Καθετοποίηση των υπηρεσιών των ΦοΔΣΑ: μια αναγκαία τομή

Το ακόλουθο άρθρο αποτελεί συνεισφορά του Αντρέα Κουσκούρη και το προσυπογράφω με μεγάλη μου χαρά - πιστεύω ότι αποτελεί τομή σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση και μπορεί να αποτελέσει λύση.

"Το ζήτημα της προσέγγισης του τρόπου διαχείρισης των στερεών αποβλήτων , χρειάζεται μια ενιαία πλατφόρμα προσέγγισης. Από τον οδοκαθαρισμό, συλλογή , επεξεργασία μέχρι την τελική διάθεση των αστικών αποβλήτων χρειάζεται μία ολοκληρωμένη προσέγγιση. Η αναγκαιότητα απορρέει όχι μόνο από λόγους οικονομίας κλίμακας, αλλά και από οργανωτικούς λόγους ολοκληρωμένης και συντονισμένης προσέγγισης, καθώς η αλυσίδα του συνολικού φάσματος της διαχείρισης στερεών αποβλήτων είναι ενιαία.

Με την παρούσα πρόταση καταβάλλεται προσπάθεια για την προώθηση πολιτικής ιδέας που θα ενισχύει μία ελεύθερη κοινωνία η οποία θα βασίζεται σε ισχυρή Τ.Α , προσωπικές ελευθερίες και περιορισμένη κρατική συμμετοχή.

Η ανταλλαγή διαφόρων πολιτικών σε συνεργασία με ακαδημαϊκούς, εμπειρογνώμονες , Τ.Α, καθώς και η ενημέρωσή μας για τον τρόπο που διαχειρίζονται τα απόβλητα τους άλλα κράτη μέσα από την ISWA (INTERNATIONAL SOLID WASTE ASSOCIATION) και τις επιχειρήσεις μέσω FEAD (EUROPEAN FEDERATION OF WASTE MANAGEMENT AND ENVIRONMENTAL SERVICES) μας βοήθησε να μάθουμε αρκετά νέα θέματα για την Διαχείριση των Στερεών Αποβλήτων.

Η χώρα μας είναι μικρή και κατακερματισμένη σε 1.000 περίπου Δήμους και κοινότητες, όπου η οικονομική και αποτελεσματική διαχείριση αποβλήτων δεν καθίσταται εφικτή με την κοστολόγηση της ΔΣΑ σύμφωνα με τις προδιαγραφές που επιβάλλονται μέσω της Κοινοτικής Νομοθεσίας.

Απλοποιώντας την λειτουργία της Τ.Α. στην Δ.Σ.Α θα ηδύνατο να δοθούν κίνητρα στους εμπλεκόμενους π.χ νοικοκυριά, Τ.Α και τον ιδιωτικό τομέα.
Προτείνεται κατ’ αρχή η δημιουργία ενοποιημένου συστήματος ΔΣΑ (οδοκαθαρισμός, συλλογή, μεταφορά , μεταφόρτωση , επεξεργασία και τελική διάθεση) από τους ΦΟΔΣΑ και να καταργηθεί το ισχύον διπλό και εύθραυστο σύστημα που βασίζεται στη συνύπαρξη με παράλληλες αρμοδιότητες των ΟΤΑ.

Οι ΦΟΔΣΑ που έχουν την αρμοδιότητα υλοποίησης των περιφερειακών σχεδιασμών διαχείρισης αποβλήτων, θα έχουν την δυνατότητα, συμπληρώνοντας στις αρμοδιότητες τους τον οδοκαθαρισμό - συλλογή αστικών αποβλήτων, να συμβάλουν στην οικονομία κλίμακος που τόσο ανάγκη υπάρχει λόγω υψηλού κόστους (οδοκαθαρισμού και συλλογής) με τον καλύτερο συντονισμό, βελτιστοποίηση λειτουργίας, κοινά εργοτάξια, κοινές προμήθειες μεγαλύτερης κλίμακας, δυνατότητα εφαρμογής πιλοτικών εφαρμογών, αδειοδοτήσεις συλλογής, νέα συστήματα συλλογής και συστήματα χρέωσης σε ολοκληρωμένο επίπεδο ΔΣΑ, ενιαία κατάρτιση με δυνατότητα δημιουργίας νέων καθηκόντων και δεξιοτήτων του προσωπικού κ.α. Επιπλέον θα σταματήσει και το πάρεργο πρόσθετων υπηρεσιών που παρέχονται από τις υπηρεσίες καθαριότητος και επιβαρύνουν το κόστος των υπηρεσιών καθαριότητος και κατά συνέπεια της διαχείρισης στερεών αποβλήτων που είναι και πλασματικό.

