ, καθώς το περιβάλλον γενικότερα αλλά πιο συγκεκριμένα τα έργα για τα απορρίμματα είναι στο επίκεντρο της επικαιρότητας και των εξελίξεων.

Για την υποβολή εργασιών έχει δοθεί παράταση μέχρι και τις 8 Μαΐου του 2009. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την συμμετοχή και την παρακολούθηση θα βρείτε στην ιστοσελίδα του συνεδρίου http://event.eedsa.gr/default.aspx?lang=gr

* Η ΕΕΔΣΑ ιδρύθηκε το 2000 και είναι ένας επιστημονικός, μη κερδοσκοπικός Οργανισμός που σήμερα αριθμεί πάνω από 500 μέλη. Τα μέλη της Ε.Ε.Δ.Σ.Α. (Καθηγητές ΑΕΙ/ΤΕΙ, στελέχη Υπουργείων και ΟΤΑ, μελετητές, κατασκευαστικές εταιρίες, Οικολογικές Οργανώσεις κ.α.) καλύπτουν όλο το πεδίο της Διαχείρισης των Στερεών Αποβλήτων. Η ΕΕΔΣΑ είναι Εθνικό Μέλος της Διεθνούς Ένωσης Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (International Solid Waste Association, ISWA).

Το παράδειγμα της Ελευσίνας: όταν η πολιτική επικρατεί της οικονομίας

Είναι γνωστές, σε όσους ασχολούνται με την ανακύκλωση, οι επιδόσεις του Δήμου Ελευσίνας. Ενδεικτικά σταχυολογώ από πρόσφατο άρθρο του Δήμαρχου Ελευσίνας Γιώργου Αμπατζόγλου:

"Το 2008 ο Δήμος Ελευσίνας είχε τις ακόλουθες δράσεις:
· Ολοκληρώθηκε το πλέον σύγχρονο διαδημοτικό ΚΔΑΥ για τις συσκευασίες που θα εξυπηρετεί 12 Δήμους της Δυτικής Αττικής και θα απασχολεί 25 άτομα. Η έκταση των 10 στρ. παραχωρήθηκε από τη SATO και τα ΕΛΠΕ στο Δήμο Ελευσίνας και η επένδυση των 5 εκατ. Ευρώ έγινε από την ΕΕΑΑ, στα πλαίσια του συστήματος ΣΣΕΔ-ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ, στο οποίο συμμετέχει και η ΚΕΔΚΕ.
· Η ανακύκλωση των συσκευασιών αυξήθηκε κατά 41% και έφτασε τους 2.295 τονους.
· Στο Δημοτικό Κέντρο Ανακύκλωσης, στο οποίο απασχολούνται 10 άτομα, διαχειρίστηκε με πρότυπο τρόπο 25.600 κ.μ (9.550 τόνοι) ογκωδών οικιακών αποβλήτων, σε συνεργασία με τον ΕΣΔΚΝΑ, τα οποία στο παρελθόν διατίθεντο ανεξέλεγκτα.
· Διένειμε δωρεάν 100 επί πλέον κάδους οικιακής λιπασματοποίησης, οι οποίοι έφτασαν συνολικά τους 450.
· Τοποθέτησε 20 βυθιζόμενους κάδους σε κεντρικά σημεία.
· Διένειμε δωρεάν 2.500 τσουβάλια λίπασμα που προέκυψε από το πράσινο.
· Ξεκίνησε την χωριστή διαλογή του έντυπου υλικού από τα σχολεία και τις υπηρεσίες και το 2008 συγκέντρωσε 43 τόνους.
· Απέσυρε 5.210 kg φύλλα ελενιτ από δημοτικό χώρο στάθμευσης, τα οποία περιέχουν αμίαντο, και τα οποία θα διατεθούν σύννομα και ασφαλώς στην εταιρεία Bhuck της Γερμανίας από την ελληνική εταιρεία ΤΠΠ.
· Ολοκληρώθηκε το 6-μηνο πιλοτικό πρόγραμμα για τα επικίνδυνα οικιακά σε συνεργασία με την εταιρεία ΑΠΟΤΕΦΡΩΤΗΡΑΣ ΑΕ. Το πρόγραμμα εφαρμόστηκε αρχικά σε 500 οικογένειες και 110 ιατρικές μονάδες της πόλης. Η ποσότητα των επικίνδυνων οικιακών εκτιμάται σε 0,6% των ημερήσιων αποβλήτων (2,63 kg/cap,year).
· Συνεχίζεται το δημοτικό πρόγραμμα «πόρτα-πόρτα» , σε συνεργασία με την Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των κατοίκων σχετικά με όλες τις μορφές ανακύκλωσης.
· Συνεχίζεται το πρόγραμμα ανακύκλωσης σε όλα τα σχολεία της Ελευσίνας, σε συνεργασία με την Μεσόγειο SOS, για τις συσκευασίες, τις ηλεκτρικές/ ηλεκτρονικές συσκευές και τις μπαταρίες.
· Ο Δήμος Ελευσίνας βράβευσε 3 σχολεία με 10.000 € για την καλύτερη απόδοση στην ανακύκλωση. (3ο Γυμνάσιο, 2ο Λύκειο, 1ο Λύκειο)
· Συνολικά στην Ελευσίνα ανακυκλώθηκαν το 2008, από το Δήμο και τις επιχειρήσεις:
Μπαταρίες=1.084 kg (ΑΦΗΣ)
Ελαστικά= 567 t (ECO-ELASTIKA)
Χρησιμοποιημένα Ορυκτέλαια (ΑΛΕ)= 300 t (ΕΛΤΕΠΕ/ΚΕΠΕΔ)
· Εφάρμοσε πιλοτικά με τη συσκευή eco-pod τη λιπασματοποίηση για τα βιοαποδομήσιμα και το πράσινο.
· Ο Δήμος Ελευσίνας υπέβαλε ολοκληρωμένη πρόταση στο ΥΠΕΣ για υπόγεια πνευματική συλλογή των απορριμμάτων, χωρίς κάδους και απορριμματοφόρα, κατά το πρότυπο της Στοκχόλμης και της Βαρκελώνης. "

Το πλέον εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι όλα αυτά έγιναν με ελάχιστη, σε ορισμένες περιπτώσεις και ανύπαρκτη, συνεισφορά του δημόσιου κορβανά. Ενός δημόσιου κορβανά που είναι επιλεκτικά γενναιόδωρος σε κάποιες περιπτώσεις που η ανακύκλωση είναι μόνο ταμπέλες και φούμαρα και εξαιρετικά τσιγγούνης όταν αποδεδειγμένα γίνεται έργο.

Αν πάρουμε έναν δείκτη του τύπου "τόνοι που εκτρέπονται από την ταφή / δημόσια επιδότηση" τότε αναμφίβολα η Ελευσίνα είναι μακράν η πρώτη στην Ελλάδα και με αξιοζήλευτη θέση πανευρωπαϊκά.

Όλοι γνωρίζουμε ότι οι δημόσιες επιδοτήσεις και το πλαίσιο κινήτρων για ανακύκλωση δεν είναι επαρκή και σωστά δρομολογημένα, ότι υπάρχουν ακόμα σημαντικά κενά και αβελτηρίες προς επιδιόρθωση και δράση. Όλοι επίσης γνωρίζουμε ότι η ανακύκλωση κοστίζει ακριβά και χωρίς δημόσια στήριξη είναι οριακά βιώσιμη και πιο συχνά μη βιώσιμη.

Ωστόσο το παράδειγμα της Ελευσίνας δείχνει ότι υπό ορισμένες προϋποθέσεις, ακόμα και με περιορισμένους οικονομικούς πόρους μπορεί να επιτευχθούν πολλά αι σημαντικά πράγματα. Δείχνει ότι η "κλάψα" πολλών για τις δυσκολίες της ανακύκλωσης με δεδομένη την έλλειψη πόρων συχνά μπορεί και να κρύβει την αδυναμία να ή την απροθυμία να χαραχθούν συγκεκριμένες πολιτικές και δραστηριότητες, να επικεντρωθούν ανθρώπινοι πόροι και φαιά ουσία στο θέμα.

Γιατί, ας μη γελιόμαστε, η μεγάλη διαφορά στην Ελευσίνα είναι οι ανθρώπινοι πόροι, το μεράκι, η δημιουργικότητα και η πρωτοβουλία του δήμαρχου και των συνεργατών του. Και αυτά δεν αγοράζονται γιατί πολύ απλά δεν πουλιούνται! Την επόμενη φορά που κάποιος θα κάνει την έλλειψη πόρων άλλοθι για την αδράνεια του στην ανακύκλωση, θυμήστε του το παράδειγμα της Ελευσίνας.

Και υπογραμμίστε ότι ακόμα και στην περίοδο της οικονομικής κρίσης, όπως δείχνουν και τόσα άλλα γεγονότα στην εποχή μας, η πολιτική τελικά μπορεί να επικρατεί της οικονομίας, σε πείσμα των ζηλωτών της αγοράς και του νεοφιλελεύθερου ευαγγελίου. Συγχαρητήρια Δήμαρχε και καλό κουράγιο

Ανακύκλωση και προσωπική συμπεριφορά: όταν η ψυχολογία πρέπει να συναντήσει τη διαχείριση αποβλήτων

Τα τελευταία χρόνια έχουν πολλαπλασιαστεί οι δράσεις ανακύκλωσης σε παγκόσμιο επίπεδο, αγκαλιάζοντας εκατοντάδες εκατομμύρια κατοίκους, στο σύνολο του πλανήτη. Οι εμπειρίες από την υλοποίηση προγραμμάτων ανακύκλωσης αναδεικνύουν με σαφήνεια ότι η επιτυχία της ανακύκλωσης εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από το σωστό σχεδιασμό των προγραμμάτων, την προσαρμογή τους στις τοπικές συνθήκες αλλά και από την εστίαση τους σε συγκεκριμένες ομάδες – στόχους που σταδιακά αυξάνουν την κοινωνική εμβέλεια – επίδραση των προγραμάτων και τελικά και τις εκτρεπόμενες ποσότητες.

Έχουν γραφτεί εκατοντάδες άρθρα που αποτυπώνουν τις παραπάνω εμπειρίες, ωστόσο τα τελευταία δύο χρόνια, η βιβλιογραφία και οι συζητήσεις στα παγκόσμια φόρα όλο και πιο συχνά έρχονται αντιμέτωπες με δύο ζητήματα που τελικά καθορίζουν την πραγματική αποτελεσματικότητα της ανακύκλωσης. Το ένα είναι το «κλείσιμο του κύκλου των υλικών»: η συσχέτιση και αλληλεξάρτηση της αγοράς πρώτων υλών με την αγορά των ανακυκλώσιμων, συσχέτιση εξαιρετικά επίκαιρη στις μέρες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης (βλ. σχετικά άρθρα στα http://mavropoulos.blogspot.com/, http://mavropoulos-gr.blogspot.com/ ).

Το δεύτερο, που αποτελεί και το θέμα της εργασίας που θα παρουσιάσει ο Αντώνης Μαυρόπουλος στην ECOTEC 2009 (Σάββατο 4/4/ 2009 ώρα 10:30) , είναι το «άνοιγμα του κύκλου των υλικών»: η συσχέτιση της καθημερινής συμπεριφοράς των ανθρώπων, στο επίπεδο της εξελικτικής ψυχολογίας και της κοινωνιολογίας, με τις δραστηριότητες ανακύκλωσης.

