Η εξέλιξη στην υπόθεση της Κερατέας είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Στο τελευταίο κομμάτι που ανέβασα στον «Σίσσυφο» εξηγούσα ότι η διαπραγμάτευση μεταξύ των δύο πλευρών ήταν πολύ περισσότερο από αναγκαία αλλά κάτι λιγότερο από εφικτή.
Σήμερα, μετά την αποχώρηση των αστυνομικών δυνάμεων, παρά το ενδοκυβερνητικό αλαλούμ που επικράτησε, υπάρχει επιτέλους η δυνατότητα να ξεκινήσει μια διαδικασία διαπραγμάτευσης και αλληλεπίδρασης. Ακόμα περισσότερο: υπάρχει η δυνατότητα να γίνει μια πραγματική τομή με μακροπρόθεσμη θετική επίδραση στο τοπίο της διαχείρισης αποβλήτων της χώρας μας.
Πρώτα περί διαπραγμάτευσης. Η συζήτηση που ξεκινάει την ερχόμενη Πέμπτη, γίνεται εκ των πραγμάτων στη σκιά της πρόσφατης απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου Φυλής (βλ. http://www.otyposnews.gr/?p=9737 ). Η απόφαση αυτή τοποθετεί το πλαίσιο κάθε συζήτησης που γίνεται για τα απορρίμματα της Αττικής. Ο διαθέσιμος χρόνος είναι περιορισμένος (2,5 – 3 χρόνια το πολύ) και η περιβαλλοντική ομηρεία της Δυτικής Αττικής πρέπει να τελειώσει τώρα!
Αυτό ας το σκεφτούν καλά όσοι, με οποιαδήποτε αφορμή, προτείνουν επανεξέταση των πάντων από μηδενική βάση. Μπορεί και πρέπει να συζητηθούν πολλά, κάποια ίσως και από μηδενική βάση, ωστόσο αν δεν υπάρξουν άμεσες αποφάσεις η διαχείριση των απορριμμάτων της Αττικής οδηγείται στο σημείο μηδενικής λύσης! Και τότε, είναι προφανές ότι όσο καλές ιδέες κι αν υπάρχουν, όσα κι αν λέμε περί ανακύκλωσης, όσοι όρκοι στην κομποστοποίηση κι αν έχουν γίνει, η πιθανότητα να γίνει η Αττική κάτι σαν τη Νάπολη θα επιβάλλει βίαιες και εκβιαστικές λύσεις, χωρίς διαφάνεια, διαβούλευση και έλεγχο του κόστους. Μήπως υπάρχουν συμφέροντα που επιθυμούν μια τέτοια εξέλιξη; Θα δείξει…
Κι αν κάτι επιβεβαιώνεται από την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Φυλής είναι ότι μπορεί η Κερατέα να ήταν η «καυτή πατάτα» τόσους μήνες, ωστόσο το κλειδί της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Αττική το κρατάει η Δυτική Αττική και όσοι την αγνόησαν ως τώρα έχουν κάνει τραγικό λάθος. Αυτό αφορά τόσο την κυβέρνηση, όσο και όσους με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, με τις πράξεις ή τις παραλείψεις τους, συντελούν στο να παραμένει ο ΧΥΤΑ Φυλής μοναδική λύση στο λεκανοπέδιο.
Κι αν τελικά βρέθηκε, καταρχήν τουλάχιστον, ένας τρόπος να ξεκινήσει μια συζήτηση με την Κερατέα, είναι δυνατόν να φανταστεί κανείς λύση του αδιεξόδου χωρίς μια ουσιαστική συζήτηση για τη Δυτική Αττική; Να λοιπόν το πρώτο βήμα για μια πετυχημένη διαδικασία διαλόγου: ο διάλογος πρέπει να περιλάβει όλους τους εμπλεκόμενους και όχι μόνο όσους φωνάζουν δυνατότερα. Αλλιώς, οι προσπάθειες οικοδόμησης εμπιστοσύνης και διαλόγου με την Κερατέα, θα καταλήξουν σε ρήξη της εμπιστοσύνης με όλους τους υπόλοιπους, και τότε σίγουρα δεν θα υπάρξει λύση.
Τι είδους διαπραγμάτευση μπορεί να γίνει λοιπόν μεταξύ κυβέρνησης – Κερατέας; Αυτό πραγματικά εξαρτάται από τη διάθεση αλλά και την ικανότητα ελιγμών των δύο πλευρών, αλλά σε κάθε περίπτωση, πρέπει να αποφευχθούν δύο ακραίες επιλογές, οι οποίες θα δυναμιτίσουν κάθε διάλογο. Και όπως έχω ήδη γράψει, το πρόβλημα της Κερατέας είναι πρόβλημα εμπιστοσύνης…
Η κυβέρνηση πρέπει να σταματήσει τη θολούρα και την τερατολογία και επιτέλους να ξεκαθαρίσει τι ακριβώς θα φτιαχτεί και με ποιους περιβαλλοντικούς όρους θα λειτουργήσει το προγραμματισμένο έργο. Και πρέπει να το ξεκαθαρίσει δημόσια και κατηγορηματικά, έτσι ώστε να μην υπάρχει αμφισβήτηση από κανέναν. Ακόμα η κυβέρνηση δεν έχει απαντήσει επίσημα σε ερωτήματα όπως: ποιοι δήμοι θα εξυπηρετούνται, πόσα ακριβώς απορρίμματα θα οδηγούνται, τι είδους απόβλητα θα οδηγούνται στο χώρο ταφής (υπολείμματα ή και απορρίμματα), ποιος θα έχει τον έλεγχο των εισερχόμενων απορριμμάτων, ποιες τεχνολογίες επεξεργασίας επιτρέπονται κ.ο.κ. Ένα τέτοιο ξεκαθάρισμα θα διευκολύνει ουσιαστικά διότι ακόμα και αν τελικά το προγραμματισμένο έργο δεν γίνει, για οποιονδήποτε λόγο, θα κάνει φανερό τι είδους έργο ή έργα μπορούν να το υποκαταστήσουν.
