Δυό σκέψεις για τη ΔΙΑΜΑΘ και ένα πρότυπο για όλους τους ΦοΔΣΑ

Το διήμερο 23-24 Φεβρουαρίου είχα τη χαρά αλλάκαι την τιμή να παρευρεθώ ως ομιλητής σε δύο ημερίδες που οργάνωσε η ΔΙΑΜΑΘ σε Ξάνθη και Αλεξανδρούπολη, με θέμα τη διαχείριση των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων. Ήταν μια πολύ ευχάριστη εμπειρία και πέραν των ευχαριστιών μου προς τη ΔΙΑΜΑΘ, τόσο για την πρόσκληση όσο και για τη ζεστή φιλοξενία, θα ήθελα να καταγράψω και κάποιες εντυπώσεις που αποκόμισα.

Πρώτα από όλα, είναι φανερό ότι στη ΔΙΑΜΑΘ, παρά τις σημαντικές δυσκολίες που ακόμα υπάρχουν, υπάρχει μια νέα πνοή, μια ανάσα έμπνευσης και κινητοποίησης, μια αίσθηση ότι τελικά θα τα καταφέρουν να δώσουν λύση στο πρόβλημα των σκουπιδιών που χρόνια τώρα βασανίζει την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης. Οπωσδήποτε μεγάλο ρόλο σε αυτό το πνεύμα έχει παίξει η ενέργεια, η ζωτικότητα και οι ιδέες που κουβαλάει ο Δημήτρης Δερματάς – εύχομαι ολόψυχα να συνεχίσει έτσι και να πετύχει να κάνει τη ΔΙΑΜΑΘ ένα πρότυπο φορεά διαχείρισης.

Δεύτερον, είναι σαφές ότι το κύρος της ΔΙΑΜΑΘ μεταξύ των ΟΤΑ έχει ανέβει αισθητά. Η καλύτερη απόδειξη για αυτό ήταν η παρουσία σχεδόν όλων των σημαντικών δημάρχων της Περιφέρειας στις εκδηλώσεις, αλλά και η συμμετοχή αυτών στις συζητήσεις. Από αυτή την άποψη, οι προϋποθέσεις επιτυχούς υλοποίησης του Περιφερειακού Σχεδιασμού είναι πλέον πολύ καλύτερες. Προσοχή όμως: παράλληλα, όπως φανηκε και στις ημερίδες, έχουν ανέβει αισθητά και οι προσδοκίες από τη ΔΙΑΜΑΘ – κάθε επόμενο βήμα πρέπει να συνεχίζει να εμπνέει την εμπιστοσύνη και τη σιγουριά που αυτή τη στιγμή κατακτά ο φορέας.

Τρίτον, ένα καλό παράδειγμα για όλους τους ΦοΔΣΑ στην Ελλάδα θα ήταν να ακολουθήσουν ως πρότυπο την ιστοσελίδα της ΔΙΑΜΑΘ (http://www.diaamath.gr/). Πέρα από την προσεγμένη αισθητική της, η ιστοσελίδα παρουσιάζει το σύνολο των εγκεκριμένων μελετών που αφορούν το φορέα, έγγραφα, παρουσιάσεις, video και κάθε λογής πληροφορία που απαιτείται για να αποκτήσει κάποιος μια πλήρη εικόνα για το τι πάει να γίνει στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων και με ποιους όρους. Οι δύο ημερίδες καλύφθηκαν ζωντανά μέσω webcast και θα συνεχίσουν να είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα.

Ας το καταλάβουν αυτό όλοι αυτοί που τρέμουν να δώσουν μελέτες στη δημοσιότητα, όλοι όσοι αντιμετωπίζουν φοβικά τη διαχείριση των δημοσίων εγγράφων: η διαφάνεια στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και την τεκμηρίωση τους είναι όρος για μια αποτελεσματική διαβούλευση στη διαχείριση στερεών αποβλήτων – η κρυψίνοια, η συνωμοτικότητα και η συχνά προκαλούμενη αίσθηση «συνωμοσίας» είναι εγγύηση αποτυχίας και κοινωνικών αντιδράσεων.

Εύχομαι στη ΔΙΑΜΑΘ να συνεχίσει έτσι και να καταφέρει να βάλει τη σφραγίδα της στην αντιμετώπιση του προβλήματος των απορριμμάτων της Περιφέρειας. Ελπίζω ακόμα ότι με την ιστοσελίδα της θα καταφέρει να δημιουργήσει νέα πρότυπα για όλους τους ΦοΔΣΑ. Καλή δουλειά παιδιά και κουράγιο.

Συζητώντας με στελεχη της ISWA για την κρίση στην αγορά της ανακύκλωσης

Μόλις γύρισα από Βιέννη, όπου έμεινα τρεις ημέρες συζητώντας την κρίση στην ανακύκλωση λόγω κατάρρευσης των τιμών των ανακυκλώσιμων. Παραθέτω, συνοπτικά, ορισμένες από τις επισημάνσεις που έκαναν στελέχη της VEOLIA, SUEZ αλλά και σημαντικοι δημόσιοι φορείς από τη Γαλλία, τη Σκανδιναβία και την Αργεντινή.