Η συζήτηση για τη συσχέτιση της καθημερινής συμπεριφοράς με τις δραστηριότητες ανακύκλωσης γίνεται για να δοθούν απαντήσεις σε ορισμένα θεμελιώδη ερωτήματα για την επιτυχία της ανακύκλωσης, όπως τα επόμενα:

Τι διαφοροποιεί, στο ψυχολογικό επίπεδο, αυτούς που ανακυκλώνουν από αυτούς που δεν ανακυκλώνουν;
Υπάρχουν περιοριστικοί παράγοντες στην εξελικτικά διαμορφωμένη ψυχοσύνθεση του ανθρώπου που εμποδίζουν τη συμμετοχή στην ανακύκλωση και αν ναι ποιοι είναι και πως ξεπερνιούνται;
Πως επιδρούν στην ανακύκλωση οι δημογραφικές, περιβαλλοντικές, χωροταξικές και οικονομικές συνθήκες που βιώνουν οι άνθρωποι;
Πως συσχετίζονται οι συμπεριφορές των ανθρώπων στο σπίτι, στην εργασία και στις παρέες με τη συμμετοχή τους στην ανακύκλωση;
Υπάρχουν κάποια ψυχολογικά χαρακτηριστικά ή/και κάποια στοιχεία ηθικής που να διευκολύνουν τη συμμετοχή στην ανακύκλωση;

Στην εργασία που θα παρουσιαστεί στο συνέδριο:

1. Θα σκιαγραφηθούν οι υπάρχουσες απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα
2. Θα παρουσιαστούν αποτελέσματα σημαντικών σχετικών ερευνών
3. Θα δοθεί ιδιαίτερο βάρος στο πως συσχετίζονται τα παραπάνω με το σωστό σχεδιασμό, τη σταδιακή κλιμάκωση και την επιτυχημένη υλοποίηση προγραμμάτων ανακύκλωσης και ευαισθητοποίησης
4. Θα προταθούν συγκεκριμένες τεχνικές διαχείρισης των προγραμμάτων ανακύκλωσης που σχεδιάζονται ή βρίσκονται σε εξέλιξη

Αντί επιλόγου: όπως σίγουρα γνωρίζουν όλοι όσοι ασχολούνται συστηματικά με την ανακύκλωση, σε τελική ανάλυση οι σωστές επιλογές για τη μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα και τη βιωσιμότητα των προγραμμάτων ανακύκλωσης συγκεντρώνονται σε κάποιες νησίδες που περιβάλλονται από ένα πέλαγος εσφαλμένων επιλογών, αποτυχιών και χαμένων πόρων. Για το λόγο αυτό επιβάλλεται, πριν από οποιαδήποτε άλλη επιλογή και κατανάλωση πόρων, ο σωστός προσανατολισμός. Η προσεκτική μελέτη της καθημερινής συμπεριφοράς των ανθρώπων που θα συμμετάσχουν στα προγράμματα ανακύκλωσης είναι η απαραίτητη πυξίδα!

Τέλος στην προϊστορία - αρχή της ιστορίας των ΦοΔΣΑ!

Με τις πρόσφατες θεσμικές ρυθμίσεις ολοκληρώθηκε πρακτικά (αν και απομένουν κάποιες κανονιστικές διατάξεις ακόμα) το πλαίσιο συγκρότησης των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) στη χώρα μας. Οι ρυθμίσεις της πρόσφατης απόφασης 2527 (ΦΕΚ 23/1/2009, Τεύχος Δεύτερο), οι οποίες προετοιμάστηκαν από ομάδα εργασίας στην οποία είχα τη χαρά να συμμετέχω, θέτουν υψηλές απαιτήσεις για τη λειτουργία, την επάρκεια και την οργανωτική δομή των ΦοΔΣΑ.

Από τις συζητήσεις που κάνω με πολλούς φίλους πανελλαδικά, διακρίνω δύο ειδών αντιδράσεις. Από τη μια μεριά, ειδικότερα σε μικρούς ΦοΔΣΑ, δημιουργείται ένα δικαιολογημένο δέος μπροστά στα σύνθετα καθήκοντα που πρέπει να υλοποιήσουν, ειδικότερα σε σχέση με τις περιορισμένους πόρους (ανθρώπινους και οικονομικούς) που διαθέτουν. Από την άλλη μεριά, σε σχετικά μεγάλους και συγκροτημένους ΦοΔΣΑ, αιωρείται η αίσθηση ότι τα όσα περιγράφονται στην εν λόγω απόφαση λίγο έως πολύ τα έχουν υλοποιήσει, επομένως με μία, άντε δύο προσαρμογές καλύπτουν τις απαιτήσεις. Επιτρέψτε μου να σχολιάσω και τις δύο αυτές αντιδράσεις, με γνώμονα το μέλλον της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων και όχι το παρόν.

Η αντίδραση των μικρών ΦοΔΣΑ είναι δικαιολογημένη γιατί μόλις τώρα συνειδητοποιούν ότι η διαχείριση των στερεών αποβλήτων είναι κάτι πολύ περισσότερο από τη λειτουργία κάποιων έργων. Μόλις τώρα γίνεται αντιληπτό ότι το κυρίως θέμα ενός ΦοΔΣΑ είναι η εξειδίκευση και υλοποίηση των στόχων των Περιφερειακών Σχεδιασμών, η διασφάλιση ολοκληρωμένης διαχείρισης με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα, η εκπόνηση συγκεκριμένου επιχειρησιακού σχεδίου και η κάλυψη του συνόλου των δραστηριοτήτων του με μια βιώσιμη τιμολογιακή πολιτική. Και όλα αυτά δημιουργούν δέος, γιατί πολλοί μικροί ΦοΔΣΑ φτιάχτηκαν σε αντιστοιχία με πολλά μικρά έργα (κατά την άλλη παραδοσιακά μονομερή αντιμετώπιση της διαχείρισης αποβλήτων ως θέματος δημοσίων έργων) και όχι σε αντιστοιχία με ολοκληρωμένα διαχειριστικά σχέδια (και βεβαίως μέρος των ευθυνών για αυτό ανήκουν και σε εμάς τους μελετητές και συμβούλους). Κι αν η βιωσιμότητα αυτών των μικρών έργων είναι συζητήσιμη, η βιωσιμότητα των μικρών ΦοΔΣΑ δεν είναι: με τις νέες ρυθμίσεις ανοίγει ο δρόμος για συνενώσεις ευρύτερης κλίμακας για να επιτευχθούν οι ελάχιστες απαιτήσεις της απόφασης 2527. Πιστεύω ότι η απόφαση 2527 ισοδυναμεί με ένα ΣΧΕΔΙΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ για τους ΦοΔΣΑ και αυτό μόνο καλά αποτελέσματα θα έχει. Η αντίδραση δικαιολογημένη λοιπόν, η ανάδραση επιβεβλημένη: αλλαγή του χάρτη των ΦοΔΣΑ με στόχο τη δημιουργία ευρύτερων και βιώσιμων φορέων.

Όσον αφορά την αντίδραση των μεγάλων ΦοΔΣΑ, επιτρέψτε μου να πω ότι τα προβλήματα που ενδεχόμενα θα αντιμετωπίσουν για να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις δεν είναι αμελητέα. Ο λόγος είναι ότι όσο περισσότερο συγκροτημένος είναι ένας φορέας και όσο περισσότερα χρόνια λειτουργεί, τόσο μεγαλύτερη αδράνεια έχει στις σχετικές προσαρμογές ιδιαίτερα στα θέματα της τιμολογιακής πολιτικής, του οργανογράμματος και του επιχειρησιακού σχεδίου. Οι μεγάλοι ΦοΔΣΑ έχουν περισσότερους πόρους αλλά και μεγαλύτερη αδράνεια και για το λόγο αυτό θα πρέπει προσεκτικά και βήμα το βήμα να προχωρήσουν στις απαραίτητες αλλαγές. Επιπλέον, οι απαιτήσεις της ολοκληρωμένης διαχείρισης θα επιφέρουν σημαντικές αλλαγές και στους μεγάλους ΦοΔΣΑ, αλλαγές οι οποίες μόλις τώρα αρχίζουν και γίνονται αντιληπτές σε όσους προετοιμάζουν μονάδες επεξεργασίας.

Τέλος, επιτρέψτε μου να τονίσω τη μεγάλη σημασία που έχει για μένα το άρθρο 7 της απόφασης 2527 και να κλείσω παραθέτοντας αυτούσια τη διατύπωση του:
«Οι ΦοΔΣΑ είναι υποχρεωμένοι να δημοσιοποιούν με κάθε πρόσφορο μέσο αναλυτικά τα αποτελέσματα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων και των άλλων συναφών δραστηριοτήτων τους…». Να δούμε ποιος θα κάνει πρώτος την αρχή, δίνοντας πλήρη αποτελέσματα και συγκρίνοντας τα με τους στόχους που έχουν τεθεί…

Διδασκαλία του Twitter, της Wikipedia και των blogs στο Δημοτικό!

Και όμως συζητιέται στα σοβαρά: Η εκπαίδευση των παιδιών του δημοτικού στις πιο προχωρημένες διαδικασίες αναζήτησης και διαχείρισης πληροφοριών στο διαδίκτυο. Και μάλιστα εντός του ελάχιστου υποχρεωτικού προγράμματος διδασκαλίας στο δημοτικό. Έτσι τα παιδιά, στο τέλος του δημοτικού, θα γνωρίζουν πως να αξιοποιούν τη WIKIPEDIA, πως να χειρίζονται το Twitter, πως να ψάχνουν για πληροφορία στα blogs και στα διάφορα sites κλπ.

Τι σημαίνει αυτό; Ότι αυτές οι δεξιότητες θεωρούνται πλέον θεμελιώδεις (για τα παιδιά μας και όχι μόνο) και όχι προχωρημένες. Ότι αυτές οι δυσνόητες και συχνά απωθητικές λέξεις (για τους 40ρηδες και βάλε) δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται φοβικά (συχνά δε και σωταρισμένες με σάλτσες "ιδεολογικής" υφής που χρησιμέυουν για να καλυφθεί η ηλικιακή αδράνεια). Ότι η χρήση του διαδικτύου την εκπαίδευση μπορεί να απελευθερώσει τεράστιο δυναμικό γνώσεων, εφόσον γίνεται σωστή αξιοποίηση του. Ότι σταδιακά, η χρήση του διαδικτύου θα μεταμορφώσει την παραδοσιακή εκπαιδευτική διαδικασία, ίσως και με απρόβλεπτο τρόπο.

Κατανοώ τις επιφυλάξεις που έχουν πολλοί γονείς και τους φόβους που σχετίζονται με αυτές. Ωστόσο πρέπει να αντιμετωπίσουμε το όλο ζήτημα ως μια διαδικασία σχτικά αναντίστρεπτη, ακριβώς όπως ήταν η εισβολή της τηλεόρασης στα σπίτια των γονιών μας.

Και να θυμόμαστε πάντα, ότι στη εποχή της αφθονίας των πληροφοριών μέσω διαδικτύου, στην εποχή που με δύο κλικ μπορείς να βρεις σχεδόν οτιδήποτε (και σε κάθε περίπτωση πολλά σχετικα με αυτό που ψάχνεις) αυτό που έχειι την καθοριστική αξία είναι η αξιολόγηση των πληροφοριών. Είναι η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των παιδιών μας. Είναι η δυνατότητα να κατανοούν, να κρίνουν, να εμβαθύνουν και τελικά να διαμορφώνουν δικιά τους άποψη. Και σε αυτό, οι γονείς οφείλουν και μπορούν να κάνουν πολλά, πολύ περισσότερα και πιο χρήσιμα από το απομονώσουν τα παιδιά τους από το διαδίκτυο.