Αυτό όμως δεν αρκεί. Για να οικοδομηθεί εμπιστοσύνη απαιτούνται και άλλες πιο γενναίες προτάσεις, όπως π.χ. μια δέσμευση ότι όποιο έργο και να κατασκευαστεί τελικά θα λειτουργεί υπό τον έλεγχο του Δήμου Λαυρεωτικής ή ότι ο χώρος ταφής θα δέχεται αποκλειστικά και μόνο υπολείμματα.
Ειδικά αυτό το τελευταίο, νομίζω ότι πρέπει να ξεκαθαριστεί με μια ευρύτερη πρωτοβουλία που δεν θα αφορά μόνο την Αττική ή την Κερατέα, αλλά θα έχει πανελλαδικό χαρακτήρα: κανένας νέος χώρος ταφής, από κάποιο εξυπηρετούμενο πληθυσμό και πάνω, δεν θα λειτουργεί εφόσον δεν καλύπτονται οι απαιτήσεις προεπεξεργασίας της 99/31 και δεν διατίθενται υπολείμματα επεξεργασίας. Είναι κάτι που η χώρα το έχει ανάγκη και μπορεί πραγματικά να έχει ευεργετικές επιδράσεις, αν βεβαίως ληφθούν υπόψη και καλυφθούν και οι ανάγκες που αναμφίβολα θα προκύψουν σε εν λειτουργία έργα (αλλιώς, θα λυθεί το πρόβλημα με τους μελλοντικούς χώρους ταφής και θα δημιουργηθεί ένα νέο, πιο σοβαρό πρόβλημα με τους υφιστάμενους).
Από τη μεριά της Κερατέας, πρέπει να εγκαταλειφθούν οι ακραίες θέσεις του τύπου «λύσεις μόνο για τα απορρίμματα μας», οι οποίες όλοι γνωρίζουμε ότι προετοιμάζουν νέα αδιέξοδα. Πρέπει επίσης να τελειώνουμε με τις φάρσες: αν ο Δήμος Λαυρεωτικής αμφισβητεί δεκάδες μελέτες, γνωμοδοτήσεις, διοικητικές πράξεις και δικαστικές αποφάσεις που κράτησαν χρόνια, πως είναι δυνατό να ζητάει να γίνει δεκτή η οποιαδήποτε πρόταση υποβάλλεται, χωρίς υποτυπώδη τεκμηρίωση από τη μεριά του; Πραγματικά δεν ξέρω τι προτάσεις θα υποβάλλει ο Δήμος Λαυρεωτικής, αλλά αν είναι να περιοριστεί στις αστειότητες περί αεριοποίησης που ακούγονται, τότε ο διάλογος δεν έχει νόημα και από τη μεριά του Δήμου θα αποδειχθεί προσχηματικός. Και τότε οι αντιδρώντες στο έργο της Κερατέας θα βρεθούν σε εξαιρετικά άσχημη θέση, τόσο έναντι της τοπικής κοινωνίας όσο και κυρίως έναντι της υπόλοιπης Αττικής. Γιατί αν ο διάλογος αποδειχθεί προσχηματικός, είτε θα ξαναζήσουμε μπλόκα, αστυνομικές δυνάμεις και όλα τα σχετικά είτε θα ξανανοίξουν χωματερές στην περιοχή…
Και οι δύο πλευρές έχουν συμφέρον να δοθεί μια πραγματική, ρεαλιστική και άμεσα υλοποιήσιμη λύση. Και οι δύο πλευρές οφείλουν να προσέλθουν με συγκεκριμένες προτάσεις και διάθεση συνεργασίας και διαλόγου. Ας ελπίσουμε ότι κάτι καλό θα βγει και είμαι σίγουρος ότι αν βγει, θα είναι καλό για όλους μας και θα έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις…
4/26/2011
4/04/2011
Ας σκεφτούμε ψύχραιμα για την Κερατέα...
Αυτή τη στιγμή, προέχει όλοι εμπλεκόμενοι να αποστασιοποιηθούν από τα γεγονότα και να σκεφτούν ψύχραιμα.
Η κυβέρνηση πρέπει να ξέρει ότι ακόμα και αν καταφέρει να επικρατήσει με χρήση αστυνομικής βίας, όπως όλο και περισσότεροι την καλούν να κάνει, το θέμα δεν είναι η κατασκευή του έργου αλλά η βιώσιμη λειτουργία του. Και αυτό δεν γίνεται χωρίς κοινωνική συναίνεση. Το παράδειγμα της Λευκίμμης όπου το έργο κατασκευάστηκε αλλά δεν λειτουργεί είναι πολύ χαρακτηριστικό.
Το μπλοκ των αντιδρώντων πρέπει να καταλάβει ότι με την εξέλιξη που έχουν τα πράγματα αυτοϋπονομεύεται, απομονώνεται ραγδαία από την υπόλοιπη κοινωνία και γίνεται όλο και πιο εύκολος στόχος. Σε τελική ανάλυση, όσο τα πράγματα οδηγούνται σε λύσεις του τύπου «όλα ή τίποτα», το δίκιο του ισχυρότερου έχει περισσότερες πιθανότητες να επικρατήσει. Τις τελευταίες ημέρες παρατηρούνται όλο και περισσότερες αντιδράσεις από τη Δυτική Αττική και διαμορφώνονται προϋποθέσεις πραγματικού εμφυλίου των σκουπιδιών – δυστυχώς μέρος των αντιδρώντων πυροδοτεί τέτοιες αντιδράσεις με εμπρηστικές δηλώσεις που μόνο ζημιά κάνουν στις προσπάθειες να βρεθεί κάποια λύση.
Η διαπραγμάτευση είναι κάτι παραπάνω από αναγκαία, όμως σήμερα, όπως έχουν διαμορφωθεί τα πράγματα, είναι κάτι λιγότερο από εφικτή. Απαιτούνται άμεσα κινήσεις που θα οικοδομούν κάποια έστω στοιχειώδη εμπιστοσύνη μεταξύ κυβέρνησης και αντιδρώντων και θα προσδιορίζουν ένα πλαίσιο διαπραγμάτευσης.
