Για τις τεχνολογίες επεξεργασίας ξανά...

Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα απο τη συνέντευξη που παραχώρησα στον Αντώνη Ζευγίτη, εκδότη της μηνιαίας εφημερίδας Water & Waste (www.water-waste.gr), που κυκλοφορεί σε όλους τους ΟΤΑ και τους επαγγελματίες της διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Ξεχώρισα το κομμάτι που αναφέρεται στις τεχνολογίες επεξεργασίας στερεών αποβλήτων, λόγω της επικαιρότητας της σχετικής συζήτησης.

"Για να έρθουμε και στην Ελλάδα, πως βλέπετε την κόντρα που έχει ξεκινήσει, ξανά, μεταξύ υποστηρικτών και εχθρών της αποτέφρωσης;

Η κόντρα αυτή είναι επιστημονικά ξεπερασμένη, τεχνικά μονοδιάστατη και πολιτικά επιβλαβής διότι δεν επιτρέπει να γίνει σωστή αξιολόγηση των δεδομένων. Θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι με πρωτοβουλία της ΚΕΔΚΕ έγινε μια πολύ καλή δουλειά από την επιστημονική ομάδα του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης, υπό την εποπτεία του κ. Λάλα, που μεταξύ άλλων ανέδειξε τις δυνατότητες αλλά και τους περιορισμούς των μονάδων αποτέφρωσης. Κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι η αποτέφρωση είναι μια δοκιμασμένη και αποτελεσματική μέθοδος, αλλά και κανένας δεν μπορεί να τεκμηριώσει ότι είναι το φάρμακο δια πάσα νόσο.

Η συζήτηση πρέπει να γίνεται κάθε φορά σε συγκεκριμένο πλαίσιο αναφοράς, με τις ειδικές συντεταγμένες κάθε περιοχής και τις τοπικές κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές συνθήκες. Ούτε και νομίζω ότι μπορεί να βρεθεί λύση στις μεγάλες μητροπολιτικές περιοχές που δεν θα περιλαμβάνει τελικά ενεργειακή αξιοποίηση είτε δευτερογενούς καυσίμου είτε των υπολειμμάτων. Ωστόσο επιτρέψτε μου να τονίσω ότι τόσο οι κραυγές κατά της αποτέφρωσης όσο και τα «αληλούϊα» που συχνά ακούμε δεν είναι πάντα αθώα. Η διαχείριση στερεών αποβλήτων εκτός των άλλων είναι και πεδίο επιχειρηματικών συγκρούσεων και αυτό θολώνει το τοπίο και δυσκολεύει την ορθολογική αντιμετώπιση.

Λένε συχνά ότι η αποτέφρωση εγκαταλείπεται στο εξωτερικό και ότι η μηχανική βιολογική επεξεργασία είναι φθηνότερη και πιο φιλική στο περιβάλον. Πως το σχολιάζετε αυτό;

Θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω ότι η πιο ακριβη μέθοδος διαχείρισης, αν περιλάβουμε τα κόστη αποκατάστασης του περιβάλλοντος και τα εξωτερικά κόστη που σχετίζονται με εκπομπές ρύπων και δημόσια υγεία είναι οι χωματερές. Η μόνη διαφορά είναι ότι αυτό το πανάκριβο κόστος αντί να το πληρώνουμε εμείς το μεταφέρουμε στις επόμενες γενιές!

Επιτρέψτε μου επίσης να τονίσω ότι σε όλες τις μεγάλες ευρωπαικές πόλεις υπάρχει συνδυασμός ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή, μηχανικής και βιολογικής επεξεργασίας και θερμικής αξιοποίησης υπολειμμάτων ή δευτερογενών καυσίμων. Ο λόγος είναι απλός: αν θέλουμε να μεγιστοποιήσουμε την ανάκτηση και αξιοποίηση υλικών και ενέργειας από τα σκουπίδια, απαιτείται συνδυασμός τεχνολογιών και όχι μονοδιάστατη αντιμετώπιση.

Ειλικρινά όμως σας λέω ότι η Ελλάδα είναι μάλλον η μόνη ανεπτυγμένη ευρωπαική χώρα που γίνεται τόσος ντόρος για το είδος της τεχνολογίας επεξεργασίας και δεν συζητιέται καθόλου το θέμα της πρόληψης της παραγωγής αποβλήτων, της μείωσης και της αύξησης της ανακύκλωσης.

Για ποιο λόγο γίνεται αυτό κατά τη γνώμη σας;

Πρόκειται για τη φυσική συνέχεια της αντίληψης που αντιμετωπίζει τη διαχείριση στερεών αποβλήτων μονόπλευρα και παραμορφωτικά ως θέμα αποκλειστικά δημοσίων έργων και υποδομών. Η αντίληψη αυτή έχει κοστίσει είκοσι χρόνια καθυστέρησης, σε σχέση με τον πυρήνα της ΕΕ και φοβάμει ότι θα κοστίσει και άλλα.

Είναι απαραίτητο και εξαιρετικά επείγον να ολοκληρωθούν οι υποδομές επεξεργασίας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη τουλάχιστον, αλλά αυτό τελικά θα είναι μόνο ένα μέρος της λύσης.

Φοβάμαι ότι η εμμονή στη συζήτηση για τις τεχνολογίες έρχεται συχνά να κουκουλώσει την απουσία ολοκληρωμένης πολιτικής διαχείρισης, την έλλειψη σχεδίου μακροπρόθεσμης ανάπτυξης πολιτικών ανακύκλωσης, πρόληψης και μείωσης και τελικά την αδυναμία κατανόησης της διαχείρισης στερεών αποβλήτων ως πλέγμα κοινωνικών, τεχνικών και πολιτικών δράσεων που στόχο έχει όχι μόνο την άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος αλλά κυρίως την μακροπρόθεσμη αλλαγή της καταναλωτικής και παραγωγικής συμπεριφοράς των κοινωνιών μας.