Λεπτομέρεια: η σχετική συζήτηση για την εισαγωγή της WIKIPEDIA, του Twitter και λοιπών εργαλείων στη βασική εκπαίδευση γίνεται στο Ηνωμένο Βασίλειο και όχι στη χώρα μας που ακόμα δεν έχει υπολογιστές στα περισσότερα σχολεία. Για παραπάνω λεπτομέρειες δείτε στο:

http://browse.guardian.co.uk/search?search=%22Pupils+to+study+Twitter%22

Οι δεματοποιητές να τοποθετηθούν στις θέσεις των ΧΥΤΑ!

Σε συνέχεια του χθεσινού κομματιού για τη δεματοποίηση, δύο καλοί φίλοι προτείνουν:

1. Ο πρώτος: οι δεματοποιητές να τοποθετηθούν στα σημεία που προορίζονται για την υγειονομική ταφή στο μέλον, έτσι ώστε η δραστηριότητα της προσωρινής απόθεσης να έχει προοπτικές μεταφοράς αποβλήτων στις νέες λεκάνες (αν απαιτηθεί), πρόσβαση στα μελλοντικά έργα υποδομής και πιο εύκολη αποκατάσταση

2. Ο δεύτερος: να δοθεί μεγάλο βάρος στο σωστό περιτύλιγμα των δεμάτων με πλαστικό, έτσι ώστε να περιοριστούν πραγματικά και πρακτικά οι επιπτώσεις της απόθεσης - να προσεχθεί ιδιαίτερα το κόστος συντήρησης και λειτουργίας των μηχανημάτων και να μην γίνονται εκπτώσεις για λόγους οικονομίας στις περιβαλλοντικές απαιτήσεις

Ευχαριστώ θερμά και τους δύο φίλους για τις υποδείξεις τους

Γύθειο ξανά: περί δεματοποίησης

Όπως έχω ξαναγράψει σε πολλές περιοχές της χώρας, οι χωματερές κλείνουν τυπικά χωρίς να έχει δοθεί λύση στο θέμα της ασφαλούς διάθεσης, μόνο και μόνο για να τηρηθούν τυπικά και όχι ουσιαστικά οι δεσμεύσεις μας έναντι της ΕΕ. Η περίπτωση του Γυθείου εμπίπτει καθαρά σε αυτή την κατηγορία, άλλωστε είναι γνωστό ότι το πρόβλημα των χωματερών στην Πελοπόνησο είναι οξύτατο (παρεμπιπτόντως, είναι απορίας άξιο γιατί δεν λειτουργούν τα έργα ΧΥΤΑ της Κορινθίας που θα μπορούσαν να δώσουν λύση σε τουριστικά επιβαρυμένες περιοχές – υπάρχει κάποιο εμπόδιο;).

Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ, η «λύση στο πρόβλημα αναμένεται να δοθεί με την εγκατάσταση δεματοποιητών, που προωθεί η περιφέρεια Πελοποννήσου σε τρία σημεία στο νομό, όμως η εγκατάσταση και λειτουργία των δεματοποιητών αναμένεται για μετά το Πάσχα». Φαντάζομαι λοιπόν ότι με τη χρήση δεματοποιητών, τα απορρίμματα προσωρινά θα αποθηκεύονται σε κάποιο ασφαλή χώρο και νόμιμα αδειοδοτημένο χώρο, μέχρι να φτιαχτούν τα απαραίτητα έργα των ΧΥΤΑ.

Αυτό που δεν θα ήθελα να φανταστώ είναι ότι η προσωρινή αυτή λύση μπορεί να γίνει πρόσχημα για να μην προχωρούν τα αναγκαία έργα υποδομής. Γιατί μια δεματοποίηση, όσο καλή κι αν είναι, το μόνο που μπορεί να επιτύχει είναι η μετατόπιση (προσοχή όχι ματαίωση) των επιπτώσεων στο χρόνο και η δραστική μείωση του όγκου.

Και επισημαίνω ότι και η δεματοποίηση, όπως και οποιαδήποτε άλλη επεξεργασία των στερεών αποβλήτων, απαιτεί προσοχή τόσο στην εγκατάσταση του σχετικού εξοπλισμού όσο και κυρίως στην καλή του λειτουργία. Αλλιώς, τα πλεονεκτήματα της δεματοποίησης ως προσωρινής λύσης θα ακυρωθούν σε βάθος χρόνου αν αφεθούν τα δέματα στην τύχη τους να αλληλεπιδρούν με τον αέρα και το νερό. Ή αν πάψουν να δεματοποιούνται πλήρως με πλαστικά φύλλα. Ή αν δεν συντηρούνται σωστά τα μηχανικά μέρη…

Προσοχή λοιπον. Ας προχωρήσει η μεταβατική λύση, αλλά ως τέτοια. Οι εμπειρίες που έχουμε στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στα Χανιά, στη ΔΕΔΙΣΑ, είναι πλέον υπεραρκετές για να καταλάβουν όλοι ότι η απόθεση δεματοποιημένων απορριμμάτων, αν δεν τηρούνται οι στοιχειώδεις προϋποθέσεις που προανέφερα, μπορεί εύκολα να εξελιχθεί σε μια χωματερή με περιτύλιγμα.

Και ίσως για το λόγο αυτό, πλάι στην προμήθεια και εγκατάσταση των δεματοποιητών, η Περιφέρεια θα έπρεπε να φροντίσει και για την καλή λειτουργία τους καθώς και για την πλήρη οργάνωση του χώρου προσωρινής αποθήκευσης…

Λόφοι από σκουπίδια - βουνά ευθυνών στο Γύθειο

Με αφορμή τα ρεπορτάζ για τα σκουπίδια στο Γύθειο (βλ. ενδεικτικά http://www.in.gr/news/article.asp?lngEntityID=992811) νομίζω ότι αναδεικνύονται δύο ζητήματα με ευρύτερη διάσταση.

Το πρώτο: λέω συχνά στις ομιλίες μου ότι αν όλοι μας είμαστε αναγκασμένοι να κάνουμε υγειονομική ταφή των απορριμμάτων στον περιορισμένο χώρο της αυλής μας και μόνο, θα είμαστε οι πρωταθλητές της ανακύκλωσης και θα είχαμε βραβείο Νόμπελ στις τεχνικές εκτροπής των αποβλήτων από την ταφή. Νομίζω ότι αυτό επιβεβαιώνεται πλήρως στο Γύθειο, από κάθε άποψη.

Από την άποψη της χωρικής κλίμακας του ανθρώπου, αλλά και των κοινωνιών προφανώς, επιβεβαιώνεται ότι όσο αδιάφορος μπορεί να είναι κάποιος για μια χωματερή όταν δεν τη βλέπει, δεν βιώνει τις επιπτώσεις της ή δεν ξέρει καν που είναι, τόσο απελπισμένος γίνεται όταν αυτή μεταφέρεται έστω και για λίγο δίπλα του.

Οι κάτοικοι και ο Δήμος του Γυθείου έχουν δίκιο που κινητοποιούνται τώρα, όμως αυτό που ζουν δεν είναι τίποτα άλλο από τις επιπτώσεις της χρόνιας ολιγωρίας και αδιαφορίας για το πρόβλημα των σκουπιδιών. Φοβούνται και δικαίως για τις επιπτώσεις των σκουπιδιών στη δημόσια υγεία και τα παιδιά τους τώρα, αλλά συστηματικά και εν ψυχρώ την υπονόμευαν δεκάδες χρόνια με τη βολή των χωματερών.

Όσοι Δήμοι και όσες τοπικές κοινωνίες μπεγλεράνε επί χρόνια το κομπολόι των ανεξέλγκτων χωματερών, πρέπει να γνωρίζουν ότι κάποια στιγμή αυτό θα γίνει πνιγηρός βρόγχος. Και ότι τόσα χρόνια πετάγαν πίσω τους, θα το βρουν μπροστά τους, αν όχι αυτολί τα παιδιά τους σίγουρα.
Μαζί τους λοιπόν στον αγώνα για λύσεις σήμερα, αλλά οι ίδιοι φέρουν βαρύτατη ευθύνη για το σημερινό και αυριανό πρόβλημα και η κατανόηση και παραδοχή της ευθύνης είναι η πρώτη προϋπόθεση για ριζικές λύσεις.

Το δεύτερο ζήτημα ακολουθεί στην επόμενη ανάρτηση...

Επικίνδυνα απόβλητα: "όλα βαίνουν καλώς εναντίον μας"!

Πόσοι «Ασωποί» πρέπει να αποκαλυφθούν ακόμα για να πειστεί η ελληνική κοινωνία, τα κόμματα και η δημόσια διοίκηση ότι αυτό που γίνεται με την ανεξέλεγκτη διαχείριση των εκατοντάδων χιλιάδων τόνων επικίνδυνων αποβλήτων είναι έγκλημα σε βάρος της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος;
Η κατάσταση με τα επικίνδυνα απόβλητα στην Ελλάδα δεν είναι τόσο άσχημη όσο φαίνεται, είναι ακόμα χειρότερη και μάλλον απελπιστική. Το τρίγωνο του θανάτου («σύνδρομο του πολιτικού κόστους», αβελτηρία δημόσιας και τοπικής αυτοδιοίκησης και κοντόφθαλμη επιχειρηματικότητα) στραγγαλίζει κάθε φιλότιμη προσπάθεια αντιμετώπισης του προβλήματος. Δεκάδες μελέτες έχουν εκπονηθεί, πολλές προτάσεις από επιστήμονες και δημόσιους υπαλλήλους με αγωνία έχουν υποβληθεί, χιλιάδες άνθρωποι γνωρίζουν τι γίνεται και τι θα έπρεπε να γίνει αλλά τα πράγματα «βαίνουν καλώς εναντίον μας» κατά τον τίτλο του πρόσφατου βιβλίου του Σκαμπαρδώνη που είναι αφιερωμένο στο Μάρκο Βαμβακάρη.

Οι λύσεις υπάρχουν και έχουν επανειλημμένα διατυπωθεί. Όλοι οι εμπλεκόμενοι ξέρουν ότι θα έπρεπε άμεσα να αλλάξει το θεσμικό καθεστώς των ΒΙΠΕ και να συμπεριλάβει υποχρεωτικά και υποδομές διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων. Όλοι σχεδόν καταλαβαίνουν και ότι θα έπρεπε να φτιαχτούν τοπικοί φορείς διαχείρισης των αποβλήτων με τη συμμετοχή τους. Όλοι οι αρμόδιοι ξέρουν ότι υπάρχουν σημαντικές δρομολογημένες ιδιωτικές επενδύσεις που θα δώσουν λύσεις και κινδυνεύουν να ματαιωθούν. Μόνο που κανένας δεν παίρνει την ευθύνη να δώσει λύσεις, ακόμα και όταν οι ίδιες οι βιομηχανίες τις ζητούν και είναι έτοιμες να τις χρηματοδοτήσουν!

Η σωστή αρχή της ευθύνης του παραγωγού των αποβλήτων μετατρέπεται σε φενάκη παραπλάνησης των πολιτών και απόκρυψης της εγκληματικής σημερινής διαχείρισης. Γιατί για να εφαρμοστεί η αρχή της ευθύνης του παραγωγού των αποβλήτων, πρέπει να υπάρχουν συστηματικοί έλεγχοι και πρόστιμα που να μην είναι ψίχουλα μπροστά στο κόστος μιας ορθολογικής διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων. Πολύ περισσότερο τώρα, στην περίοδο της κρίσης, που το κόστος των προϊόντων και το προσδωκόμενο κέρδος θα γίνουν κυριολεκτικά Συμπληγάδες στις προσπάθειες προστασίας του περιβάλλοντος και τις ελάχιστες απαιτήσεις που είναι υποχρεωμένες να τηρήσουν οι βιομηχανίες.

