Οι χωματερές που μένουν και οι χωματερές που φεύγουν

Αφορμή για αυτό το σχόλιο αποτέλεσε το e-mail που έλαβα από τον πάντα μαχητικό και εύστοχο κύριο Στέφανο Σταμέλλο των Οικολόγων Πράσινων Φθιώτιδας ( http://oikologoi-prasinoi-fthiotidas.blogspot.com/). Τον κύριο Σταμέλλο δεν τον γνωρίζω προσωπικά αλλά μόνο μέσω των e-mails που κατά καιρούς λαμβάνω και με την ευκαιρία θέλω να τον ευχαριστήσω για αυτό. Στίς διπλανές φωτογραφίες μπορείτε να διαπιστώσετε ότι η χώρα μας είνα ίσως η μοναδική που συνδυάζει την πολιτική διαχείρισης απορριμμάτων της χώρας, με την πολιτική διαχείρισης υδάτινων πόρων και την αντικαπνιστική εκστρατεία που θα αρχίσει το 2010!

Θα ήθελα όμως, με αφορμή τη συνέχιση της λειτουργίας των χωματερών Σπερχειού και Μακρακώμης, να θέσω τρεις πλευρές προς συζήτηση.

1. Τα τελευταία χρόνια έχουν κλείσει αρκετές χωματερές, μετά από σκληρές προσπάθειες σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας και τοπικής αυτοδιοίκησης, προσπάθειες που δεν πρέπει να τις αγνοούμε. Υπάρχουν βέβαια σοβαρές αμφιβολίες ως προς το αν το "κλείσιμο" μιας χωματερής με μια απλή χωματοκάλυψη (ή συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων) είναι περιβαλλοντικά επαρκές και προσωπικά πιστεύω ότι δεν είναι. Μπορεί να κουκουλώσαμε με χώμα το πρόβλημα αλλά οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις είναι εκεί και θα είναι για πολλά χρόνια και ελπίζω ότι σταδιακά θα πειστεί και το ελληνικό δημόσιο για αυτό. Όσοι γνωρίζουν πως έγιναν οι σχετικές μελέτες και εργολαβίες, με τι κόστος και με τι ποιότητα καταλαβαίνουν τι λέω.

2. Ακούω ότι σε πολλές περιοχές που δεν υπάρχουν ακόμη ΧΥΤΑ, οι χωματερές κλείνουν μόνο και μόνο για να βελτιωθούν τα ποσοστά της χώρας ως προς τους στόχους που έχουν τεθεί και σε μερικές ημέρες, σε γειτονικές περιοχές ανοίγουν άλλες. Ισχύει; Το γνωρίζουν οι κάθε λογής αρμόδιοι; Υπάρχουν σχετικλές καταγελίες; Δεν το θεωρώ διόλου απίθανο, διότι η ελληνική εφευρετικότητα είναι ατελείωτη ενώ η περιβαλοντική ευαισθησία περιορισμένη. Από την άλη, μήπως τα ίδια κόλπα με τς στατιστικές δεν κάνει και το ελληνικό κράτος έναντι της ΕΕ σε τόσα άλλα θέματα;

3. Τέλος, επιτρέψτε μου να αντιμετωπίσω το θέμα των χωματερών σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Όταν ένα τόσο σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας αλλά και περιβάλλοντος παραμένει άλυτο, ακόμα και σε περιοχές λίγα μόλις χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα, τότε πρέπει να αναζητήσουμε τις ρίζες στους συσχετισμούς δυνάμεων. Είναι σαφές ότι κάποιοι κερδίζουν και κάποιοι χάνουν όταν μια προβληματική κατάσταση συντηρείται για πολλά χρόνια, όταν τουλάχιστον σε ορισμένους υπάρχει πλήρης συνείδηση του προβλήματος. Ας σκεφτούμε λοιπόν:

Ποιοί χάνουν και τι χάνουν από τη διαιώνιση των χωματερών και των σχετικών προβλημάτων περιβάλλοντος και δημόσιας υγείας;

Ποιοι κερδίζουν από τη διαιώνιση των χωματερών και τι ακριβώς κερδίζουν;

Αυτοί που χάνουν, το γνωρίζουν και το αποδέχονται ή μήπως δεν το γνωρίζουν; Είναι δηλαδή πρόβλημα συσχετισμού δυνάμεων μεταξύ κοινωνικών συμφερόντων ή πρόβλημα ενημέρωσης - ευαισθητοποίησης;

Γιατί οι κερδισμένοι είναι πιο δυνατοί; Η μήπως δεν είναι, απλά οι χαμένοι δεν έχουν προτεραιότητα την αντιμετώπιση του προβλήματος;

Η μήπως οι χαμένοι δεν βρίσκονται ανάμεσα μας και συλλογικά υπονομεύουμε το μέλλον των ερχόμενων γενεών, εν πλήρη ύπνωση και αφασία (όπως κάνουμε και σε άλλα θέματα);

Οι απαντήσεις σε κάθε περιοχή είναι διαφορετικές, όπου όμως οι χωματερές μένουν ανοικτές πρέπει να βρεθεί τρόπος να δημιουργηθεί συσχετισμός δυνάμεων που να τις κλείσει. Κι αν απαντήσουμε σωστά θα δούμε πως μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο. Γιατί τελικά, τα κοινωνικά συμφέροντα που εξυπηρετούνται από το κλείσιμο των χωματερών πρέπει να βρουν δρόμο για να επικρατήσουν...