1. Το πρόβλημα ξκινά από το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις φτιάχτηκαν σχήματα ανακύκλωσης που βάσισαν τη βιωσιμότητα τους στο σχετικά πολύ υψηλό επίπεδο τιμών του 2006-2007. Η βιωσιμότητα των σχημάτων αυτών ήταν οριακή και για το λόγο αυτό σήμερα φυτοζωούν.

2. Εφόσον η ανακύκλωση συνδέεται ευθέως με την ελεύθερη αγορά των φυσικών πόρων, θα έπρεπε να είμαστε προετοιμασμένοι να ακολουθούμε τον κύκλο των τιμών των πρώτων υλών. Η φούσκα στις τιμές των πρώτων υλών το 2006-2007, οδήγησε σε φούσκα και στα ανακυκλώσιμα, επομένως, είναι λογικό να βιώνουμε τώρα το ξεφούσκωμα.

3. Οι μεγάλοι έμποροι ανακυκλώσιμων στοκάρουν όσο περισσότερο μπορούν αλουμίνιο και μέταλλα, ενώ χαρτιά και πλαστικά τα στέλνουν για αποτέφρωση. Οι μεγάλες μονάδες αποτέφρωσης πέρασαν ένα σοκ με την απότομη μείωση των εισερχόμενων εμπορικών και βιομηχανικών αποβλήτων, που σε μερικές περιπτώσεις έφτανε και το 30% της ημερήσιας δυναμικότητας αυτών. Μέρος αυτής της μείωσης καλύπτεται με τα ανακυκλώσιμαπου οδηγούνται προς καύση.

4. Οι κοινωνικές επιπτώσεις του θέματος είναι σημαντικές σε δύο επίπεδα. Στο επίπεδο των αναπτυσσόμενων χωρών, η κατάρρευση των τιμών των ανακυκλώσιμων δημιουργεί τρομερό πρόβλημα επιβίωσης στις ομάδες των ανακυκλωτών, ιδιαίτερα σε όσους ζούσαν από το χαρτί (μεγάλες διαδηλώσεις των zambaleen στην Αίγυπτο και των cartoneros στην Αργεντινή). Το ίδιο ισχύει και για τις ειδικές ομάδες (π.χ. Roma) που ασχολούται στην Ευρώπη. Στον λεγόμενο και δυτικό κόσμο, οι καταναλωτές σνεχίζουν να ανακυκλώνουν (σχετικά λιγότερο λόγω μείωσης της κατανάλωσης) και απαιτούται ειδικοί χειρισμοί έτσι ώστε η οικονομική κρίση να μην μεταφραστεί σε απαξίωση των συστημάτων ανακύκλωσης, απαξίωση πολύ πιθανή αν τα ανακυκλώσιμα θάβονται ή καίγονται.

Αντί επιλόγου, υπάρχει κάποιος που να αμφιβάλλει ακόμα ότι η διαχείριση των στερεών αποβλήτων είναι ένα βαθιά κοινωνικό θέμα, με σημαντικές πολιτικές, οικονομικές διαστάσεις και κάποιες τεχνικές που ορίζονται από το ιστορικό πλαίσιο που διαμορφώνεται;

Για περισσότερα δείτε στο http://mavropoulos.blogspot.com/2008_07_01_archive.html

Περιβαλλοντικοί φόροι: εμπειρίες και προϋποθέσεις για αποτελέσματα

Ευχαριστώ πολύ τον Γιώργο Σμπώκο, ιδρυτή της ιστοσελίδας ECOTHESIS (http://www.ecothesis.gr/), που μου έδωσε τη δυνατότητα να φιλοξενήσω την εξαιρετική δουλειά του σχετικά με την αποτελεσματικότητα και τις εφαρμογές των περιβαλλοντικών φόρων. Όσοι ενδιαφέρονται για το θέμα, μπορούν να κατεβάσουν το καλογραμμένο και πυκνό σε εμπειρίες και πορίσματα απόσπασμα της διατριβής του από τη διεύθυνση:

http://www.scribd.com/doc/12383894/-

Σίγουρα, με την ανάγνωση του θα κατανοήσετε καλύτερα τα υπέρ και τα κατά του θέματος, τις δυνατότητες αλλά και τα όρια του.