Θα μου πείτε που αλλού έχει γίνει αυτό για να γίνει στην Κερατέα; Θα σας απαντήσω, μήπως αντί να έχουμε τραυματίες και νεκρούς και να ψάχνουμε να βρούμε τους υπεύθυνους μπορούμε έστω και τώρα να κάνουμε μια νέα αρχή;
Πρέπει να το καταλάβουν όλοι τώρα, πριν η εξέλιξη των πραγμάτων δημιουργήσει αναντίστρεπτες καταστάσεις: η επιλογή της μη διαπραγμάτευσης θα είναι πολύ πιο επώδυνη, από κάθε άποψη, για όλους. Αντίθετα, μια πετυχημένη διαπραγματευτική διαδικασία θα ανοίξει νέους δρόμους για όλη την ελληνική κοινωνία. Καθήκον κάθε σκεπτόμενου ανθρώπου είναι να βοηθήσει σε αυτή την κατεύθυνση.
Η κυβέρνηση πρέπει να ξέρει ότι ακόμα και αν καταφέρει να επικρατήσει με χρήση αστυνομικής βίας, όπως όλο και περισσότεροι την καλούν να κάνει, το θέμα δεν είναι η κατασκευή του έργου αλλά η βιώσιμη λειτουργία του. Και αυτό δεν γίνεται χωρίς κοινωνική συναίνεση. Το παράδειγμα της Λευκίμμης όπου το έργο κατασκευάστηκε αλλά δεν λειτουργεί είναι πολύ χαρακτηριστικό.
Το μπλοκ των αντιδρώντων πρέπει να καταλάβει ότι με την εξέλιξη που έχουν τα πράγματα αυτοϋπονομεύεται, απομονώνεται ραγδαία από την υπόλοιπη κοινωνία και γίνεται όλο και πιο εύκολος στόχος. Σε τελική ανάλυση, όσο τα πράγματα οδηγούνται σε λύσεις του τύπου «όλα ή τίποτα», το δίκιο του ισχυρότερου έχει περισσότερες πιθανότητες να επικρατήσει. Τις τελευταίες ημέρες παρατηρούνται όλο και περισσότερες αντιδράσεις από τη Δυτική Αττική και διαμορφώνονται προϋποθέσεις πραγματικού εμφυλίου των σκουπιδιών – δυστυχώς μέρος των αντιδρώντων πυροδοτεί τέτοιες αντιδράσεις με εμπρηστικές δηλώσεις που μόνο ζημιά κάνουν στις προσπάθειες να βρεθεί κάποια λύση.
Η διαπραγμάτευση είναι κάτι παραπάνω από αναγκαία, όμως σήμερα, όπως έχουν διαμορφωθεί τα πράγματα, είναι κάτι λιγότερο από εφικτή. Απαιτούνται άμεσα κινήσεις που θα οικοδομούν κάποια έστω στοιχειώδη εμπιστοσύνη μεταξύ κυβέρνησης και αντιδρώντων και θα προσδιορίζουν ένα πλαίσιο διαπραγμάτευσης.
Θα μου πείτε που αλλού έχει γίνει αυτό για να γίνει στην Κερατέα; Θα σας απαντήσω, μήπως αντί να έχουμε τραυματίες και νεκρούς και να ψάχνουμε να βρούμε τους υπεύθυνους μπορούμε έστω και τώρα να κάνουμε μια νέα αρχή;
Πρέπει να το καταλάβουν όλοι τώρα, πριν η εξέλιξη των πραγμάτων δημιουργήσει αναντίστρεπτες καταστάσεις: η επιλογή της μη διαπραγμάτευσης θα είναι πολύ πιο επώδυνη, από κάθε άποψη, για όλους. Αντίθετα, μια πετυχημένη διαπραγματευτική διαδικασία θα ανοίξει νέους δρόμους για όλη την ελληνική κοινωνία. Καθήκον κάθε σκεπτόμενου ανθρώπου είναι να βοηθήσει σε αυτή την κατεύθυνση.
Διαπραγμάτευση τώρα στην Κερατέα!
Παρά το γεγονός ότι σήμερα δεν είναι δυνατό να γίνει καμία ουσιαστική συζήτηση για την ουσί του ΠΕΣΔΑ της Αττικής και το έργο που προγραμματίζεται στην Κερατέα, θεωρώ απαραίτητο να ξεκαθαρίσω τη θέση μου, έτσι ώστε τα σχόλια που θα παραθέσω να γίνουν καλύτερα αντιληπτά.
Τα έργα του ΠΕΣΔΑ Αττικής θα έπρεπε ήδη να λειτουργούν για να μπορέσουμε να αποφύγουμε το όλο και πιο πιθανό έμφραγμα στη διαχείριση των απορριμμάτων. Και μάλιστα, τα έργα του ΠΕΣΔΑ δεν αρκούν, αν βάλει κάποιος τα νούμερα κάτω θα δει ότι επιπλέον απαιτείται σχεδόν τριπλασιασμός τής ανακύκλωσης που γίνεται στο λεκανοπέδιο για να διασφαλιστεί η επίτευξη ων ελάχιστων στόχων που θέτει η σχετική νομοθεσία. Στα πλαίσια αυτά, ξεκαθαρίζω από την αρχή ότι η Νοτιοανατολική Αττική πρέπει να έχει τη δική της μονάδα ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων,περιλαμβανομένου και χώρου ταφής υπολειμμάτων, ότι πρέπει να σταματήσει πια η περιβαλλοντική ομηρεία της Δυτικής Αττικής που σήμερα υποδέχεται όλα τα απορρίμματα του λεκανοπεδίου.
Ξεκαθαρίζω ότι απόψεις όπως "κάθε Δήμος τη δική του διαχείριση" μας οδηγούν ολοταχώς στο ξανάνοιγμα των χωματερών, ενώ οι απόψεις περί μεταφοράς των απορριμμάτων εκτός Αττικής απλά μεταφέρουν το πρόβλημα αλλού, χωρίς να το αντιμετωπίζουν.
Πιστεύω επίσης ότι από υπό την προϋπόθεση ότι η τελεσίδικη απόφαση των δικαστηρίων θα επιτρέπει τη δημιουργία ολοκληρωμένης εγκατάστασης διαχείρισης απορριμμάτων στην Κερατέα, το έργο πρέπει να γίνει με τρόπο που πραγματικά να διασφαλίζει τις μέγιστες απαιτήσεις περιβαλλοντικής προστασίας.
