Το πολιτικό όριο της ανακύκλωσης

Στην αμέσως προηγούμενη ανάρτηση μου, αναφέρθηκα συνοπτικά στο κοινωνικό όριο της ανακύκλωσης. Στην παρούσα θα σχολιάσω το πολιτικό της όριο, όπως προκύπτει από την παρούσα πολιτική κατάσταση.

Συχνά, μιλώντας για ανακύκλωση, αναφέρονται πετυχημένα παραδείγματα από πόλεις του εξωτερικού, οι ποίες μεγαλουργούν σε αυτό το πεδίο, όπως η Βιέννη, η Στοκχόλμη, η Κοπεγχάγη κλπ. Και προτείνονται αυτές οι πόλεις ως πρότυπα προς μίμηση, με την παραδοχή ότι κάτι τέτοιο υποκινεί και τους Έλληνες πολίτες, τους πολιτικούς και τα στελέχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Δυστυχώς, κάτι τέτοιο είναι τόσο εφικτό όσο και το να γίνουν τα σχολεία μας σχεδόν ίδια με τα σχολεία της Φιλανδίας (που θεωρούνται τα καλύτερα του κόσμου), δηλαδή καθόλου!

Στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων δεν υπάρχουν συνταγές που να μεταφέρονται με ευκολία από τη μια χώρα στην άλλη. Υπάρχουν παγκόσμιες αρχές που παίρνουν σάρκα και οστά σε κάθε χώρα, με βάση τη συγκεκριμένη κοινωνική, οικονομική και πολιτική πραγματικότητα. Το τι πρέπει να γίνει για να προχωρήσει η ανακύκλωση είναι γνωστό: πυκνά δίκτυα κάδων, τακτική αποκομιδή, συστηματική και όχι σποραδική ενημέρωση – ευαισθητοποίηση, βάρος στα νέα παιδιά και τα σχολεία κ.ο.κ.

Το ερώτημα είναι γιατί δεν γίνονται αυτά τα στοιχειώδη που όλοι γνωρίζουν ότι πρέπει να γίνουν. Και εδώ η απάντηση, είναι η ίδια για την ανακύκλωση, όπως και για μια σειρά από άλλα καυτά θέματα:

Γιατί μέχρι σήμερα, το περιβάλλον και η ανακύκλωση είναι ακόμα πολύ χαμηλά στην ατζέντα των εκάστοτε κυβερνήσεων, όπως άλλωστε και η παιδεία και άλλα καυτά θέματα για το μέλλον της χώρας.

Γιατί δεν υπάρχει πολιτική και μακροπρόθεσμος ουσιαστικός σχεδιασμός για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, την ανακύκλωση, όπως και για την κοινωνική ασφάλιση, την παιδεία κλπ.

Γιατί η ανακύκλωση θέλει γενναίες χρηματοδοτήσεις με σχεδιασμένα αποτελέσματα και όχι ντουφεκιές στην τύχη, θέλει έλεγχο αποτελεσμάτων και διαφανείς απολογισμούς, για να ξέρει ο πολίτης σε τι περιβαλλοντικό αποτέλεσμα αντιστοιχούν οι δημόσιες δαπάνες. Αλλά μήπως γίνεται κάτι αντίστοιχο σε άλλους τομείς της δημόσιας ζωής για να γίνει στην ανακύκλωση;

Γιατί η Τοπική Αυτοδιοίκηση, τουλάχιστον ένα μεγάλο κομμάτι της, μαραζώνει και δεν μπορεί καν να παρέχει άλλες στοιχειώδεις για τους πολίτες υπηρεσίες, λόγω και των προβλημάτων χρηματοδότησης που έχει.

Σε μένα είναι απολύτως καθαρό ότι με τη σημερινή πολιτική κατάσταση και τις ασκούμενες πολιτικές (όπου υπάρχουν) υπάρχει ένα πολύ συγκεκριμένο όριο στα βήματα που μπορεί να γίνουν στην ανακύκλωση, όπως και στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων και σε άλλα θέματα. Οι όποιες προσπάθειες, όσο φιλότιμες και να είναι, δεν μπορούν να βγουν έξω από το τρίγωνο που ορίζουν η βαθιά κρίση της δημόσιας διοίκησης αλλά και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η απουσία οράματος και στόχων για την εξέλιξη της χώρας τα επόμενα χρόνια (μια απουσία που μας στερεί το στοιχειώδες δικαίωμα της διαφωνίας) και η απουσία κινήτρων και πλαισίου προώθησης νέων καινοτόμων επιχειρηματικών και ερευνητικών δραστηριοτήτων.

Με άλλα λόγια, το γεγονός ότι η χώρα μας περνάει μια βαθιά κρίση χωρίς ορατό επίκεντρο (χωρίς δηλαδή να υπάρχει κάποιος κρίκος που αν τον τραβήξουμε θα ξεκινήσουν να λύνονται τα προβλήματα, σύμφωνα με την πολύ σωστή επισήμανση του Γ. Βούλγαρη στα ΝΕΑ της 24ης Ιανουαρίου), θα το βρίσκουμε μπροστά μας σε όλες τις επιμέρους δραστηριότητες, σαν άγος από το οποίο η απαλλαγή μοιάζει ατομικά και τοπικά αδύνατη ή οριακά βιώσιμη.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ότι οι προσπάθειες της ανακύκλωσης πάνε χαμένες ή ότι δεν έχουν και πολύ νόημα; Απαντώ με σιγουριά όχι.

Η καθημερινή συνεισφορά κάθε πολίτη στην ανακύκλωση είναι όρος για να υπογραμμίζονται τα κενά της πολιτείας και να υπενθυμίζεται η αβελτηρία της. Μόνο που από μόνη της δεν αρκεί για να αλλάξουν ριζικά τα πράγματα, αν δεν συνοδεύεται από την απαίτηση ριζικότερων μετασχηματισμών στην ελληνική κοινωνία, τη δημόσια διοίκηση και τους δήμους. Και όσο περισσότερη ανακύκλωση γίνεται, τόσο περισσότερο διευκολύνεται η αποκάλυψη του πολιτικού ορίου που υπάρχει.

Την επόμενη φορά που θα ανακυκλώσετε συσκευασίες στον μπλε κάδο, σκεφτείτε πόσο ωραίο θα ήταν να αποκτήσετε και άλλες καθημερινές συνήθειες που να συνεισφέρουν και στις κοινωνικές - πολιτικές αλλαγές που έχουμε ανάγκη. Κι αν βρείτε κάτι χρήσιμο, διαδώστε το.