Η πτώση της ζήτησης για ανακυκλώσιμα υλικά και προτάσεις βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων μέτρων που πρέπει να ληφθούν

Το κόστος των προγραμμάτων διαλογής στην πηγή (συλλογή, διαχωρισμός, έλεγχος ποιότητος και αποθήκευση) αυξήθηκε σημαντικά σε μικρό χρονικό διάστημα δύσκολο για να προβλεφθεί σε σχέση με τα τέλη που πληρώνονται από τους υπόχρεους κατά το νόμο. Οι χαμηλές τιμές των ανακυκλώσιμων υλικών δεν έχουν προς το παρόν δημιουργήσει το ενδιαφέρον στους παραγωγούς των προϊόντων να υποκαταστήσουν τα υλικά υπό την προϋπόθεση να περιορίσουν το κόστος παραγωγής τους. Τα υφιστάμενα προγράμματα διαλογής στην πηγή που απευθύνονται κύρια στα νοικοκυριά άλλα λειτουργούν ενώ άλλα οριακά.

Η συλλογή των αποβλήτων θα συνεχίζει να λειτουργεί είτε σαν ανακυκλώσιμα υλικά είτε σαν αστικά απόβλητα αφού συνεχίζουν να παράγονται.
Το κράτος και η ΤΑ σαν υπεύθυνοι για την δημιουργία υποδομών ΔΣΑ που βρίσκονται πέραν των αγορών ανακύκλωσης καθώς και η έλλειψη δυνατότητας να επιτύχουν τους στόχους που έχει θεσπίσει η ΕΕ μέσα από τις αρχές της ιεράρχησης σε Εθνικό – Περιφερειακό και Τοπικό επίπεδο. Θα πρέπει να δραστηριοποιηθούν άμεσα.

Η οδηγία 98/2008 προτρέπει την διαλογή στην πηγή για τα ΒΑΑ. Το χαρτί για να έχει καλή ποιότητα όπως αναφέρεται και στο CEN 643 θα πρέπει να συλλέγεται χωριστά.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Για τα πλαστικά

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι διάφοροι οργανισμοί θα πρέπει να προωθήσουν τις εξής ενέργειες:

Εναρμόνιση σε εθνικό επίπεδο ενιαίου συστήματος συλλογής
Δυνατότητα επιδότησης των ανακυκλωτών (π.χ μείωση ΦΠΑ λόγω της συμβολής τους στην προστασία του περιβάλλοντος, επιδότηση σύμφωνα με την ποσότητα των ανακυκλούμενων υλικών, μείωση ΦΠΑ σε τελικά προϊόντα κατασκευασμένα από ανακυκλώσιμα υλικά, μείωση φορολόγησης στην κατανάλωση της ενέργειας στους ανακυκλωτές .
Τήρηση του παραγόμενου όγκου ανακυκλώσιμων υλικών υπό έλεγχο, για περιορισμό των εξαγωγών (bonus κ.α.)
Δημιουργία αυστηρότερης νομοθεσίας σχετικά με την ολοκληρωμένη πολιτική για τον παραγωγό.
Δημιουργία κινήτρων για να ελκύσει την βιομηχανία να χρησιμοποιεί ανακυκλώσιμα στην παραγωγή των προϊόντων τους (π.χ πράσινοι ΦΠΑ)
Προώθηση περισσότερων πράσινων προμηθειών στον Δημόσιο Τομέα.
Επιδότηση της βιομηχανίας ανακύκλωσης. Να δοθεί δάνειο με χωρίς ή χαμηλό επιτόκιο. Θεσμικό πλαίσιο που να δίδεται η δυνατότητα να μειώσει το εργατικό κόστος.

Σημείωση: Πριν από την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης τα περισσότερα ανακυκλούμενα πολυμερή ήσαν 25 % έως 35 % φθηνότερο από τα πρωτογενή υλικά. Σήμερα (Φεβ 2009) τα πρωτογενή υλικά είναι κατά 10 % φθηνότερο από τα ανακυκλώσιμα υλικά.

Για τα μέταλλα

Κύρια προβλήματα στις αγορές ανακύκλωσης μετάλλων σαν συνέπεια της οικονομικής κρίσης:

Πτώση της παγκόσμιας ζήτησης στις χρηματαγορές (χρηματιστήρια , πιστωτική κρίση) αρχής γενομένης από τις ΗΠΑ
Πτώση παγκόσμιας ζήτησης των καταναλωτών σε προϊόντα και επενδύσεις στην κατασκευαστική βιομηχανία
Πτώση στην παραγωγή μετάλλων
Πτώση των σκραπ μετάλλων παλαιού και νέου σκραπ.

Αντιδράσεις
Ακύρωση από τους πελάτες προηγούμενων παραγγελιών και φορτίων μεταφορών
Καταβολή προσπάθειας από τους πελάτες επαναδιαπραγμάτευσης των συμβάσεων για να ωφεληθούν από υπερβολικές εκπτώσεις ή και άρνησης να προμηθευθούν τα υλικά.
Οι τοπικές αρχές προορισμού των αποβλήτων λαμβάνουν προστατευτικά μέτρα (μονόπλευρους ελέγχους στα τελωνεία , νέες διοικητικές διαδικασίες) για να προστατεύσουν τις εθνικές βιομηχανίες από την εισαγωγή ανακυκλώσιμων υλικών.