Τέλος, δεσμεύομαι ότι στους αντιδρώντες θα προστεθώ και εγώ, εφόσον δεν υλοποιηθούν άμεσα τα αναγκαία έργα επεξεργασίας και μείνει μόνο ένας χώρος ταφής.
Ωστόσο όσα γίνονται σήμερα μας αναγκάζουν να συζητήσουμε και άλλες πλευρές, που ξεπερνούν την περιβαλλοντική ή χωροταξική διάσταση του θέματος. Πρόκειται για μια κλασσική περίπτωση στην οποία η σιωπή δεν είναι χρυσός και αυτό ισχύει για όλους αυτούς που αποφεύγουν να τοποθετηθούν επί του ζητήματος σήμερα, φοβούμενοι να αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί στον πιο καυτό δημόσιο διάλογο για το θέμα των απορριμμάτων.
Ας ξεκινήσω με τα προφανή: τα χημικά που εκτοξεύθηκαν και η αστυνομική βία που έζησαν οι κάτοικοι της Κερατέας και ιδιαίτερα η απρόκλητη και βάναυση επίθεση στο μπλόκο του Λαυρίου αποτελούν ντροπή για τη χώρα μας και κίνδυνο για αθώους πολίτες.
Και πρέπει να είναι σαφές ότι ο καθένας μπορεί να έχει τη γνώμη του σχετικά με το αν οι αντιδρώντες έχουν δίκιο, αλλά δεν υπάρχει κανένα περιθώριο ανοχής για περιστατικά σαν και αυτό στο μπλόκο του Λαυρίου.
Όπως ακριβώς ισχύει για κάθε παράνομη πράξη βίας, οι ένοχοι πρέπει να βρεθούν και να τιμωρηθούν παραδειγματικά, πολύ περισσότερο που είναι αστυνομικοί! Το ίδιο βεβαίως ισχύει και για αυτούς που με νταηλίκια καίνε μηχανήματα καταμεσής του δρόμου, γνωρίζοντας ότι θα προκαλέσουν επέμβαση των αστυνομικών δυνάμεων και καταιγισμό χημικών...
Φαίνεται ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση, η ελληνική αστυνομία καταφέρνει το αδιανόητο: να είναι απολύτως απούσα σε κάθε προληπτική δράση, όπως το να μην κλείσει η Λαυρίου με μπάζα ή να μην καούν τα μηχανήματα και πανταχού παρούσα όταν πρόκειται για καταστολή.
Πραγματικά πιστεύω ότι ο ρόλος της αστυνομίας στη μέχρι σήμερα εξέλιξη είναι τουλάχιστον περίεργος. Σε κάθε περίπτωση, ένα βαθύ κοινωνικό και πολιτικό πρόβλημα είναι αδύνατο να επιλυθεί με αστυνομικά μέτρα.
Η κυβέρνηση, ζαλισμένη από τις γενικότερες πολιτικές εξελίξεις, φέρει σοβαρές ευθύνες για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί. Πάνω από 100 ημέρες αντιπαράθεσης είναι πάρα πολλές και δημιουργούν πολιτικά δεδομένα, ακόμα και αν περνάνε σε κενό δράσης. Μια προσπάθεια διαλόγου σταμάτησε πριν καλά – καλά ξεκινήσει επειδή κάποιοι φρόντισαν να κάψουν τα μηχανήματα των εργολάβων για να δυναμιτίσουν το διάλογο, ενώ πολλές άκαρπες επαφές συντηρούν απλά διαύλους επικοινωνίας. Οι γενικότερες παθογένειες του κυβερνητικού σχήματος και η απουσία συντονισμού ολοκληρώνουν την εικόνα και δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας εφόσον το σχετικό έργο δεν εντάσσεται στο μνημόνιο (άρα δεν είναι πρώτη προτεραιότητα).
Οι λοιπές πολιτικές δυνάμεις είδαν «φως εύκολης και ανέξοδης αντιπολίτευσης» και μπήκαν. Έτσι κόμματα και πολιτευτές που δεν έχουν κάνει ποτέ μία δήλωση ή μια κινητοποίηση για να κλείσουν οι χωματερές (οι οποίες μάλλον ξανάνοιξαν στην περιοχή) εξαντλούν τα αγωνιστικά τους αποθέματα για να μην υλοποιηθεί ένα σημαντικό περιβαλλοντικό έργο! Με την ευκαιρία, ξεσηκώνονται και κάποιοι κάτοικοι της Ραφήνας για να μη γίνει ούτε ο τόσο αναγκαίος βιολογικός καθαρισμός. Όσοι δεν καταλαβαίνουν που οδηγεί η πολιτική μυωπία, ας πάρουν μια μυρωδιά από το μέλλον.
Φαίνεται όμως ότι και από τη μεριά κάποιων εκ των αντιδρώντων γίνονται συστηματικές προσπάθειες να συντηρείται ένα κλίμα σύγκρουσης με μολότωφ και δακρυγόνα, να μην πέσει καμιά γέφυρα διαλόγου στην τάφρο που επί σχεδόν δέκα χρόνια κάποιοι συστηματικά ανοίγουν, να πέφτει λάδι στη φωτιά κάθε φορά που εμφανίζεται μια έστω αμυδρή δυνατότητα αποκλιμάκωσης και έναρξης διαλόγου.
Έτσι τις τελευταίες μέρες έχουμε μια νέα εξέλιξη. Είτε το θέλουν κάποιοι είτε όχι, συντηρώντας τον «ανταρτοπόλεμο» κατάφεραν να ξεσηκώσουν όλο το συντηρητικό ιερατείο της κοινωνίας μας που ζητάει τώρα επιβολή του νόμου. Και έτσι, κάθε πραγματική συζήτηση για το έργο θα υποκατασταθεί από το ερώτημα αν στην Κερατέα εφαρμόζεται ο νόμος ή όχι. Βούτυρο στο ψωμί της αστυνομικής βίας δηλαδή!
Όσοι εκ των αντιδρώντων υποδαύλισαν ή επέτρεψαν μια τέτοια εξέλιξη, σε όποιο κοινωνικό ή πολιτικό χώρο κι αν βρίσκονται, επωμίζονται μεγάλο μέρος της ευθύνης για ότι συμβεί εφεξής.