Το σύστημα θα βοηθήσει και στην δημιουργία μεγαλύτερων επενδύσεων για υποδομές από τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος συμβάλει επικοδομητικά στην διαχείριση αποβλήτων. Το προτεινόμενο σύστημα θα μειώσει την πολυπλοκότητα των απαιτουμένων ενεργειών και θα το αντικαταστήσει με όραμα, πλαίσιο και δομή. Το προτεινόμενο σύστημα θα εξυπηρετεί τους στόχους που τίθενται χωρίς την παρουσία δύο διαφορετικών συστημάτων με αποκλίνοντες στόχους. Το σύστημα θα φέρει πιό κοντά την συνεργασία και τις ευθύνες των νοικοκυριών καθώς και των εταιρειών του Ιδιωτικού Τομέα.

Το μέγεθος των διευρυμένων αρμοδιοτήτων των ΦΟΔΣΑ τους δίνει την δυνατότητα δημιουργίας περαιτέρω standards (π.χ. τυποποίηση εξοπλισμού ΔΣΑ και όχι κάθε Δήμος να προμηθεύεται ότι θέλει ακόμη και χωρίς συμβατότητα ορισμένες φορές με τα standards (ELOT-EN) στην ΔΣΑ. Στην προκειμένη περίπτωση η διεύρυνση των αρμοδιοτήτων θα έχει ως όφελος και την συναίνεση των διαφόρων εμπλεκομένων για την λύση του προβλήματος. Θα πρέπει να γίνει γνωστό ότι η συγκεκριμένη πρόταση δεν γίνεται για άντληση μεγαλύτερης ισχύος , βέβαια αυτό απαιτεί at hoc την ύπαρξη πολιτικού θάρους και εμπιστοσύνης , αλλά θα έχει αποτέλεσμα καλύτερων δημοκρατικών διαδικασιών.

Με την ενοποίηση των λειτουργιών αυτών θα υπάρχει και μεγαλύτερη κοινωνική συναίνεση τόσο στην χωροθέτηση , όσο και στην λειτουργία των εγκαταστάσεων που θα προκύψουν. Θα λειτουργούν σαν one stop shop.

Οι ΦΟΔΣΑ θα μπορούν να μάθουν από άλλα επιτυχή projects που είχαν πραγματοποιήσει Δήμοι μέλη τους. Θα προσαρμόσουν τους διάφορους μηχανισμούς αναπτύσοντας κατ’ αυτό τον τρόπο νέες μεθόδους εργασίας και να υπερνικήσουν τα τυχόν εμπόδια που έχουν προσδιοριστεί. Θα κατανείμουν ορθολογιστικά τους πόρους. Θα αυξήσουν δραστικά την ανακύκλωση και την εκτροπή των αποβλήτων από τους ΧΥΤΑ.

Η αυτονομία που θέλουν να έχουν οι Δήμοι, πολλές φορές τίθενται εμπόδιο για την δημιουργία ενός ενιαίου υπερτοπικού φορέα όπως είναι οι ΦΟΔΣΑ όπου τα αποτελέσματα είναι οφθαλμοφανή.

Τρόπος μετάβασης

Η σύσταση και λειτουργία των Φο.Δ.Σ.Α αποτελεί ένα βήμα προς την καλύτερη διαχείριση των στερεών αποβλήτων. Το σχήμα αυτό μπορεί να αποτελέσει τη βάση επέκτασης στα παραπάνω προταθέντα. Χρειάζεται μία ευέλικτη στάση στην οργανωτική διάρθρωση του επιχειρήματος. Πρώτο βήμα, η συγκρότηση των οργάνων διαβούλευσης σε Τοπικό , Υπερτοπικό (σε χωρικό επίπεδο ΦΟΔΣΑ) και Κεντρικό Επίπεδο. Αυτά θα αποφασίσουν και τον βέλτιστο τρόπο μετάβασης σε μια συνολική αντιμετώπιση του ζητήματος.

Προς το παρόν (πιλοτικά) θα πρέπει κατά την εκπόνηση ενός ΠΕ.Σ.Δ.Α(Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων) να ζητηθεί το κόστος και η αποτελεσματικότητα συλλογής αστικών αποβλήτων υπό ενιαίο φορέα (ΦΟΔΣΑ) με την βελτιστοποίηση του όλου συστήματος έναντι κάθε Δήμου χωριστά από πλευράς κόστους και αν το κόστος του ΦΟ.Δ.Σ.Α είναι σημαντικά μικρότερο, να προωθηθούν διαβουλεύσεις με τα παραπάνω προτεινόμενα όργανα και να προχωρήσουν στην αναγκαία νομοθετική ρύθμιση.
Έτσι θα μπορέσει να διευρυνθεί και η δυνατότητα διαχείρισης των οικιακών, εμπορικών και βιομηχανικών αποβλήτων κάτω από ενιαία πλατφόρμα , ώστε να μειωθεί η επιβάρυνση της Τ.Α. από το όλο θέμα, αφού η διαχείριση των εμπορικών και βιομηχανικών αποβλήτων , αποτελεί ευθύνη του ιδιωτικού τομέα ο οποίος θα πρέπει να επενδύσει γι’ αυτό.