Για να υπάρχει η ευθύνη του παραγωγού, πρέπει το δημόσιο να διευκολύνει και όχι να εμποδίζει τις λύσεις που προωθούν οι ιδιώτες επενδυτές. Πρέπει η δημόσια διοίκηση και η τοπική αυτοδιοίκηση να στηρίζυν τις βιομηχανίες που δρομολογούν δικές τους λύσεις και όχι άτυπα να τις μπλοκάρουν…

Είναι σαφές ότι η χωροθέτηση ενός Χώρου Ταφής Επικίνδυνων Αποβλήτων και των αντίστοιχων μονάδων επεξεργασίας είναι εκατό φορές περισσότερο «πολιτικά και κοινωνικά ευαίσθητη» από την αντίστοιχη ενός ΧΥΤΑ που κρατάει ως και 7 χρόνια στην Ελλάδα. Μόνο που η πολιτική ηγεσία, η ηγεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ και η δημόσια διοίκηση προτιμά να μετατρέπει αυτή τη διαπίστωση σε πρόσχημα αδράνειας, αντί για αφορμή ουσιαστικής ενασχόλησης και επίλυσης του προβλήματος.

Όπως και σε τόσα άλλα θέματα… Ας βάλουμε όλοι πλάτες για να μην έχουν κι άλλους «Ασωπούς» τα παιδιά μας

Δυό σκέψεις για τη ΔΙΑΜΑΘ και ένα πρότυπο για όλους τους ΦοΔΣΑ

Το διήμερο 23-24 Φεβρουαρίου είχα τη χαρά αλλάκαι την τιμή να παρευρεθώ ως ομιλητής σε δύο ημερίδες που οργάνωσε η ΔΙΑΜΑΘ σε Ξάνθη και Αλεξανδρούπολη, με θέμα τη διαχείριση των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων. Ήταν μια πολύ ευχάριστη εμπειρία και πέραν των ευχαριστιών μου προς τη ΔΙΑΜΑΘ, τόσο για την πρόσκληση όσο και για τη ζεστή φιλοξενία, θα ήθελα να καταγράψω και κάποιες εντυπώσεις που αποκόμισα.

Πρώτα από όλα, είναι φανερό ότι στη ΔΙΑΜΑΘ, παρά τις σημαντικές δυσκολίες που ακόμα υπάρχουν, υπάρχει μια νέα πνοή, μια ανάσα έμπνευσης και κινητοποίησης, μια αίσθηση ότι τελικά θα τα καταφέρουν να δώσουν λύση στο πρόβλημα των σκουπιδιών που χρόνια τώρα βασανίζει την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης. Οπωσδήποτε μεγάλο ρόλο σε αυτό το πνεύμα έχει παίξει η ενέργεια, η ζωτικότητα και οι ιδέες που κουβαλάει ο Δημήτρης Δερματάς – εύχομαι ολόψυχα να συνεχίσει έτσι και να πετύχει να κάνει τη ΔΙΑΜΑΘ ένα πρότυπο φορεά διαχείρισης.

Δεύτερον, είναι σαφές ότι το κύρος της ΔΙΑΜΑΘ μεταξύ των ΟΤΑ έχει ανέβει αισθητά. Η καλύτερη απόδειξη για αυτό ήταν η παρουσία σχεδόν όλων των σημαντικών δημάρχων της Περιφέρειας στις εκδηλώσεις, αλλά και η συμμετοχή αυτών στις συζητήσεις. Από αυτή την άποψη, οι προϋποθέσεις επιτυχούς υλοποίησης του Περιφερειακού Σχεδιασμού είναι πλέον πολύ καλύτερες. Προσοχή όμως: παράλληλα, όπως φανηκε και στις ημερίδες, έχουν ανέβει αισθητά και οι προσδοκίες από τη ΔΙΑΜΑΘ – κάθε επόμενο βήμα πρέπει να συνεχίζει να εμπνέει την εμπιστοσύνη και τη σιγουριά που αυτή τη στιγμή κατακτά ο φορέας.

Τρίτον, ένα καλό παράδειγμα για όλους τους ΦοΔΣΑ στην Ελλάδα θα ήταν να ακολουθήσουν ως πρότυπο την ιστοσελίδα της ΔΙΑΜΑΘ (http://www.diaamath.gr/). Πέρα από την προσεγμένη αισθητική της, η ιστοσελίδα παρουσιάζει το σύνολο των εγκεκριμένων μελετών που αφορούν το φορέα, έγγραφα, παρουσιάσεις, video και κάθε λογής πληροφορία που απαιτείται για να αποκτήσει κάποιος μια πλήρη εικόνα για το τι πάει να γίνει στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων και με ποιους όρους. Οι δύο ημερίδες καλύφθηκαν ζωντανά μέσω webcast και θα συνεχίσουν να είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα.

Ας το καταλάβουν αυτό όλοι αυτοί που τρέμουν να δώσουν μελέτες στη δημοσιότητα, όλοι όσοι αντιμετωπίζουν φοβικά τη διαχείριση των δημοσίων εγγράφων: η διαφάνεια στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και την τεκμηρίωση τους είναι όρος για μια αποτελεσματική διαβούλευση στη διαχείριση στερεών αποβλήτων – η κρυψίνοια, η συνωμοτικότητα και η συχνά προκαλούμενη αίσθηση «συνωμοσίας» είναι εγγύηση αποτυχίας και κοινωνικών αντιδράσεων.

Εύχομαι στη ΔΙΑΜΑΘ να συνεχίσει έτσι και να καταφέρει να βάλει τη σφραγίδα της στην αντιμετώπιση του προβλήματος των απορριμμάτων της Περιφέρειας. Ελπίζω ακόμα ότι με την ιστοσελίδα της θα καταφέρει να δημιουργήσει νέα πρότυπα για όλους τους ΦοΔΣΑ. Καλή δουλειά παιδιά και κουράγιο.

Συζητώντας με στελεχη της ISWA για την κρίση στην αγορά της ανακύκλωσης

Μόλις γύρισα από Βιέννη, όπου έμεινα τρεις ημέρες συζητώντας την κρίση στην ανακύκλωση λόγω κατάρρευσης των τιμών των ανακυκλώσιμων. Παραθέτω, συνοπτικά, ορισμένες από τις επισημάνσεις που έκαναν στελέχη της VEOLIA, SUEZ αλλά και σημαντικοι δημόσιοι φορείς από τη Γαλλία, τη Σκανδιναβία και την Αργεντινή.

1. Το πρόβλημα ξκινά από το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις φτιάχτηκαν σχήματα ανακύκλωσης που βάσισαν τη βιωσιμότητα τους στο σχετικά πολύ υψηλό επίπεδο τιμών του 2006-2007. Η βιωσιμότητα των σχημάτων αυτών ήταν οριακή και για το λόγο αυτό σήμερα φυτοζωούν.

2. Εφόσον η ανακύκλωση συνδέεται ευθέως με την ελεύθερη αγορά των φυσικών πόρων, θα έπρεπε να είμαστε προετοιμασμένοι να ακολουθούμε τον κύκλο των τιμών των πρώτων υλών. Η φούσκα στις τιμές των πρώτων υλών το 2006-2007, οδήγησε σε φούσκα και στα ανακυκλώσιμα, επομένως, είναι λογικό να βιώνουμε τώρα το ξεφούσκωμα.

3. Οι μεγάλοι έμποροι ανακυκλώσιμων στοκάρουν όσο περισσότερο μπορούν αλουμίνιο και μέταλλα, ενώ χαρτιά και πλαστικά τα στέλνουν για αποτέφρωση. Οι μεγάλες μονάδες αποτέφρωσης πέρασαν ένα σοκ με την απότομη μείωση των εισερχόμενων εμπορικών και βιομηχανικών αποβλήτων, που σε μερικές περιπτώσεις έφτανε και το 30% της ημερήσιας δυναμικότητας αυτών. Μέρος αυτής της μείωσης καλύπτεται με τα ανακυκλώσιμαπου οδηγούνται προς καύση.

4. Οι κοινωνικές επιπτώσεις του θέματος είναι σημαντικές σε δύο επίπεδα. Στο επίπεδο των αναπτυσσόμενων χωρών, η κατάρρευση των τιμών των ανακυκλώσιμων δημιουργεί τρομερό πρόβλημα επιβίωσης στις ομάδες των ανακυκλωτών, ιδιαίτερα σε όσους ζούσαν από το χαρτί (μεγάλες διαδηλώσεις των zambaleen στην Αίγυπτο και των cartoneros στην Αργεντινή). Το ίδιο ισχύει και για τις ειδικές ομάδες (π.χ. Roma) που ασχολούται στην Ευρώπη. Στον λεγόμενο και δυτικό κόσμο, οι καταναλωτές σνεχίζουν να ανακυκλώνουν (σχετικά λιγότερο λόγω μείωσης της κατανάλωσης) και απαιτούται ειδικοί χειρισμοί έτσι ώστε η οικονομική κρίση να μην μεταφραστεί σε απαξίωση των συστημάτων ανακύκλωσης, απαξίωση πολύ πιθανή αν τα ανακυκλώσιμα θάβονται ή καίγονται.

Αντί επιλόγου, υπάρχει κάποιος που να αμφιβάλλει ακόμα ότι η διαχείριση των στερεών αποβλήτων είναι ένα βαθιά κοινωνικό θέμα, με σημαντικές πολιτικές, οικονομικές διαστάσεις και κάποιες τεχνικές που ορίζονται από το ιστορικό πλαίσιο που διαμορφώνεται;

Για περισσότερα δείτε στο http://mavropoulos.blogspot.com/2008_07_01_archive.html

Περιβαλλοντικοί φόροι: εμπειρίες και προϋποθέσεις για αποτελέσματα

Ευχαριστώ πολύ τον Γιώργο Σμπώκο, ιδρυτή της ιστοσελίδας ECOTHESIS (http://www.ecothesis.gr/), που μου έδωσε τη δυνατότητα να φιλοξενήσω την εξαιρετική δουλειά του σχετικά με την αποτελεσματικότητα και τις εφαρμογές των περιβαλλοντικών φόρων. Όσοι ενδιαφέρονται για το θέμα, μπορούν να κατεβάσουν το καλογραμμένο και πυκνό σε εμπειρίες και πορίσματα απόσπασμα της διατριβής του από τη διεύθυνση:

http://www.scribd.com/doc/12383894/-

Σίγουρα, με την ανάγνωση του θα κατανοήσετε καλύτερα τα υπέρ και τα κατά του θέματος, τις δυνατότητες αλλά και τα όρια του.

Η πτώση της ζήτησης για ανακυκλώσιμα υλικά και προτάσεις βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων μέτρων που πρέπει να ληφθούν

Το κόστος των προγραμμάτων διαλογής στην πηγή (συλλογή, διαχωρισμός, έλεγχος ποιότητος και αποθήκευση) αυξήθηκε σημαντικά σε μικρό χρονικό διάστημα δύσκολο για να προβλεφθεί σε σχέση με τα τέλη που πληρώνονται από τους υπόχρεους κατά το νόμο. Οι χαμηλές τιμές των ανακυκλώσιμων υλικών δεν έχουν προς το παρόν δημιουργήσει το ενδιαφέρον στους παραγωγούς των προϊόντων να υποκαταστήσουν τα υλικά υπό την προϋπόθεση να περιορίσουν το κόστος παραγωγής τους. Τα υφιστάμενα προγράμματα διαλογής στην πηγή που απευθύνονται κύρια στα νοικοκυριά άλλα λειτουργούν ενώ άλλα οριακά.