Ακόμα και έτσι όμως, είμαι πεισμένος ότι δεν υπάρχει αδιέξοδο στην Κερατέα, αλλά ένα μεγάλο φάσμα εναλλακτικών λύσεων που μπορούν και πρέπει να μπουν επί τάπητος. Οι δύο πλευρές δεν έχουν άλλη επιλογή από τη διαπραγμάτευση και όσο περνάει ο χρόνος αυτό θα γίνεται όλο και πιο φανερό αλλά και πιο δύσκολο! Απαιτούνται πρωτοβουλίες διαπραγμάτευσης και διαλόγου τώρα!
Τα έργα του ΠΕΣΔΑ Αττικής θα έπρεπε ήδη να λειτουργούν για να μπορέσουμε να αποφύγουμε το όλο και πιο πιθανό έμφραγμα στη διαχείριση των απορριμμάτων. Και μάλιστα, τα έργα του ΠΕΣΔΑ δεν αρκούν, αν βάλει κάποιος τα νούμερα κάτω θα δει ότι επιπλέον απαιτείται σχεδόν τριπλασιασμός τής ανακύκλωσης που γίνεται στο λεκανοπέδιο για να διασφαλιστεί η επίτευξη ων ελάχιστων στόχων που θέτει η σχετική νομοθεσία. Στα πλαίσια αυτά, ξεκαθαρίζω από την αρχή ότι η Νοτιοανατολική Αττική πρέπει να έχει τη δική της μονάδα ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων,περιλαμβανομένου και χώρου ταφής υπολειμμάτων, ότι πρέπει να σταματήσει πια η περιβαλλοντική ομηρεία της Δυτικής Αττικής που σήμερα υποδέχεται όλα τα απορρίμματα του λεκανοπεδίου.
Ξεκαθαρίζω ότι απόψεις όπως "κάθε Δήμος τη δική του διαχείριση" μας οδηγούν ολοταχώς στο ξανάνοιγμα των χωματερών, ενώ οι απόψεις περί μεταφοράς των απορριμμάτων εκτός Αττικής απλά μεταφέρουν το πρόβλημα αλλού, χωρίς να το αντιμετωπίζουν.
Πιστεύω επίσης ότι από υπό την προϋπόθεση ότι η τελεσίδικη απόφαση των δικαστηρίων θα επιτρέπει τη δημιουργία ολοκληρωμένης εγκατάστασης διαχείρισης απορριμμάτων στην Κερατέα, το έργο πρέπει να γίνει με τρόπο που πραγματικά να διασφαλίζει τις μέγιστες απαιτήσεις περιβαλλοντικής προστασίας.
Τέλος, δεσμεύομαι ότι στους αντιδρώντες θα προστεθώ και εγώ, εφόσον δεν υλοποιηθούν άμεσα τα αναγκαία έργα επεξεργασίας και μείνει μόνο ένας χώρος ταφής.
Ωστόσο όσα γίνονται σήμερα μας αναγκάζουν να συζητήσουμε και άλλες πλευρές, που ξεπερνούν την περιβαλλοντική ή χωροταξική διάσταση του θέματος. Πρόκειται για μια κλασσική περίπτωση στην οποία η σιωπή δεν είναι χρυσός και αυτό ισχύει για όλους αυτούς που αποφεύγουν να τοποθετηθούν επί του ζητήματος σήμερα, φοβούμενοι να αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί στον πιο καυτό δημόσιο διάλογο για το θέμα των απορριμμάτων.
Ας ξεκινήσω με τα προφανή: τα χημικά που εκτοξεύθηκαν και η αστυνομική βία που έζησαν οι κάτοικοι της Κερατέας και ιδιαίτερα η απρόκλητη και βάναυση επίθεση στο μπλόκο του Λαυρίου αποτελούν ντροπή για τη χώρα μας και κίνδυνο για αθώους πολίτες.
Και πρέπει να είναι σαφές ότι ο καθένας μπορεί να έχει τη γνώμη του σχετικά με το αν οι αντιδρώντες έχουν δίκιο, αλλά δεν υπάρχει κανένα περιθώριο ανοχής για περιστατικά σαν και αυτό στο μπλόκο του Λαυρίου.
Όπως ακριβώς ισχύει για κάθε παράνομη πράξη βίας, οι ένοχοι πρέπει να βρεθούν και να τιμωρηθούν παραδειγματικά, πολύ περισσότερο που είναι αστυνομικοί! Το ίδιο βεβαίως ισχύει και για αυτούς που με νταηλίκια καίνε μηχανήματα καταμεσής του δρόμου, γνωρίζοντας ότι θα προκαλέσουν επέμβαση των αστυνομικών δυνάμεων και καταιγισμό χημικών...
Φαίνεται ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση, η ελληνική αστυνομία καταφέρνει το αδιανόητο: να είναι απολύτως απούσα σε κάθε προληπτική δράση, όπως το να μην κλείσει η Λαυρίου με μπάζα ή να μην καούν τα μηχανήματα και πανταχού παρούσα όταν πρόκειται για καταστολή.
Πραγματικά πιστεύω ότι ο ρόλος της αστυνομίας στη μέχρι σήμερα εξέλιξη είναι τουλάχιστον περίεργος. Σε κάθε περίπτωση, ένα βαθύ κοινωνικό και πολιτικό πρόβλημα είναι αδύνατο να επιλυθεί με αστυνομικά μέτρα.
Η κυβέρνηση, ζαλισμένη από τις γενικότερες πολιτικές εξελίξεις, φέρει σοβαρές ευθύνες για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί. Πάνω από 100 ημέρες αντιπαράθεσης είναι πάρα πολλές και δημιουργούν πολιτικά δεδομένα, ακόμα και αν περνάνε σε κενό δράσης. Μια προσπάθεια διαλόγου σταμάτησε πριν καλά – καλά ξεκινήσει επειδή κάποιοι φρόντισαν να κάψουν τα μηχανήματα των εργολάβων για να δυναμιτίσουν το διάλογο, ενώ πολλές άκαρπες επαφές συντηρούν απλά διαύλους επικοινωνίας. Οι γενικότερες παθογένειες του κυβερνητικού σχήματος και η απουσία συντονισμού ολοκληρώνουν την εικόνα και δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας εφόσον το σχετικό έργο δεν εντάσσεται στο μνημόνιο (άρα δεν είναι πρώτη προτεραιότητα).