Συνέπειες
Απώλειες πωλήσεων
Υψηλό κόστος υπεραναμονής (επιβάρυνση από σταλίες)
Αποθήκευση αναμένοντας για καλύτερες ημέρες
Έλλειψη εμπιστοσύνης από τον τραπεζικό και ασφαλιστικό τομέα (έγινε αιφνιδίως αντιληπτό ότι η ανακύκλωση αποτελεί τομέα που εκτίθεσαι σε κίνδυνο)
Αλλαγή επιχειρηματικών δραστηριοτήτων από τις εμπορικές επιχειρήσεις που ασχολούντο με την ανακύκλωση.
Επιβράδυνση ή και διακοπή συλλογής σκραπ
Οι στόχοι ανακύκλωσης από τα διαχειριστικά σχέδια να εκτίθενται σε κίνδυνο.

Εμπόδια που πρέπει να ξεπερασθούν και μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να ανακουφισθεί η κατάσταση

ΕΜΠΟΡΙΟ
Τήρηση συμβάσεων
Αντίθεση στους προστατευτισμούς (δασμοί και έλλειψη δασμών ) εμπόδια στο ελεύθερο και δίκαιο εμπόριο.
Φορολογικές ελαφρύνσεις για δημιουργία επενδύσεων σε νέες τεχνολογίες ανακύκλωσης
Ανασκόπηση οικονομικών παραγόντων που αναδείχθηκαν στην οικονομική κρίση όπως είναι cash-flow και credit insurance και με πιο τρόπο το κράτος δύναται να βοηθήσει.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ
Βελτίωση της αντίληψης τόσο από τις δημόσιες υπηρεσίες όσο και από τους πολίτες της διεθνούς πραγματικότητας της αγοράς ανακύκλωσης των μετάλλων

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
Η αναθεωρημένη οδηγία πλαίσιο (98/2008) και σημείο που το σκράπ παύει να θεωρείται απόβλητο / υποπροϊόν να αποθηκεύεται, μεταφέρεται και να ενισχύονται επενδύσεις σε R&D για υλικά που δεν είναι απόβλητα και να εντάσσονται στους στόχους της ανακύκλωσης.
Συνεργασία κυβέρνησης – Ιδιωτικού τομέα για ανάπτυξη μονάδων ανάκτησης για υπολείμματα ELVs τα οποία δεν είναι οικονομικά βιώσιμα να ανακυκλωθούν.

ΔΟΜΗ
Για να περιορισθούν τα διοικητικά εμπόδια στους παραγωγούς μετάλλων και συγκεκριμένα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και για να σταματήσει την άρση της ενδοποιότητας των επιχειρήσεων και να οικοδομήσει εκ νέου μία ανταγωνιστική ευρωπαϊκή βιομηχανία μετάλλων.
Η αγορά των πρωτογενών υλικών συγκρινόμενη με την αγορά των δευτερογενών υλικών
Τα κύρια πλεονεκτήματα χρησιμοποιώντας ανακυκλώσιμα υλικά(μέταλλα) έναντι πρωτογενών υλικών υπερτερούν περιβαλλοντικά στην εξοικονόμηση των πόρων, ενέργειας και περιορισμού ρύπανσης στα ύδατα, ατμόσφαιρα και εκπομπές CO2.
Οι αγορές ανακυκλώσιμων υλικών συνυπάρχουν με αυτές των πρωτογενών.
Οι αυξομειώσεις των τιμών των πρωτογενών υλικών επηρεάζουν τις τιμές των ανακυκλώσιμων υλικών.
Οι συμβάσεις που πραγματοποιούνται για τα ανακυκλώσιμα υλικά είναι συνήθως μηνιαίες ή και μικρότερες χρονικά, τουναντίον των πρωτογενών που είναι ετήσιες (μακροπρόθεσμες).
Τα πρωτογενή υλικά παράγονται εφόσον η εξορυκτική βιομηχανία αποφασίσει γιατί υπάρχει ζήτηση από την βιομηχανία .
Το ανακυκλούμενο αγοράζεται και εν συνεχεία εισέρχεται στην αγορά σαν πρώτη ύλη εφόσον το χρειάζονται οι καταναλωτές και η διαθεσιμότητα του εξαρτάται από τα νέα και παλαιά αποθέματα.

Πλεονάζουσα ποσότητα ανακυκλώσιμων υλικών.
Η παγκόσμια βιομηχανία ανακύκλωσης μετάλλων θα απαιτεί διαρκώς υψηλότερη παραγωγή μετάλλων καθώς και αύξησης πρωτογενών υλικών και ανακυκλώσιμων.
Στην οικονομική κρίση που διερχόμεθα όλο και λιγότερες προϊόντα (π.χ αυτοκίνητα) προμηθεύονται άρα και τα σκραπ είναι ολιγότερο διαθέσιμα.
Πρόσφατα , υπάρχει πλεονάζουσα ποσότητα πρωτογενών υλικών καθώς και μία ακόμη μεγαλύτερη πλεονάζουσα ποσότητα ανακυκλώσιμων στην αγορά που έχουν συλλεχθεί ,αναμένοντας να τα προμηθευθούν και να το επεξεργαστούν. Μεγάλες ποσότητες προϊόντων και εξοπλισμού τέλους ορίου ζωής αναμένονται να <συλλεχθούν>.
Η βιομηχανία του σκραπ αλουμινίου έχει μεγάλες ποσότητες αδιάθετες εξ αιτίας των βασικών πελατών της που το ρευστοποιούν και το διαχωρίζουν. Η πτώση της τιμής του αλουμινίου θα διαρκέσουν σύμφωνα με τους ερευνητές της τραπέζης MACQUARIE.