Η συλλογή των αποβλήτων θα συνεχίζει να λειτουργεί είτε σαν ανακυκλώσιμα υλικά είτε σαν αστικά απόβλητα αφού συνεχίζουν να παράγονται.
Το κράτος και η ΤΑ σαν υπεύθυνοι για την δημιουργία υποδομών ΔΣΑ που βρίσκονται πέραν των αγορών ανακύκλωσης καθώς και η έλλειψη δυνατότητας να επιτύχουν τους στόχους που έχει θεσπίσει η ΕΕ μέσα από τις αρχές της ιεράρχησης σε Εθνικό – Περιφερειακό και Τοπικό επίπεδο. Θα πρέπει να δραστηριοποιηθούν άμεσα.

Η οδηγία 98/2008 προτρέπει την διαλογή στην πηγή για τα ΒΑΑ. Το χαρτί για να έχει καλή ποιότητα όπως αναφέρεται και στο CEN 643 θα πρέπει να συλλέγεται χωριστά.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Για τα πλαστικά

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι διάφοροι οργανισμοί θα πρέπει να προωθήσουν τις εξής ενέργειες:

Εναρμόνιση σε εθνικό επίπεδο ενιαίου συστήματος συλλογής
Δυνατότητα επιδότησης των ανακυκλωτών (π.χ μείωση ΦΠΑ λόγω της συμβολής τους στην προστασία του περιβάλλοντος, επιδότηση σύμφωνα με την ποσότητα των ανακυκλούμενων υλικών, μείωση ΦΠΑ σε τελικά προϊόντα κατασκευασμένα από ανακυκλώσιμα υλικά, μείωση φορολόγησης στην κατανάλωση της ενέργειας στους ανακυκλωτές .
Τήρηση του παραγόμενου όγκου ανακυκλώσιμων υλικών υπό έλεγχο, για περιορισμό των εξαγωγών (bonus κ.α.)
Δημιουργία αυστηρότερης νομοθεσίας σχετικά με την ολοκληρωμένη πολιτική για τον παραγωγό.
Δημιουργία κινήτρων για να ελκύσει την βιομηχανία να χρησιμοποιεί ανακυκλώσιμα στην παραγωγή των προϊόντων τους (π.χ πράσινοι ΦΠΑ)
Προώθηση περισσότερων πράσινων προμηθειών στον Δημόσιο Τομέα.
Επιδότηση της βιομηχανίας ανακύκλωσης. Να δοθεί δάνειο με χωρίς ή χαμηλό επιτόκιο. Θεσμικό πλαίσιο που να δίδεται η δυνατότητα να μειώσει το εργατικό κόστος.

Σημείωση: Πριν από την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης τα περισσότερα ανακυκλούμενα πολυμερή ήσαν 25 % έως 35 % φθηνότερο από τα πρωτογενή υλικά. Σήμερα (Φεβ 2009) τα πρωτογενή υλικά είναι κατά 10 % φθηνότερο από τα ανακυκλώσιμα υλικά.

Για τα μέταλλα

Κύρια προβλήματα στις αγορές ανακύκλωσης μετάλλων σαν συνέπεια της οικονομικής κρίσης:

Πτώση της παγκόσμιας ζήτησης στις χρηματαγορές (χρηματιστήρια , πιστωτική κρίση) αρχής γενομένης από τις ΗΠΑ
Πτώση παγκόσμιας ζήτησης των καταναλωτών σε προϊόντα και επενδύσεις στην κατασκευαστική βιομηχανία
Πτώση στην παραγωγή μετάλλων
Πτώση των σκραπ μετάλλων παλαιού και νέου σκραπ.

Αντιδράσεις
Ακύρωση από τους πελάτες προηγούμενων παραγγελιών και φορτίων μεταφορών
Καταβολή προσπάθειας από τους πελάτες επαναδιαπραγμάτευσης των συμβάσεων για να ωφεληθούν από υπερβολικές εκπτώσεις ή και άρνησης να προμηθευθούν τα υλικά.
Οι τοπικές αρχές προορισμού των αποβλήτων λαμβάνουν προστατευτικά μέτρα (μονόπλευρους ελέγχους στα τελωνεία , νέες διοικητικές διαδικασίες) για να προστατεύσουν τις εθνικές βιομηχανίες από την εισαγωγή ανακυκλώσιμων υλικών.

Συνέπειες
Απώλειες πωλήσεων
Υψηλό κόστος υπεραναμονής (επιβάρυνση από σταλίες)
Αποθήκευση αναμένοντας για καλύτερες ημέρες
Έλλειψη εμπιστοσύνης από τον τραπεζικό και ασφαλιστικό τομέα (έγινε αιφνιδίως αντιληπτό ότι η ανακύκλωση αποτελεί τομέα που εκτίθεσαι σε κίνδυνο)
Αλλαγή επιχειρηματικών δραστηριοτήτων από τις εμπορικές επιχειρήσεις που ασχολούντο με την ανακύκλωση.
Επιβράδυνση ή και διακοπή συλλογής σκραπ
Οι στόχοι ανακύκλωσης από τα διαχειριστικά σχέδια να εκτίθενται σε κίνδυνο.

Εμπόδια που πρέπει να ξεπερασθούν και μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να ανακουφισθεί η κατάσταση

ΕΜΠΟΡΙΟ
Τήρηση συμβάσεων
Αντίθεση στους προστατευτισμούς (δασμοί και έλλειψη δασμών ) εμπόδια στο ελεύθερο και δίκαιο εμπόριο.
Φορολογικές ελαφρύνσεις για δημιουργία επενδύσεων σε νέες τεχνολογίες ανακύκλωσης
Ανασκόπηση οικονομικών παραγόντων που αναδείχθηκαν στην οικονομική κρίση όπως είναι cash-flow και credit insurance και με πιο τρόπο το κράτος δύναται να βοηθήσει.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ
Βελτίωση της αντίληψης τόσο από τις δημόσιες υπηρεσίες όσο και από τους πολίτες της διεθνούς πραγματικότητας της αγοράς ανακύκλωσης των μετάλλων

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
Η αναθεωρημένη οδηγία πλαίσιο (98/2008) και σημείο που το σκράπ παύει να θεωρείται απόβλητο / υποπροϊόν να αποθηκεύεται, μεταφέρεται και να ενισχύονται επενδύσεις σε R&D για υλικά που δεν είναι απόβλητα και να εντάσσονται στους στόχους της ανακύκλωσης.
Συνεργασία κυβέρνησης – Ιδιωτικού τομέα για ανάπτυξη μονάδων ανάκτησης για υπολείμματα ELVs τα οποία δεν είναι οικονομικά βιώσιμα να ανακυκλωθούν.

ΔΟΜΗ
Για να περιορισθούν τα διοικητικά εμπόδια στους παραγωγούς μετάλλων και συγκεκριμένα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και για να σταματήσει την άρση της ενδοποιότητας των επιχειρήσεων και να οικοδομήσει εκ νέου μία ανταγωνιστική ευρωπαϊκή βιομηχανία μετάλλων.
Η αγορά των πρωτογενών υλικών συγκρινόμενη με την αγορά των δευτερογενών υλικών
Τα κύρια πλεονεκτήματα χρησιμοποιώντας ανακυκλώσιμα υλικά(μέταλλα) έναντι πρωτογενών υλικών υπερτερούν περιβαλλοντικά στην εξοικονόμηση των πόρων, ενέργειας και περιορισμού ρύπανσης στα ύδατα, ατμόσφαιρα και εκπομπές CO2.
Οι αγορές ανακυκλώσιμων υλικών συνυπάρχουν με αυτές των πρωτογενών.
Οι αυξομειώσεις των τιμών των πρωτογενών υλικών επηρεάζουν τις τιμές των ανακυκλώσιμων υλικών.
Οι συμβάσεις που πραγματοποιούνται για τα ανακυκλώσιμα υλικά είναι συνήθως μηνιαίες ή και μικρότερες χρονικά, τουναντίον των πρωτογενών που είναι ετήσιες (μακροπρόθεσμες).
Τα πρωτογενή υλικά παράγονται εφόσον η εξορυκτική βιομηχανία αποφασίσει γιατί υπάρχει ζήτηση από την βιομηχανία .
Το ανακυκλούμενο αγοράζεται και εν συνεχεία εισέρχεται στην αγορά σαν πρώτη ύλη εφόσον το χρειάζονται οι καταναλωτές και η διαθεσιμότητα του εξαρτάται από τα νέα και παλαιά αποθέματα.

Πλεονάζουσα ποσότητα ανακυκλώσιμων υλικών.
Η παγκόσμια βιομηχανία ανακύκλωσης μετάλλων θα απαιτεί διαρκώς υψηλότερη παραγωγή μετάλλων καθώς και αύξησης πρωτογενών υλικών και ανακυκλώσιμων.
Στην οικονομική κρίση που διερχόμεθα όλο και λιγότερες προϊόντα (π.χ αυτοκίνητα) προμηθεύονται άρα και τα σκραπ είναι ολιγότερο διαθέσιμα.
Πρόσφατα , υπάρχει πλεονάζουσα ποσότητα πρωτογενών υλικών καθώς και μία ακόμη μεγαλύτερη πλεονάζουσα ποσότητα ανακυκλώσιμων στην αγορά που έχουν συλλεχθεί ,αναμένοντας να τα προμηθευθούν και να το επεξεργαστούν. Μεγάλες ποσότητες προϊόντων και εξοπλισμού τέλους ορίου ζωής αναμένονται να <συλλεχθούν>.
Η βιομηχανία του σκραπ αλουμινίου έχει μεγάλες ποσότητες αδιάθετες εξ αιτίας των βασικών πελατών της που το ρευστοποιούν και το διαχωρίζουν. Η πτώση της τιμής του αλουμινίου θα διαρκέσουν σύμφωνα με τους ερευνητές της τραπέζης MACQUARIE.

Η υπερπλεονάζουσα ποσότητα του χαλκού έχει υπερτριπλασιασθεί κατά την διάρκεια των τελευταίων μηνών. Για παράδειγμα στην Κίνα η παραγωγή του χαλκού συνεχίζει να πέφτει λόγω της παγκόσμιας κρίσης που διέρχεται και η βιομηχανία (καλώδια , αυτοκίνητα, συσκευές)

Η παγκόσμια πλεονάζουσα ποσότητα ψευδαργύρου κατά το 2008 θα είναι 10 φορές μεγαλύτερη από αυτή του 2007 σαν αποτέλεσμα του ότι ένας αριθμός παραγωγών ανήγγειλαν σημαντικές περικοπές λόγω της πτώσης των τιμών κύρια από τα γαλβανιστήρια.

Γ) Χρησιμοποιημένα ελαστικά επίσωτρα

Η ζήτηση και οι τιμές στην αγορά κάθε δευτερογενούς υλικού επηρεάζεται πού από την διαθεσιμότητα τους , τιμές ενέργειας και πρωτογενών υλικών. Κατά συνέπεια η πτώση της ζήτησης των πρωτογενών υλικών δύναται να οδηγήσουν σε αρνητική επίπτωση των τιμών της αγοράς και της ζήτησης κάθε ανακυκλώσιμου υλικού. Τα έσοδα από νέες δραστηριότητες σχετιζόμενες με την παραγωγή προϊόντων από απόβλητα είναι μη ελκυστικές σε κάθε επενδυτική δραστηριότητα και δυσκολεύει να βρεις άλλες πορείες στην ανακύκλωση από την ανάκτηση ενέργειας. Βέβαια θα απαιτούντο υψηλές επιδοτήσεις για να διατηρηθούν βιώσιμες οι λειτουργίες αυτές.