Οι λοιπές πολιτικές δυνάμεις είδαν «φως εύκολης και ανέξοδης αντιπολίτευσης» και μπήκαν. Έτσι κόμματα και πολιτευτές που δεν έχουν κάνει ποτέ μία δήλωση ή μια κινητοποίηση για να κλείσουν οι χωματερές (οι οποίες μάλλον ξανάνοιξαν στην περιοχή) εξαντλούν τα αγωνιστικά τους αποθέματα για να μην υλοποιηθεί ένα σημαντικό περιβαλλοντικό έργο! Με την ευκαιρία, ξεσηκώνονται και κάποιοι κάτοικοι της Ραφήνας για να μη γίνει ούτε ο τόσο αναγκαίος βιολογικός καθαρισμός. Όσοι δεν καταλαβαίνουν που οδηγεί η πολιτική μυωπία, ας πάρουν μια μυρωδιά από το μέλλον.
Φαίνεται όμως ότι και από τη μεριά κάποιων εκ των αντιδρώντων γίνονται συστηματικές προσπάθειες να συντηρείται ένα κλίμα σύγκρουσης με μολότωφ και δακρυγόνα, να μην πέσει καμιά γέφυρα διαλόγου στην τάφρο που επί σχεδόν δέκα χρόνια κάποιοι συστηματικά ανοίγουν, να πέφτει λάδι στη φωτιά κάθε φορά που εμφανίζεται μια έστω αμυδρή δυνατότητα αποκλιμάκωσης και έναρξης διαλόγου.
Έτσι τις τελευταίες μέρες έχουμε μια νέα εξέλιξη. Είτε το θέλουν κάποιοι είτε όχι, συντηρώντας τον «ανταρτοπόλεμο» κατάφεραν να ξεσηκώσουν όλο το συντηρητικό ιερατείο της κοινωνίας μας που ζητάει τώρα επιβολή του νόμου. Και έτσι, κάθε πραγματική συζήτηση για το έργο θα υποκατασταθεί από το ερώτημα αν στην Κερατέα εφαρμόζεται ο νόμος ή όχι. Βούτυρο στο ψωμί της αστυνομικής βίας δηλαδή!
Όσοι εκ των αντιδρώντων υποδαύλισαν ή επέτρεψαν μια τέτοια εξέλιξη, σε όποιο κοινωνικό ή πολιτικό χώρο κι αν βρίσκονται, επωμίζονται μεγάλο μέρος της ευθύνης για ότι συμβεί εφεξής.
Ακόμα και έτσι όμως, είμαι πεισμένος ότι δεν υπάρχει αδιέξοδο στην Κερατέα, αλλά ένα μεγάλο φάσμα εναλλακτικών λύσεων που μπορούν και πρέπει να μπουν επί τάπητος. Οι δύο πλευρές δεν έχουν άλλη επιλογή από τη διαπραγμάτευση και όσο περνάει ο χρόνος αυτό θα γίνεται όλο και πιο φανερό αλλά και πιο δύσκολο! Απαιτούνται πρωτοβουλίες διαπραγμάτευσης και διαλόγου τώρα!
Ο γόρδιος δεσμός της Κερατέας είναι τυχαίος; Δεν νομίζω...
Η υπόθεση της Κερατέας είναι μια κλασσική περίπτωση που αναδεικνύει την απόλυτη και μακρόχρονη απουσία εμπιστοσύνης μεταξύ των πολιτών και του Δημοσίου. Μια απουσία εμπιστοσύνης που οικοδομήθηκε με υλικά το γνωστό ωχαδερφισμό, την προχειρότητα, τη δημοσιοϋπαλληλική αντιμετώπιση σοβαρότατων θεμάτων και τον πυκνό καμβά που υφαίνεται από τα μεγάλα και μικρά συμφέροντα που αλληλεπιδρούν σε κάθε χωροταξική παρέμβαση μείζονος σημασίας.
Μια ρήξη κάθε εμπιστοσύνης που σηματοδοτείται τόσο από την απουσία δομών κοινωνικής διαβούλευσης όσο και από την έλλειψη κουλτούρας αλληλεπίδρασης, διαπραγμάτευσης και τελικά συνδιαμόρφωσης λύσεων.
Πως μπορεί να απαιτήσουμε ο κάθε άνθρωπος που νιώθει ότι η ζωή του θα επηρεαστεί, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, από ένα μεγάλο έργο διαχείρισης απορριμμάτων να σκεφτεί το κοινό καλό όταν ζούμε σε μια κοινωνία που από όλους τους πόρους της αποπνέει τη μπόχα της απόλυτης προτεραιότητας του ατομικού συμφέροντος, με την πιο στενή και στενόμυαλη έννοια;
Πέρα όμως από τα παραπάνω, τα οποία εν πολλοίς χαρακτηρίζουν το σύνολο της δημόσιας ζωής στην Ελλάδα, στην υπόθεση της Κερατέας έχουν παίξει σημαντικό ρόλο και μια σειρά άλλα ζητήματα.
Ας ξεκινήσουμε με τις ευθύνες της Πολιτείας. Για 8 ολόκληρα χρόνια, από το 2003 μέχρι σήμερα, όλες οι κυβερνήσεις δεν έκαναν καμία προσπάθεια να εξηγήσουν, να έρθουν σε γόνιμο διάλογο, να αλληλεπιδράσουν με την τοπική κοινωνία σχετικά με το έργο. Αντίθετα, η μέθοδος που ακολουθήθηκε ιδιαίτερα κατά την περίοδο 2004-2009 ήταν αυτή της διολίσθησης: ας μην ανοίγουμε δύσκολα και δυσάρεστα θέματα. Με τη μέθοδο αυτή, είναι βέβαιο ότι πολλοί κάτοικοι της περιοχής πείστηκαν ότι το έργο δεν θα γίνει τελικά.