Η υπερπλεονάζουσα ποσότητα του χαλκού έχει υπερτριπλασιασθεί κατά την διάρκεια των τελευταίων μηνών. Για παράδειγμα στην Κίνα η παραγωγή του χαλκού συνεχίζει να πέφτει λόγω της παγκόσμιας κρίσης που διέρχεται και η βιομηχανία (καλώδια , αυτοκίνητα, συσκευές)

Η παγκόσμια πλεονάζουσα ποσότητα ψευδαργύρου κατά το 2008 θα είναι 10 φορές μεγαλύτερη από αυτή του 2007 σαν αποτέλεσμα του ότι ένας αριθμός παραγωγών ανήγγειλαν σημαντικές περικοπές λόγω της πτώσης των τιμών κύρια από τα γαλβανιστήρια.

Γ) Χρησιμοποιημένα ελαστικά επίσωτρα

Η ζήτηση και οι τιμές στην αγορά κάθε δευτερογενούς υλικού επηρεάζεται πού από την διαθεσιμότητα τους , τιμές ενέργειας και πρωτογενών υλικών. Κατά συνέπεια η πτώση της ζήτησης των πρωτογενών υλικών δύναται να οδηγήσουν σε αρνητική επίπτωση των τιμών της αγοράς και της ζήτησης κάθε ανακυκλώσιμου υλικού. Τα έσοδα από νέες δραστηριότητες σχετιζόμενες με την παραγωγή προϊόντων από απόβλητα είναι μη ελκυστικές σε κάθε επενδυτική δραστηριότητα και δυσκολεύει να βρεις άλλες πορείες στην ανακύκλωση από την ανάκτηση ενέργειας. Βέβαια θα απαιτούντο υψηλές επιδοτήσεις για να διατηρηθούν βιώσιμες οι λειτουργίες αυτές.

Το κυριότερο εμπόδιο είναι στην περίπτωση των ελαστικών που προέρχονται από χρησιμοποιημένα ελαστικά είναι να εμμένει η βιομηχανία ελαστικών τόσο σε Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και σε εθνικό επίπεδο να πείσει το lobby των κατασκευαστών που αντιτίθενται να χρησιμοποιηθεί υποχρεωτικά η κοκκώδη(granulates) μορφή του ελαστικού στην κατασκευή οδοποιίας.

Λόγω της οικονομικής κρίσης οι όγκοι των χρησιμοποιημένων ελαστικών επισώτρων θα μειώνονται όχι όμως πολύ κύρια του ότι οι πολίτες δεν διαθέτουν αρκετά χρήματα και έτσι τα ταξίδια θα περιοριστούν και δεν θα υπάρχει μεγάλη συχνότητα αλλαγών ελαστικών. Το ίδιο συμβαίνει και με τα οχήματα τέλους κύκλου ζωής. Η βιομηχανία ανακύκλωσης ελαστικών επισώτρων θα πρέπει να στραφεί στα εμπορικά οχήματα .

Ζήτηση
Το πλέον πιθανό σενάριο που θα επηρεάσει αρνητικά θα είναι τα ελαστικά που οδηγούνται στην τσιμεντοβιομηχανία για παραγωγή τσιμέντου λόγω της μεγάλης πτώσης στην κατασκευαστική βιομηχανία.
Άλλες αγορές όπως είναι των δαπέδων των εγκαταστάσεων αθλητικών δραστηριοτήτων δύναται να έχουν πτώση όπως και η αναγόμωση των ελαστικών φορτηγών αν οι εμπορικές δραστηριότητες καθώς και οι βιομηχανικές συνεχίζουν να έχουν ουσιαστική πτωτική πορεία.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να προχωρήσει ταχύτερα στην νομοθεσία μέσα από την οδηγία 98/2008 για να βελτιώσει τα end of tyre waste έτσι ώστε να συμβάλει ικανοποιητικά στο να θεωρηθεί το ανακυκλωμένο ελαστικό επίσωτρο πλέον σαν προϊόν πράγμα που θα ενθαρρύνει τους ανακυκλωτές και τους πελάτες να τα προμηθεύονται.