Το κυριότερο εμπόδιο είναι στην περίπτωση των ελαστικών που προέρχονται από χρησιμοποιημένα ελαστικά είναι να εμμένει η βιομηχανία ελαστικών τόσο σε Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και σε εθνικό επίπεδο να πείσει το lobby των κατασκευαστών που αντιτίθενται να χρησιμοποιηθεί υποχρεωτικά η κοκκώδη(granulates) μορφή του ελαστικού στην κατασκευή οδοποιίας.

Λόγω της οικονομικής κρίσης οι όγκοι των χρησιμοποιημένων ελαστικών επισώτρων θα μειώνονται όχι όμως πολύ κύρια του ότι οι πολίτες δεν διαθέτουν αρκετά χρήματα και έτσι τα ταξίδια θα περιοριστούν και δεν θα υπάρχει μεγάλη συχνότητα αλλαγών ελαστικών. Το ίδιο συμβαίνει και με τα οχήματα τέλους κύκλου ζωής. Η βιομηχανία ανακύκλωσης ελαστικών επισώτρων θα πρέπει να στραφεί στα εμπορικά οχήματα .

Ζήτηση
Το πλέον πιθανό σενάριο που θα επηρεάσει αρνητικά θα είναι τα ελαστικά που οδηγούνται στην τσιμεντοβιομηχανία για παραγωγή τσιμέντου λόγω της μεγάλης πτώσης στην κατασκευαστική βιομηχανία.
Άλλες αγορές όπως είναι των δαπέδων των εγκαταστάσεων αθλητικών δραστηριοτήτων δύναται να έχουν πτώση όπως και η αναγόμωση των ελαστικών φορτηγών αν οι εμπορικές δραστηριότητες καθώς και οι βιομηχανικές συνεχίζουν να έχουν ουσιαστική πτωτική πορεία.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να προχωρήσει ταχύτερα στην νομοθεσία μέσα από την οδηγία 98/2008 για να βελτιώσει τα end of tyre waste έτσι ώστε να συμβάλει ικανοποιητικά στο να θεωρηθεί το ανακυκλωμένο ελαστικό επίσωτρο πλέον σαν προϊόν πράγμα που θα ενθαρρύνει τους ανακυκλωτές και τους πελάτες να τα προμηθεύονται.

A.Κουσκούρης
Πρόεδρος ΠΑ.ΣΕ.Π.ΠΕ
E-mail: akousk@paseppe.gr

www.ecothesis.gr : μια ιστοσελίδα για το περιβαλλοντικό δίκαιο

Με μεγάλη μου χαρά, φιλοξενώ την πρώτη συνεισφορά του Γιώργου Σμπώκου, καλού φίλου και πολύ καλού γνώστη του περιβαλλοντικού δικαίου. Ο Γιώργος έχει δημιουργήσει μια πολύ χρήσιμη ιστοσελίδα για τα θέματα του περιβαλλοντικού δικαίου, την οποία μας παρουσιάζει ο ίδιος στη συνέχεια. Γιώργο σε ευχαριστώ πολύ για τη συνεισφορά σου.

"Η www.ecothesis.gr αναφέρεται σε ένα ευρύ φάσμα χρηστών. Το φάσμα αυτό ξεκινά από επαγγελματίες, που ασχολούνται με το περιβαλλοντικό δίκαιο σε θεωρητικό ή τεχνικό επίπεδο και εκτείνεται σε ιδιώτες, που καλούνται να αντιμετωπίσουν ένα περιβαλλοντικό ζήτημα και αναζητούν αρμοδιότητες και υποχρεώσεις.

Κοινό χαρακτηριστικό των χρηστών της www.ecothesis.gr είναι η αντίληψη του φαινομένου της υποκατάστασης του κρατικού ελέγχου από την ιδιωτική επιβολή, ένα φαινόμενο που συμπορεύεται με το δημοκρατικό έλλειμμα. Η απουσία πολιτικής προστασίας τροφοδοτεί την ιδιωτική επιβολή και η δικαστική ή εξώδικη αντιπαλότητα υποκαθιστά μια αναποτελεσματική κρατική επιβολή, που δεν εξασφαλίζει τη συμμόρφωση των πολιτών. Αυτοδικία, αυθαιρεσία και εθελοντισμός υπό το παραπάνω πρίσμα, έχουν κοινή αφετηρία. Σε αυτό το περιβάλλον συχνά διακρίνεται μια σύγκρουση της άγνοιας των διοικούντων με τη γνώση των διοικούμενων. Μια άνιση σύγκρουση, καθώς ένα γραμμάριο εξουσίας ζυγίζει περίπου όσο ένας τόνος γνώσης.
Για το κλείσιμο της ψαλίδας μεταξύ γνώσης και εξουσίας, όχι με την αυτοδικία, ή τον εθελοντισμό, που τείνει να αντικαταστήσει την κρατική ευθύνη , προβάλλονται μέσω της ecothesis.gr τα δικαιώματα των διοικούμενων και οι υποχρεώσεις των διοικούντων.

Με πρώτο συνθετικό το «οικό» δηλώνεται η οικοκεντρική προσέγγιση των περιβαλλοντικών ζητημάτων, αντίθετη με τη μέχρι σήμερα κρατούσα ανθρωποκεντρική προσέγγιση. Με δεύτερο συνθετικό τη «θέση» δηλώνεται η πρόθεση υπεύθυνης και ενεργής τοποθέτησης επί περιβαλλοντικών ζητημάτων. Το σήμα, ένα φύλο, συσχετίζει συνειρμικά τη ζωτική σχέση «φύλου - οξυγόνου», με τη σχέση «γνώσης - προστασίας».

Το σχέδιο της www.ecothesis.gr είναι απλό, όπως πρέπει να είναι κάθε σύστημα που προάγει την πρόσβαση στην πληροφορία για να διαρκέσει στο χρόνο, ενώ το πράσινο χρώμα αντιπροσωπεύει την ελπίδα για μια καλύτερη περιβαλλοντική διαχείριση στο μέλλον."

Κρίση στην αγορά scrap αλουμινίου

Σαν συνέπεια της πρόσφατης οικονομικής κρίσης η τιμή του scrap αλουμινίου έχει μειωθεί στην Ε.Ε. Δυστυχώς δεν είναι ακόμη εύκολο να ποσοτικοποιηθεί η μείωση.

Ιδιαίτερα οι παραγωγοί προιόντων από σκραπ αλουμίνιο υποφέρουν λόγω του ότι περισσότερο από 70 % της παραγωγής τους χρησιμοποιείται από την αυτοβιομηχανία για παραγωγή κεφαλών κυλίνδρων, μπλοκ κινητήρων, κιβωτίων ταχυτήτων και άλλων τμημάτων.

Σαν αντίδραση της δραματικήςπτώσης των πωλήσεων οχημάτων οι βιομηχανίες άρχισαν να μειώνουν την παραγωγή των οχημάτων. Η συνολική παραγόμενη ποσότητα επιβατηκών οχημάτων στην Ευρώπη τον Νοέμβριο του 2008 έπεσε κατά 513.000 μονάδες (- 28%) συγκρινόμενο με τον Νοέμβριο του 2007.
Κατά αυτόν τον τρόπο αλυσιδωτά μειώθηκε η ποσότητα του σκραπ αλουμινίου.

Η υποδομή της βιομηχανίας ανακύκλωσης δεν δείχνει να εκτίθεται σε κίνδυνο όπως άλλα ανακυκλώσιμα υλικά και η ανακύκλωση θα συνεχίζεται. Το πλεονέκτημα που διαθέτει το αλουμίνιο είναι ότι τα προιόντα του δύνανται να στοκαριστούν για κάποιο χρονικό διάστημα χωρίς να αλλοιωθούν τα χαρακτηριστικά του. Βέβαια αν η κρίση διαρκέσει πολύ τότε όλο το δίκτυο βιομηχάνων, εμπόρων, ανακυκλωτών θα έχουν πρόβλημα.

Ιανουάριος 2009
Α.Κουσκούρης (akousk@epem.gr)
Πρόεδρος ΠΑ.ΣΕ.Π.ΠΕ

Οι χωματερές που μένουν και οι χωματερές που φεύγουν

Αφορμή για αυτό το σχόλιο αποτέλεσε το e-mail που έλαβα από τον πάντα μαχητικό και εύστοχο κύριο Στέφανο Σταμέλλο των Οικολόγων Πράσινων Φθιώτιδας ( http://oikologoi-prasinoi-fthiotidas.blogspot.com/). Τον κύριο Σταμέλλο δεν τον γνωρίζω προσωπικά αλλά μόνο μέσω των e-mails που κατά καιρούς λαμβάνω και με την ευκαιρία θέλω να τον ευχαριστήσω για αυτό. Στίς διπλανές φωτογραφίες μπορείτε να διαπιστώσετε ότι η χώρα μας είνα ίσως η μοναδική που συνδυάζει την πολιτική διαχείρισης απορριμμάτων της χώρας, με την πολιτική διαχείρισης υδάτινων πόρων και την αντικαπνιστική εκστρατεία που θα αρχίσει το 2010!

Θα ήθελα όμως, με αφορμή τη συνέχιση της λειτουργίας των χωματερών Σπερχειού και Μακρακώμης, να θέσω τρεις πλευρές προς συζήτηση.

1. Τα τελευταία χρόνια έχουν κλείσει αρκετές χωματερές, μετά από σκληρές προσπάθειες σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας και τοπικής αυτοδιοίκησης, προσπάθειες που δεν πρέπει να τις αγνοούμε. Υπάρχουν βέβαια σοβαρές αμφιβολίες ως προς το αν το "κλείσιμο" μιας χωματερής με μια απλή χωματοκάλυψη (ή συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων) είναι περιβαλλοντικά επαρκές και προσωπικά πιστεύω ότι δεν είναι. Μπορεί να κουκουλώσαμε με χώμα το πρόβλημα αλλά οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις είναι εκεί και θα είναι για πολλά χρόνια και ελπίζω ότι σταδιακά θα πειστεί και το ελληνικό δημόσιο για αυτό. Όσοι γνωρίζουν πως έγιναν οι σχετικές μελέτες και εργολαβίες, με τι κόστος και με τι ποιότητα καταλαβαίνουν τι λέω.