Σε αυτή την κατεύθυνση βοήθησαν και πολλοί τοπικοί βουλευτές και κομματάρχες, υποψήφιοι της αυτοδιοίκησης αλλά και αιρετοί που έχουν οικοδομήσει σχεδόν το σύνολο της καρριέρας τους στην αντιπαράθεση στο έργο. Καλλιεργούσαν έντεχνα την ιδέα ότι χάρη στις δικές τους προσπάθειες η ματαίωση του έργου είναι πολύ κοντά, μέχρι που ξαφνικά αποδείχθηκε ότι δεν είναι έτσι.
Χάθηκαν 8 πολύτιμα χρόνια. Στα χρόνια αυτά θα μπορούσαν να έχουν ετοιμαστεί τα συνοδά έργα επεξεργασίας έτσι ώστε να είναι πιστευτή η δημιουργία ΧΥΤΥ και όχι ΧΥΤΑ. Να έχουν συζητηθεί εξαντλητικά οι λεπτομέρειες του έργου με όλους τους εμπλεκόμενους. Να έχει προχωρήσει η ανακύκλωση στην περιοχή και να γίνεται διαλογή οργανικού στην πηγή. Να υπάρχουν επομένως όχι απλά διαβεβαιώσεις αλλά εγγυήσεις για το τι ακριβώς θα γίνει και να έχουν οικοδομηθεί σχέσεις εμπιστοσύνης.
Δεν είναι λοιπόν περίεργο που οι κάτοικοι της περιοχής αλλά και πολλοί από όσους ασχολούνται με το θέμα , είναι έκθετοι στην παραπληροφόρηση σε κάθε λογής τερατολογίες που ακόμα και σήμερα ακούγονται, όπως π.χ. το ότι όλα τα σκουπίδια της Αττικής θα πάνε εκεί ή ότι το έργο είναι κρίκος για την προώθηση σχεδίων που ευνοούν τα γνωστά «μεγάλα συμφέροντα» ή ότι η υλοποίηση του έργου συνδέεται με το μνημόνιο! Η χρόνια απουσία διαλόγου, μετέτρεψε ένα αμιγώς περιβαλλοντικό ζήτημα σε έρμαιο συνωμοσιολογικών θεωριών και εύκολη λεία για κάθε λογής λαϊκιστές.
Τα χρόνια αυτά χάθηκαν και από τη μεριά των αντιδρώντων στο έργο. Πριν από όλα, σε οκτώ ολόκληρα χρόνια υπήρχε πραγματικό περιθώριο να προετοιμαστούν πειστικές εναλλακτικές λύσεις και για το θέμα της χωροθέτησης αλλά και για το χαρακτήρα των έργων, σε συνεργασία με άλλους Δήμους. Αντί αυτού, προτιμήθηκε η αδιέξοδη γραμμή της μεταφοράς των απορριμμάτων εκτός Αττικής και της υποστήριξης κάθε λογής προτάσεων αρκεί να μπορούν να ενταχθούν σε μια γραμμή «όχι ΧΥΤΑ στην Κερατέα».
Το επιχείρημα ότι έγιναν προσπάθειες αλλά σκόνταψαν στην ακαμψία της Πολιτείας δεν συνάδει με την πραγματική εξέλιξη του θέματος τόσα χρόνια. Σε τελική ανάλυση, αν τα χρήματα που ξοδεύτηκαν σε δικαστικούς αγώνες ξοδεύονταν στην οικοδόμηση μιας πειστικής εναλλακτικής, τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα για τους ίδιους.
Ο αυτοπεριορισμός στη γραμμή «να γίνει οτιδήποτε θέλετε αρκεί να μην είναι κοντά μας» τελικά αδικεί και κάποιες σοβαρές ιδέες που κατά καιρούς έπεσαν στο τραπέζι και έχει σαν αποτέλεσμα να αναζητούνται εναλλακτικές «πυροτεχνήματα» που καλύπτουν μονο τους Δήμους Λαυρεωτικής και Καλυβίων. Και βεβαίως, τέτοιες προτάσεις είναι εύκολο να απορριφθούν από οποιαδήποτε κυβέρνηση με την ίδια ευκολία και ταχύτητα με την οποία διατυπώνονται.
Να λοιπόν η εικόνα: μια ελληνική κοινωνία στην οποία δεν υπάρχουν συλλογικές δεσμεύσεις, ένα τοπίο κατακερματισμένων κοινωνικών, πολιτικών και τοπικών σχέσεων, μια πολιτική ζωή που τα σκάνδαλα είναι σημαντικότερα από τα οράματα και οι μεγάλες δημοπρασίες σπουδαιότερες από τις κάθε λογής δημοκρατίες.
Αυτό το κοινωνικό πεδίο γεννάει διαρκώς γόρδιους δεσμούς, όπως αυτός της Κερατέας. Και είναι προφανές ότι αν συμφωνούμε ότι αυτό είναι το πρόβλημα, τότε η επίλυσή του δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο αντιμετωπίζοντας τη ρίζα του.
Καμιά αστυνομική δύναμη, κανένα οδόφραγμα, κανένας εμπρησμός μηχανημάτων δεν μπορεί να αντιμετωπίσει ένα τόσο βαθύ κοινωνικό και πολιτικό πρόβλημα. Η λύση δεν μπορεί παρά να είναι πολιτική.
Μια ρήξη κάθε εμπιστοσύνης που σηματοδοτείται τόσο από την απουσία δομών κοινωνικής διαβούλευσης όσο και από την έλλειψη κουλτούρας αλληλεπίδρασης, διαπραγμάτευσης και τελικά συνδιαμόρφωσης λύσεων.
Πως μπορεί να απαιτήσουμε ο κάθε άνθρωπος που νιώθει ότι η ζωή του θα επηρεαστεί, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, από ένα μεγάλο έργο διαχείρισης απορριμμάτων να σκεφτεί το κοινό καλό όταν ζούμε σε μια κοινωνία που από όλους τους πόρους της αποπνέει τη μπόχα της απόλυτης προτεραιότητας του ατομικού συμφέροντος, με την πιο στενή και στενόμυαλη έννοια;
Πέρα όμως από τα παραπάνω, τα οποία εν πολλοίς χαρακτηρίζουν το σύνολο της δημόσιας ζωής στην Ελλάδα, στην υπόθεση της Κερατέας έχουν παίξει σημαντικό ρόλο και μια σειρά άλλα ζητήματα.