A.Κουσκούρης
Πρόεδρος ΠΑ.ΣΕ.Π.ΠΕ
E-mail: akousk@paseppe.gr

www.ecothesis.gr : μια ιστοσελίδα για το περιβαλλοντικό δίκαιο

Με μεγάλη μου χαρά, φιλοξενώ την πρώτη συνεισφορά του Γιώργου Σμπώκου, καλού φίλου και πολύ καλού γνώστη του περιβαλλοντικού δικαίου. Ο Γιώργος έχει δημιουργήσει μια πολύ χρήσιμη ιστοσελίδα για τα θέματα του περιβαλλοντικού δικαίου, την οποία μας παρουσιάζει ο ίδιος στη συνέχεια. Γιώργο σε ευχαριστώ πολύ για τη συνεισφορά σου.

"Η www.ecothesis.gr αναφέρεται σε ένα ευρύ φάσμα χρηστών. Το φάσμα αυτό ξεκινά από επαγγελματίες, που ασχολούνται με το περιβαλλοντικό δίκαιο σε θεωρητικό ή τεχνικό επίπεδο και εκτείνεται σε ιδιώτες, που καλούνται να αντιμετωπίσουν ένα περιβαλλοντικό ζήτημα και αναζητούν αρμοδιότητες και υποχρεώσεις.

Κοινό χαρακτηριστικό των χρηστών της www.ecothesis.gr είναι η αντίληψη του φαινομένου της υποκατάστασης του κρατικού ελέγχου από την ιδιωτική επιβολή, ένα φαινόμενο που συμπορεύεται με το δημοκρατικό έλλειμμα. Η απουσία πολιτικής προστασίας τροφοδοτεί την ιδιωτική επιβολή και η δικαστική ή εξώδικη αντιπαλότητα υποκαθιστά μια αναποτελεσματική κρατική επιβολή, που δεν εξασφαλίζει τη συμμόρφωση των πολιτών. Αυτοδικία, αυθαιρεσία και εθελοντισμός υπό το παραπάνω πρίσμα, έχουν κοινή αφετηρία. Σε αυτό το περιβάλλον συχνά διακρίνεται μια σύγκρουση της άγνοιας των διοικούντων με τη γνώση των διοικούμενων. Μια άνιση σύγκρουση, καθώς ένα γραμμάριο εξουσίας ζυγίζει περίπου όσο ένας τόνος γνώσης.
Για το κλείσιμο της ψαλίδας μεταξύ γνώσης και εξουσίας, όχι με την αυτοδικία, ή τον εθελοντισμό, που τείνει να αντικαταστήσει την κρατική ευθύνη , προβάλλονται μέσω της ecothesis.gr τα δικαιώματα των διοικούμενων και οι υποχρεώσεις των διοικούντων.

Με πρώτο συνθετικό το «οικό» δηλώνεται η οικοκεντρική προσέγγιση των περιβαλλοντικών ζητημάτων, αντίθετη με τη μέχρι σήμερα κρατούσα ανθρωποκεντρική προσέγγιση. Με δεύτερο συνθετικό τη «θέση» δηλώνεται η πρόθεση υπεύθυνης και ενεργής τοποθέτησης επί περιβαλλοντικών ζητημάτων. Το σήμα, ένα φύλο, συσχετίζει συνειρμικά τη ζωτική σχέση «φύλου - οξυγόνου», με τη σχέση «γνώσης - προστασίας».

Το σχέδιο της www.ecothesis.gr είναι απλό, όπως πρέπει να είναι κάθε σύστημα που προάγει την πρόσβαση στην πληροφορία για να διαρκέσει στο χρόνο, ενώ το πράσινο χρώμα αντιπροσωπεύει την ελπίδα για μια καλύτερη περιβαλλοντική διαχείριση στο μέλλον."

Κρίση στην αγορά scrap αλουμινίου

Σαν συνέπεια της πρόσφατης οικονομικής κρίσης η τιμή του scrap αλουμινίου έχει μειωθεί στην Ε.Ε. Δυστυχώς δεν είναι ακόμη εύκολο να ποσοτικοποιηθεί η μείωση.

Ιδιαίτερα οι παραγωγοί προιόντων από σκραπ αλουμίνιο υποφέρουν λόγω του ότι περισσότερο από 70 % της παραγωγής τους χρησιμοποιείται από την αυτοβιομηχανία για παραγωγή κεφαλών κυλίνδρων, μπλοκ κινητήρων, κιβωτίων ταχυτήτων και άλλων τμημάτων.

Σαν αντίδραση της δραματικήςπτώσης των πωλήσεων οχημάτων οι βιομηχανίες άρχισαν να μειώνουν την παραγωγή των οχημάτων. Η συνολική παραγόμενη ποσότητα επιβατηκών οχημάτων στην Ευρώπη τον Νοέμβριο του 2008 έπεσε κατά 513.000 μονάδες (- 28%) συγκρινόμενο με τον Νοέμβριο του 2007.
Κατά αυτόν τον τρόπο αλυσιδωτά μειώθηκε η ποσότητα του σκραπ αλουμινίου.