2. Ακούω ότι σε πολλές περιοχές που δεν υπάρχουν ακόμη ΧΥΤΑ, οι χωματερές κλείνουν μόνο και μόνο για να βελτιωθούν τα ποσοστά της χώρας ως προς τους στόχους που έχουν τεθεί και σε μερικές ημέρες, σε γειτονικές περιοχές ανοίγουν άλλες. Ισχύει; Το γνωρίζουν οι κάθε λογής αρμόδιοι; Υπάρχουν σχετικλές καταγελίες; Δεν το θεωρώ διόλου απίθανο, διότι η ελληνική εφευρετικότητα είναι ατελείωτη ενώ η περιβαλοντική ευαισθησία περιορισμένη. Από την άλη, μήπως τα ίδια κόλπα με τς στατιστικές δεν κάνει και το ελληνικό κράτος έναντι της ΕΕ σε τόσα άλλα θέματα;

3. Τέλος, επιτρέψτε μου να αντιμετωπίσω το θέμα των χωματερών σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Όταν ένα τόσο σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας αλλά και περιβάλλοντος παραμένει άλυτο, ακόμα και σε περιοχές λίγα μόλις χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα, τότε πρέπει να αναζητήσουμε τις ρίζες στους συσχετισμούς δυνάμεων. Είναι σαφές ότι κάποιοι κερδίζουν και κάποιοι χάνουν όταν μια προβληματική κατάσταση συντηρείται για πολλά χρόνια, όταν τουλάχιστον σε ορισμένους υπάρχει πλήρης συνείδηση του προβλήματος. Ας σκεφτούμε λοιπόν:

Ποιοί χάνουν και τι χάνουν από τη διαιώνιση των χωματερών και των σχετικών προβλημάτων περιβάλλοντος και δημόσιας υγείας;

Ποιοι κερδίζουν από τη διαιώνιση των χωματερών και τι ακριβώς κερδίζουν;

Αυτοί που χάνουν, το γνωρίζουν και το αποδέχονται ή μήπως δεν το γνωρίζουν; Είναι δηλαδή πρόβλημα συσχετισμού δυνάμεων μεταξύ κοινωνικών συμφερόντων ή πρόβλημα ενημέρωσης - ευαισθητοποίησης;

Γιατί οι κερδισμένοι είναι πιο δυνατοί; Η μήπως δεν είναι, απλά οι χαμένοι δεν έχουν προτεραιότητα την αντιμετώπιση του προβλήματος;

Η μήπως οι χαμένοι δεν βρίσκονται ανάμεσα μας και συλλογικά υπονομεύουμε το μέλλον των ερχόμενων γενεών, εν πλήρη ύπνωση και αφασία (όπως κάνουμε και σε άλλα θέματα);

Οι απαντήσεις σε κάθε περιοχή είναι διαφορετικές, όπου όμως οι χωματερές μένουν ανοικτές πρέπει να βρεθεί τρόπος να δημιουργηθεί συσχετισμός δυνάμεων που να τις κλείσει. Κι αν απαντήσουμε σωστά θα δούμε πως μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο. Γιατί τελικά, τα κοινωνικά συμφέροντα που εξυπηρετούνται από το κλείσιμο των χωματερών πρέπει να βρουν δρόμο για να επικρατήσουν...

Η κρίση στις αγορές της ανακύκλωσης

Το κείμενο που ακολουθεί γράφτηκε από τον Αντρέα Κουσκούρη (akousk@epem.gr) , εξαιρετικό φίλο και συνεργάτη και πρόεδρο του ΠΑΣΕΠΠΕ. Τον ευχαριστώ θερμά για τη συνεισφορά του.

"Η πολιτική των κρατών να στέλνουν τα ανακυκλώσιμα στην Κίνα και Ινδία 5000 χλμ μακρυά επιβαρρύνουν κατ’ αυτό τον τρόπο τις κλιματικές αλλαγές περισσότερο από την αποτέφρωση, αλλά αυτή δεν είναι η πραγματική ανακύκλωση που συνήθως κινείται σε μικρές αποστάσεις.

Η Κίνα έχει βρεθεί θύμα της πολιτικής της ΕΕ για την εκτροπή των αποβλήτων από την ταφή στέλνωντας το 60 % των ανακυκλώσιμων υλικών στην Κίνα από το 2000 μέχρι σήμερτα όπου και σε συνδυασμό με την παγκόσμια κρίση δεν υπήρχε τέτοια ζήτηση από την βιομηχανία για να ποαράγει προιόντα και έτσι η αγορά της ανακύκλωσης μειώθηκε σημαντικά.

Δισεκατομύρια πλαστικές φιάλες που οδηγούντο στην Κίνα και με 70 % πτώση της τιμής παραμένουν στα πλοία . Οι Κινέζοι έμποροι τα προμηθεύονται αλλά με τιμές πολύ χαμηλές τιμές που τις αποκαλούν (microscopic) και οι Ευρωπαίοι δηλώνουν ότι είναι καλύτερο να τα βάλουν φωτιά έξω από το Ηong Ηong.

Αν και η Κίνα και Ινδία δείχνουν ότι θα έχουν ρυθμούς ανάπτυξης ίσο με 6 % του ΑΕΠ gia to 2009 , ελπίζουν ότι η αγορά θα ανοίξει. Αλλά οι Ευρωπαίοι κατά την διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων διεπίστωσαν ότι ήδη η ζήτηση έπεφτε και στράφηκαν σε εναλλακτικές αγορές όπως Βιετνάμ , Πακιστάν και η Ινδία κύρια για το πλαστικό λόγω χαμηλών ημερομισθίων και της μεγάλης βιομηχανίας του Βιετνάμ που χρησιμοποιεί το πλαστικό είτε για εσωτερική κατανάλωση είτε για εξαγωγές.

Οι Κινέζοι εκτιμούν ότι με το πακέτο των 586 δις δολλαρίων που έριξαν στην αγορά σε συνδυασμό με την κατασκευή γιγαντιαίων έργων η ανακύκλωση θα πάει καλά.

Η παγκόσμια κρίση δεν επιρρέασε τις κατασκευές στην Κίνα και έτσι κάποιοι ανακυκλωτές με τιμές 60 % μικρότερες ανταγωνίζονται τα πρωτογενή υλικά και πουλάνε τόσο στην Κίνα όσο και στην Ινδία ενώ πριν την κρίση το 60 % των πωλήσεων πήγαινε στην Αμερική.

Η ανάκαμψη για scrap metals θα προχωρήσει στην Κίνα λόγω της περιφερειακής ανάπτυξης που θα δημιουργεί ζήτηση από τους κατασκευαστές και θα είναι πλέον θέμα η ανάπτυξη της ανακύκλωσης πόλη με πόλη , περιφέρεια με περιφέρεια.

Οι ευρωπαίοι που έστελναν ανακυκλώσιμα στην Κίνα σε ποσοστό τουλάχιστον 10 % ήταν ρυπασμένα και οι Κινέζοι τα έπαιρναν όπως ήταν, τώρα το θέμα αλλάζει και όσοι έμποροι ανήκαν σε αυτή την κατηγορία η αγορά δεν τους δέχεται.

Το μόνο που δεν θα στέλνουν οι Ευρωπαίοι στην Κίνα και θα το βιομηχανοποιούν στην Ευρώπη θα είναι οι Η/Υ και τα ψυγεία που απέκτησαν τρομερή τεχνολογία και θα τα στέλνουν σαν τελικά προιόντα πλέον στην Κίνα.


Η Ευρώπη έχει εξάγει το πρόβλημα της ΔΣΑ σε άλλες χώρες και αυτό είναι μεταξύ άλλων και ανήθικο.


Η αγορά του χαρτιού καλής ποιότητας έχει ικανοποιητική ζήτηση με μία σχετική μείωση σε σχέση με την οικονομική κρίση. Το χαρτί χαμηλής ποιότητος δεν ζητείται και πρωσωρινά αποθηκεύεται.

Τα προγράμματα συλλογής χαρτιού δεν έχουν πέσει σε ποιότητα αναλογικά με την οικονομική κρίση και ενώ οι τιμές στις Ευρωπαικές και Αμερικανικές αγορές εξαρτώντο σε μεγάλο βαθμό από τις αγορές Κίνας και Ινδίας οι οποίες θα αυξήσουν την ζήτηση λόγω του ότι το 2009 θα έχουν αύξηση 6 % επί του ΑΕΠ.
Παρόλα αυτά οι Δημοτικοί προυπολογισμοί αυξάνουν και θα πρέπει να διερευνηθούν ποιές θα είναι οι οικονομικές επιπτώσεις.τους επόμενους μήνες.

Οι καταναλωτές προβλέπουν ότι δεν θα πληρώσουν την διαφορά στα τέλη λόγω του ότι οι Δήμοι θα επιδιώξουν να καλύψουν το κόστος.
Θα πρέπει να βρούμε ποιό είναι αυτό το κόστος.

Ηδη στην Μ.Β καταβάλλεται προσπάθεια βελτίωσης της ποιότητας των ανακυκλώσιμων υλικών με την αύξηση του αριθμού των ρευμάτων μέχρι και επτά

Ορισμένοι Δήμοι προσπαθούν να κάνουν χρήση του αντιτρομοκρατικού νόμου στα νοικοκυριά που δεν ανακυκλώνουν ενώ αντίθετα οι Δήμοι δεν δέχθηκαν να συμμετάσχουν σε κυβερνητικό πρόγραμμα φορολόγησης των κάδων για τα νοικοκυριά που δεν ανακυκλώνουν."

Το πολιτικό όριο της ανακύκλωσης

Στην αμέσως προηγούμενη ανάρτηση μου, αναφέρθηκα συνοπτικά στο κοινωνικό όριο της ανακύκλωσης. Στην παρούσα θα σχολιάσω το πολιτικό της όριο, όπως προκύπτει από την παρούσα πολιτική κατάσταση.

Συχνά, μιλώντας για ανακύκλωση, αναφέρονται πετυχημένα παραδείγματα από πόλεις του εξωτερικού, οι ποίες μεγαλουργούν σε αυτό το πεδίο, όπως η Βιέννη, η Στοκχόλμη, η Κοπεγχάγη κλπ. Και προτείνονται αυτές οι πόλεις ως πρότυπα προς μίμηση, με την παραδοχή ότι κάτι τέτοιο υποκινεί και τους Έλληνες πολίτες, τους πολιτικούς και τα στελέχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Δυστυχώς, κάτι τέτοιο είναι τόσο εφικτό όσο και το να γίνουν τα σχολεία μας σχεδόν ίδια με τα σχολεία της Φιλανδίας (που θεωρούνται τα καλύτερα του κόσμου), δηλαδή καθόλου!

Στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων δεν υπάρχουν συνταγές που να μεταφέρονται με ευκολία από τη μια χώρα στην άλλη. Υπάρχουν παγκόσμιες αρχές που παίρνουν σάρκα και οστά σε κάθε χώρα, με βάση τη συγκεκριμένη κοινωνική, οικονομική και πολιτική πραγματικότητα. Το τι πρέπει να γίνει για να προχωρήσει η ανακύκλωση είναι γνωστό: πυκνά δίκτυα κάδων, τακτική αποκομιδή, συστηματική και όχι σποραδική ενημέρωση – ευαισθητοποίηση, βάρος στα νέα παιδιά και τα σχολεία κ.ο.κ.

Το ερώτημα είναι γιατί δεν γίνονται αυτά τα στοιχειώδη που όλοι γνωρίζουν ότι πρέπει να γίνουν. Και εδώ η απάντηση, είναι η ίδια για την ανακύκλωση, όπως και για μια σειρά από άλλα καυτά θέματα:

Γιατί μέχρι σήμερα, το περιβάλλον και η ανακύκλωση είναι ακόμα πολύ χαμηλά στην ατζέντα των εκάστοτε κυβερνήσεων, όπως άλλωστε και η παιδεία και άλλα καυτά θέματα για το μέλλον της χώρας.

Γιατί δεν υπάρχει πολιτική και μακροπρόθεσμος ουσιαστικός σχεδιασμός για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, την ανακύκλωση, όπως και για την κοινωνική ασφάλιση, την παιδεία κλπ.

Γιατί η ανακύκλωση θέλει γενναίες χρηματοδοτήσεις με σχεδιασμένα αποτελέσματα και όχι ντουφεκιές στην τύχη, θέλει έλεγχο αποτελεσμάτων και διαφανείς απολογισμούς, για να ξέρει ο πολίτης σε τι περιβαλλοντικό αποτέλεσμα αντιστοιχούν οι δημόσιες δαπάνες. Αλλά μήπως γίνεται κάτι αντίστοιχο σε άλλους τομείς της δημόσιας ζωής για να γίνει στην ανακύκλωση;

Γιατί η Τοπική Αυτοδιοίκηση, τουλάχιστον ένα μεγάλο κομμάτι της, μαραζώνει και δεν μπορεί καν να παρέχει άλλες στοιχειώδεις για τους πολίτες υπηρεσίες, λόγω και των προβλημάτων χρηματοδότησης που έχει.