Ας ξεκινήσουμε με τις ευθύνες της Πολιτείας. Για 8 ολόκληρα χρόνια, από το 2003 μέχρι σήμερα, όλες οι κυβερνήσεις δεν έκαναν καμία προσπάθεια να εξηγήσουν, να έρθουν σε γόνιμο διάλογο, να αλληλεπιδράσουν με την τοπική κοινωνία σχετικά με το έργο. Αντίθετα, η μέθοδος που ακολουθήθηκε ιδιαίτερα κατά την περίοδο 2004-2009 ήταν αυτή της διολίσθησης: ας μην ανοίγουμε δύσκολα και δυσάρεστα θέματα. Με τη μέθοδο αυτή, είναι βέβαιο ότι πολλοί κάτοικοι της περιοχής πείστηκαν ότι το έργο δεν θα γίνει τελικά.
Σε αυτή την κατεύθυνση βοήθησαν και πολλοί τοπικοί βουλευτές και κομματάρχες, υποψήφιοι της αυτοδιοίκησης αλλά και αιρετοί που έχουν οικοδομήσει σχεδόν το σύνολο της καρριέρας τους στην αντιπαράθεση στο έργο. Καλλιεργούσαν έντεχνα την ιδέα ότι χάρη στις δικές τους προσπάθειες η ματαίωση του έργου είναι πολύ κοντά, μέχρι που ξαφνικά αποδείχθηκε ότι δεν είναι έτσι.
Χάθηκαν 8 πολύτιμα χρόνια. Στα χρόνια αυτά θα μπορούσαν να έχουν ετοιμαστεί τα συνοδά έργα επεξεργασίας έτσι ώστε να είναι πιστευτή η δημιουργία ΧΥΤΥ και όχι ΧΥΤΑ. Να έχουν συζητηθεί εξαντλητικά οι λεπτομέρειες του έργου με όλους τους εμπλεκόμενους. Να έχει προχωρήσει η ανακύκλωση στην περιοχή και να γίνεται διαλογή οργανικού στην πηγή. Να υπάρχουν επομένως όχι απλά διαβεβαιώσεις αλλά εγγυήσεις για το τι ακριβώς θα γίνει και να έχουν οικοδομηθεί σχέσεις εμπιστοσύνης.
Δεν είναι λοιπόν περίεργο που οι κάτοικοι της περιοχής αλλά και πολλοί από όσους ασχολούνται με το θέμα , είναι έκθετοι στην παραπληροφόρηση σε κάθε λογής τερατολογίες που ακόμα και σήμερα ακούγονται, όπως π.χ. το ότι όλα τα σκουπίδια της Αττικής θα πάνε εκεί ή ότι το έργο είναι κρίκος για την προώθηση σχεδίων που ευνοούν τα γνωστά «μεγάλα συμφέροντα» ή ότι η υλοποίηση του έργου συνδέεται με το μνημόνιο! Η χρόνια απουσία διαλόγου, μετέτρεψε ένα αμιγώς περιβαλλοντικό ζήτημα σε έρμαιο συνωμοσιολογικών θεωριών και εύκολη λεία για κάθε λογής λαϊκιστές.
Τα χρόνια αυτά χάθηκαν και από τη μεριά των αντιδρώντων στο έργο. Πριν από όλα, σε οκτώ ολόκληρα χρόνια υπήρχε πραγματικό περιθώριο να προετοιμαστούν πειστικές εναλλακτικές λύσεις και για το θέμα της χωροθέτησης αλλά και για το χαρακτήρα των έργων, σε συνεργασία με άλλους Δήμους. Αντί αυτού, προτιμήθηκε η αδιέξοδη γραμμή της μεταφοράς των απορριμμάτων εκτός Αττικής και της υποστήριξης κάθε λογής προτάσεων αρκεί να μπορούν να ενταχθούν σε μια γραμμή «όχι ΧΥΤΑ στην Κερατέα».
Το επιχείρημα ότι έγιναν προσπάθειες αλλά σκόνταψαν στην ακαμψία της Πολιτείας δεν συνάδει με την πραγματική εξέλιξη του θέματος τόσα χρόνια. Σε τελική ανάλυση, αν τα χρήματα που ξοδεύτηκαν σε δικαστικούς αγώνες ξοδεύονταν στην οικοδόμηση μιας πειστικής εναλλακτικής, τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα για τους ίδιους.
Ο αυτοπεριορισμός στη γραμμή «να γίνει οτιδήποτε θέλετε αρκεί να μην είναι κοντά μας» τελικά αδικεί και κάποιες σοβαρές ιδέες που κατά καιρούς έπεσαν στο τραπέζι και έχει σαν αποτέλεσμα να αναζητούνται εναλλακτικές «πυροτεχνήματα» που καλύπτουν μονο τους Δήμους Λαυρεωτικής και Καλυβίων. Και βεβαίως, τέτοιες προτάσεις είναι εύκολο να απορριφθούν από οποιαδήποτε κυβέρνηση με την ίδια ευκολία και ταχύτητα με την οποία διατυπώνονται.
Να λοιπόν η εικόνα: μια ελληνική κοινωνία στην οποία δεν υπάρχουν συλλογικές δεσμεύσεις, ένα τοπίο κατακερματισμένων κοινωνικών, πολιτικών και τοπικών σχέσεων, μια πολιτική ζωή που τα σκάνδαλα είναι σημαντικότερα από τα οράματα και οι μεγάλες δημοπρασίες σπουδαιότερες από τις κάθε λογής δημοκρατίες.
Αυτό το κοινωνικό πεδίο γεννάει διαρκώς γόρδιους δεσμούς, όπως αυτός της Κερατέας. Και είναι προφανές ότι αν συμφωνούμε ότι αυτό είναι το πρόβλημα, τότε η επίλυσή του δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο αντιμετωπίζοντας τη ρίζα του.
Καμιά αστυνομική δύναμη, κανένα οδόφραγμα, κανένας εμπρησμός μηχανημάτων δεν μπορεί να αντιμετωπίσει ένα τόσο βαθύ κοινωνικό και πολιτικό πρόβλημα. Η λύση δεν μπορεί παρά να είναι πολιτική.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
Αναρτήσεις