Η υποδομή της βιομηχανίας ανακύκλωσης δεν δείχνει να εκτίθεται σε κίνδυνο όπως άλλα ανακυκλώσιμα υλικά και η ανακύκλωση θα συνεχίζεται. Το πλεονέκτημα που διαθέτει το αλουμίνιο είναι ότι τα προιόντα του δύνανται να στοκαριστούν για κάποιο χρονικό διάστημα χωρίς να αλλοιωθούν τα χαρακτηριστικά του. Βέβαια αν η κρίση διαρκέσει πολύ τότε όλο το δίκτυο βιομηχάνων, εμπόρων, ανακυκλωτών θα έχουν πρόβλημα.

Ιανουάριος 2009
Α.Κουσκούρης (akousk@epem.gr)
Πρόεδρος ΠΑ.ΣΕ.Π.ΠΕ

Οι χωματερές που μένουν και οι χωματερές που φεύγουν

Αφορμή για αυτό το σχόλιο αποτέλεσε το e-mail που έλαβα από τον πάντα μαχητικό και εύστοχο κύριο Στέφανο Σταμέλλο των Οικολόγων Πράσινων Φθιώτιδας ( http://oikologoi-prasinoi-fthiotidas.blogspot.com/). Τον κύριο Σταμέλλο δεν τον γνωρίζω προσωπικά αλλά μόνο μέσω των e-mails που κατά καιρούς λαμβάνω και με την ευκαιρία θέλω να τον ευχαριστήσω για αυτό. Στίς διπλανές φωτογραφίες μπορείτε να διαπιστώσετε ότι η χώρα μας είνα ίσως η μοναδική που συνδυάζει την πολιτική διαχείρισης απορριμμάτων της χώρας, με την πολιτική διαχείρισης υδάτινων πόρων και την αντικαπνιστική εκστρατεία που θα αρχίσει το 2010!

Θα ήθελα όμως, με αφορμή τη συνέχιση της λειτουργίας των χωματερών Σπερχειού και Μακρακώμης, να θέσω τρεις πλευρές προς συζήτηση.

1. Τα τελευταία χρόνια έχουν κλείσει αρκετές χωματερές, μετά από σκληρές προσπάθειες σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας και τοπικής αυτοδιοίκησης, προσπάθειες που δεν πρέπει να τις αγνοούμε. Υπάρχουν βέβαια σοβαρές αμφιβολίες ως προς το αν το "κλείσιμο" μιας χωματερής με μια απλή χωματοκάλυψη (ή συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων) είναι περιβαλλοντικά επαρκές και προσωπικά πιστεύω ότι δεν είναι. Μπορεί να κουκουλώσαμε με χώμα το πρόβλημα αλλά οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις είναι εκεί και θα είναι για πολλά χρόνια και ελπίζω ότι σταδιακά θα πειστεί και το ελληνικό δημόσιο για αυτό. Όσοι γνωρίζουν πως έγιναν οι σχετικές μελέτες και εργολαβίες, με τι κόστος και με τι ποιότητα καταλαβαίνουν τι λέω.

2. Ακούω ότι σε πολλές περιοχές που δεν υπάρχουν ακόμη ΧΥΤΑ, οι χωματερές κλείνουν μόνο και μόνο για να βελτιωθούν τα ποσοστά της χώρας ως προς τους στόχους που έχουν τεθεί και σε μερικές ημέρες, σε γειτονικές περιοχές ανοίγουν άλλες. Ισχύει; Το γνωρίζουν οι κάθε λογής αρμόδιοι; Υπάρχουν σχετικλές καταγελίες; Δεν το θεωρώ διόλου απίθανο, διότι η ελληνική εφευρετικότητα είναι ατελείωτη ενώ η περιβαλοντική ευαισθησία περιορισμένη. Από την άλη, μήπως τα ίδια κόλπα με τς στατιστικές δεν κάνει και το ελληνικό κράτος έναντι της ΕΕ σε τόσα άλλα θέματα;

3. Τέλος, επιτρέψτε μου να αντιμετωπίσω το θέμα των χωματερών σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Όταν ένα τόσο σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας αλλά και περιβάλλοντος παραμένει άλυτο, ακόμα και σε περιοχές λίγα μόλις χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα, τότε πρέπει να αναζητήσουμε τις ρίζες στους συσχετισμούς δυνάμεων. Είναι σαφές ότι κάποιοι κερδίζουν και κάποιοι χάνουν όταν μια προβληματική κατάσταση συντηρείται για πολλά χρόνια, όταν τουλάχιστον σε ορισμένους υπάρχει πλήρης συνείδηση του προβλήματος. Ας σκεφτούμε λοιπόν:

Ποιοί χάνουν και τι χάνουν από τη διαιώνιση των χωματερών και των σχετικών προβλημάτων περιβάλλοντος και δημόσιας υγείας;

Ποιοι κερδίζουν από τη διαιώνιση των χωματερών και τι ακριβώς κερδίζουν;