Σε μένα είναι απολύτως καθαρό ότι με τη σημερινή πολιτική κατάσταση και τις ασκούμενες πολιτικές (όπου υπάρχουν) υπάρχει ένα πολύ συγκεκριμένο όριο στα βήματα που μπορεί να γίνουν στην ανακύκλωση, όπως και στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων και σε άλλα θέματα. Οι όποιες προσπάθειες, όσο φιλότιμες και να είναι, δεν μπορούν να βγουν έξω από το τρίγωνο που ορίζουν η βαθιά κρίση της δημόσιας διοίκησης αλλά και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η απουσία οράματος και στόχων για την εξέλιξη της χώρας τα επόμενα χρόνια (μια απουσία που μας στερεί το στοιχειώδες δικαίωμα της διαφωνίας) και η απουσία κινήτρων και πλαισίου προώθησης νέων καινοτόμων επιχειρηματικών και ερευνητικών δραστηριοτήτων.

Με άλλα λόγια, το γεγονός ότι η χώρα μας περνάει μια βαθιά κρίση χωρίς ορατό επίκεντρο (χωρίς δηλαδή να υπάρχει κάποιος κρίκος που αν τον τραβήξουμε θα ξεκινήσουν να λύνονται τα προβλήματα, σύμφωνα με την πολύ σωστή επισήμανση του Γ. Βούλγαρη στα ΝΕΑ της 24ης Ιανουαρίου), θα το βρίσκουμε μπροστά μας σε όλες τις επιμέρους δραστηριότητες, σαν άγος από το οποίο η απαλλαγή μοιάζει ατομικά και τοπικά αδύνατη ή οριακά βιώσιμη.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ότι οι προσπάθειες της ανακύκλωσης πάνε χαμένες ή ότι δεν έχουν και πολύ νόημα; Απαντώ με σιγουριά όχι.

Η καθημερινή συνεισφορά κάθε πολίτη στην ανακύκλωση είναι όρος για να υπογραμμίζονται τα κενά της πολιτείας και να υπενθυμίζεται η αβελτηρία της. Μόνο που από μόνη της δεν αρκεί για να αλλάξουν ριζικά τα πράγματα, αν δεν συνοδεύεται από την απαίτηση ριζικότερων μετασχηματισμών στην ελληνική κοινωνία, τη δημόσια διοίκηση και τους δήμους. Και όσο περισσότερη ανακύκλωση γίνεται, τόσο περισσότερο διευκολύνεται η αποκάλυψη του πολιτικού ορίου που υπάρχει.

Την επόμενη φορά που θα ανακυκλώσετε συσκευασίες στον μπλε κάδο, σκεφτείτε πόσο ωραίο θα ήταν να αποκτήσετε και άλλες καθημερινές συνήθειες που να συνεισφέρουν και στις κοινωνικές - πολιτικές αλλαγές που έχουμε ανάγκη. Κι αν βρείτε κάτι χρήσιμο, διαδώστε το.

Ανακύκλωση: επιτυχημένη πορεία προς τον κοινωνικό φραγμό

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η ανακύκλωση των υλικών συσκευασίας στην Ελλάδα προσεγγίζει το 40%, δηλαδή τους 400.000 τόνους ανά έτος. Μπορεί η Ελλάδα να απέχει αρκετά από τον ευρωπαϊκό στόχο που είναι να ανακυκλώνεται το 60% των υλικών συσκευασίας ως το 2011, αλλά είναι γεγονός ότι τα βήματα που έγιναν είναι σημαντικά.

Αν όμως φύγουμε λίγο από τα επίσημα στοιχεία, η κατάσταση που αντιμετωπίζει ο κάθε πολίτης στη γειτονιά του δεν μοιάζει και τόσο ενθαρρυντική. Οι κάδοι ανακύκλωσης συχνά δεν μπορούν να κλείσουν, γιατί οι συχνότητες συλλογής δεν είναι επαρκείς. Γύρω από τους κάδους, ιδιαίτερα σε περιόδους αργιών και εορτών, συσσωρεύονται βουνά από ανακυκλώσιμα υλικά, που σε περίπτωση έντονης βροχής λερώνονται και μετατρέπονται σε πολτό. Συχνά, μέσα στους κάδους της ανακύκλωσης κάποιοι πετάνε σκουπίδια, ειδικά αν οι γειτονικοί κάδοι σκουπιδιών είναι γεμάτοι. Το ανάποδο είναι επίσης συχνό: υλικά ανακύκλωσης να πετιούνται σε κάδους σκουπιδιών γιατί οι κάδοι ανακύκλωσης είναι γεμάτοι. Τα νούμερα φαίνονται να ευημερούν, ωστόσο η εικόνα στις γειτονιές της Αθήνας είναι τελείως αναντίστοιχη.

Τα όποια βήματα εμπρός στην ανακύκλωση απέχουν πολύ ακόμα από το να φτάσουν να αγγίζουν την καθημερινή συμπεριφορά των πολιτών, αλλά και τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των περισσότερων δήμων. Αν η ανακύκλωση δεν πάψει να θεωρείται μια «πολυτέλεια» (που συχνά υιοθετείται για λόγους επικοινωνιακούς) που υλοποιείται αν περισσεύουν πόροι από τους δήμους, τότε δεν θα γίνει ποτέ συνήθεια του πολίτη. Και αν η ανακύκλωση δεν συνδεθεί με μια αλλαγή των καθημερινών συνηθειών, τότε είναι καταδικασμένη είτε να εκφυλλιστεί είτε ακόμα χειρότερα να απαξιωθεί σαν ιδέα.

Οι όποιες επιτυχίες υπάρχουν μέχρι σήμερα, δεν κάνουν τίποτα περισσότερο από το υπογραμμίζουν το όριο στο οποίο πλησιάζουμε: το όριο της αλλαγής του καταναλωτικού (αλλά και του παραγωγικού) μοντέλου, που ακόμα δεν έχει αρχίσει καν να συζητιέται στα σοβαρά. Γιατί σε τελική ανάλυση, το ζητούμενο είναι η αλλαγή του καταναλωτικού και παραγωγικού μοντέλου. Να παράγουμε περισσότερα προϊόντα, χρησιμοποιώντας λιγότερους φυσικούς πόρους. Να παίρνουμε φυσικούς πόρους, παράγοντας λιγότερα απόβλητα κατά την παραγωγή τους και να καταναλώνουμε πιο φιλικά προς το περιβάλλον. Η κατανάλωση αφορά τον πολίτη, τα δύο προηγούμενα στάδια αφορούν τη βιομηχανία. Η οριστική λύση της διαχείρισης αποβλήτων είναι στην πράξη ένας ριζικός κοινωνικός μετασχηματισμός και για αυτό δεν γίνεται εύκολα. Το πρόβλημα της αλλαγής διαχείρισης αποβλήτων είναι κοινωνικό και όχι τεχνικό. Είναι θέμα οικονομίας, κοινωνίας, κοινωνικών δομών και κατανάλωσης.

Όποιος έχει διαβάσει το εξαιρετικό βιβλίο του Ρομπέρτο Σαβιάνο "Γόμορρα", μια δημοσιογραφική - μυθιστορηματική περιγραφή της κοινωνικής δομής και οργάνωσης της μαφίας στη Νότια Ιταλία, ας ξανακοιτάξει το τελευταίο κεφάλαιο που αναφέρεται στη διαχείριση στερεών αποβλήτων. Με τον πιο ακραίο τρόπο, αυτό που αναδύεται είναι η άμεση συσχέτιση που υπάρχει μεταξύ κοινωνικών δομών και διαχειρισης αποβλήτων, η βαθιά κοινωνική διάσταση του προβλήματος των χωματερών και τα συμφέροντα για να μην κλείσουν.

Κι αν διαβάσετε αυτό το κεφάλαιο, ξανασκεφτείτε τα όρια της ανακύκλωσης στον ελληνικό κοινωνικό ιστό και προσπαθήστε να απαντήσετε στα ερωτήματα α. γιατί δεν κλείνουν οι ρημάδες οι χωματερές, τόσα χρόνια β. γιατί σε περιπτώσεις που κλείνουν ξανανοίγουν ακριβώς δίπλα ή λίγο μακρύτερα. Κάθε απάντηση καλοδεχούμενη προς δημοσίευση

Πολιτικά εργαλεία εκτροπής των βιοαποδομήσιμων

Πρόκειται για το τρίτο άρθρο, από αυτά που δημοσιεύτηκαν στο ΟΙΚΟΠΟΛΙΣ, το φθινόπωρο του 2008 και αφορά τα πολιτικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την εκτροπή των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων από τους χώρους ταφής. Θα το βρείτε στο:

http://www.scribd.com/doc/9978256/3

Η πρόταση μου συμπυκνώνεται στα ακόλουθα:
1. Θεσμοθέτηση κριτηρίων αποδοχής αποβλήτων προς ταφή, με βάση την επεξεργασία που έχουν υποστεί
2. Δρομολόγηση δράσεων Διαλογής Οργανικού στην Πηγή
3. Προτυποποίηση των δευτερογενών καυσίμων από στερεά απόβλητα με χρήση end of waste κριτηρίων και σύνδεσή τους με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
4. Performance Indicators / Συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα στη βάση μετρήσιμων αποτελεσμάτων
5. Φόρος ταφής

Τέσσερεις θέσεις για την επεξεργασία των στερεών αποβλήτων

Πρόκειται για το δεύτερο από τα τρία άρθρα που δημοσιεύτηκαν στο ΟΙΚΟΠΟΛΙΣ το φθινόπωρο του 2008 και αναφέρονται στη διαχείριση των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων. Πυρήνας του είναι οι τέσσερεις θέσεις που ορίζουν το πλαίσιο της διαχείρισης των βιοαποδομήσιμων. Μπορείτε να το κατεβάσετε από:

http://www.scribd.com/doc/9967520/2

Δείτε τις τέσσερεις θέσεις:

"Στο σημερινό άρθρο μου προτείνω τέσσερις θέσεις που διαμορφώνουν τα θεμέλια μιας πολιτικής για τα βιοαποδομήσιμα, με βάση τις εμπειρίες και τις τάσεις που διαμορφώνονται στην ΕΕ αλλά και τις πρακτικές δυνατότητες που υπάρχουν στον ελληνικό χώρο.

Θέση πρώτη: Η επεξεργασία των στερεών αποβλήτων πριν την ταφή δεν είναι προαιρετική, αλλά υποχρεωτική σε όλους τους χώρους ταφής.

Θέση δεύτερη: Οι μονάδες επεξεργασίας – προεπεξεργασίας δεν πρέπει να προετοιμάζονται ως «ξερά» δημόσια έργα αλλά ως πυλώνες των ολοκληρωμένων συστημάτων διαχείρισης

Θέση τρίτη: Απαιτείται άμεσα η υιοθέτηση «εργαλείων» που θα διευκολύνουν την εκτροπή αποβλήτων από τους ΧΥΤΑ αλλά και η λειτουργία πραγματικών ελεγκτικών μηχανισμών

Θέση τέταρτη: Η αλλαγή της τιμολογιακής πολιτικής για τις υπηρεσίες διαχείρισης στερεών αποβλήτων αποτελεί κομβικό σημείο για τη βιωσιμότητα των συστημάτων διαχείρισης. "