Αυτοί που χάνουν, το γνωρίζουν και το αποδέχονται ή μήπως δεν το γνωρίζουν; Είναι δηλαδή πρόβλημα συσχετισμού δυνάμεων μεταξύ κοινωνικών συμφερόντων ή πρόβλημα ενημέρωσης - ευαισθητοποίησης;

Γιατί οι κερδισμένοι είναι πιο δυνατοί; Η μήπως δεν είναι, απλά οι χαμένοι δεν έχουν προτεραιότητα την αντιμετώπιση του προβλήματος;

Η μήπως οι χαμένοι δεν βρίσκονται ανάμεσα μας και συλλογικά υπονομεύουμε το μέλλον των ερχόμενων γενεών, εν πλήρη ύπνωση και αφασία (όπως κάνουμε και σε άλλα θέματα);

Οι απαντήσεις σε κάθε περιοχή είναι διαφορετικές, όπου όμως οι χωματερές μένουν ανοικτές πρέπει να βρεθεί τρόπος να δημιουργηθεί συσχετισμός δυνάμεων που να τις κλείσει. Κι αν απαντήσουμε σωστά θα δούμε πως μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο. Γιατί τελικά, τα κοινωνικά συμφέροντα που εξυπηρετούνται από το κλείσιμο των χωματερών πρέπει να βρουν δρόμο για να επικρατήσουν...

Η κρίση στις αγορές της ανακύκλωσης

Το κείμενο που ακολουθεί γράφτηκε από τον Αντρέα Κουσκούρη (akousk@epem.gr) , εξαιρετικό φίλο και συνεργάτη και πρόεδρο του ΠΑΣΕΠΠΕ. Τον ευχαριστώ θερμά για τη συνεισφορά του.

"Η πολιτική των κρατών να στέλνουν τα ανακυκλώσιμα στην Κίνα και Ινδία 5000 χλμ μακρυά επιβαρρύνουν κατ’ αυτό τον τρόπο τις κλιματικές αλλαγές περισσότερο από την αποτέφρωση, αλλά αυτή δεν είναι η πραγματική ανακύκλωση που συνήθως κινείται σε μικρές αποστάσεις.

Η Κίνα έχει βρεθεί θύμα της πολιτικής της ΕΕ για την εκτροπή των αποβλήτων από την ταφή στέλνωντας το 60 % των ανακυκλώσιμων υλικών στην Κίνα από το 2000 μέχρι σήμερτα όπου και σε συνδυασμό με την παγκόσμια κρίση δεν υπήρχε τέτοια ζήτηση από την βιομηχανία για να ποαράγει προιόντα και έτσι η αγορά της ανακύκλωσης μειώθηκε σημαντικά.

Δισεκατομύρια πλαστικές φιάλες που οδηγούντο στην Κίνα και με 70 % πτώση της τιμής παραμένουν στα πλοία . Οι Κινέζοι έμποροι τα προμηθεύονται αλλά με τιμές πολύ χαμηλές τιμές που τις αποκαλούν (microscopic) και οι Ευρωπαίοι δηλώνουν ότι είναι καλύτερο να τα βάλουν φωτιά έξω από το Ηong Ηong.

Αν και η Κίνα και Ινδία δείχνουν ότι θα έχουν ρυθμούς ανάπτυξης ίσο με 6 % του ΑΕΠ gia to 2009 , ελπίζουν ότι η αγορά θα ανοίξει. Αλλά οι Ευρωπαίοι κατά την διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων διεπίστωσαν ότι ήδη η ζήτηση έπεφτε και στράφηκαν σε εναλλακτικές αγορές όπως Βιετνάμ , Πακιστάν και η Ινδία κύρια για το πλαστικό λόγω χαμηλών ημερομισθίων και της μεγάλης βιομηχανίας του Βιετνάμ που χρησιμοποιεί το πλαστικό είτε για εσωτερική κατανάλωση είτε για εξαγωγές.

Οι Κινέζοι εκτιμούν ότι με το πακέτο των 586 δις δολλαρίων που έριξαν στην αγορά σε συνδυασμό με την κατασκευή γιγαντιαίων έργων η ανακύκλωση θα πάει καλά.

Η παγκόσμια κρίση δεν επιρρέασε τις κατασκευές στην Κίνα και έτσι κάποιοι ανακυκλωτές με τιμές 60 % μικρότερες ανταγωνίζονται τα πρωτογενή υλικά και πουλάνε τόσο στην Κίνα όσο και στην Ινδία ενώ πριν την κρίση το 60 % των πωλήσεων πήγαινε στην Αμερική.

Η ανάκαμψη για scrap metals θα προχωρήσει στην Κίνα λόγω της περιφερειακής ανάπτυξης που θα δημιουργεί ζήτηση από τους κατασκευαστές και θα είναι πλέον θέμα η ανάπτυξη της ανακύκλωσης πόλη με πόλη , περιφέρεια με περιφέρεια.

Οι ευρωπαίοι που έστελναν ανακυκλώσιμα στην Κίνα σε ποσοστό τουλάχιστον 10 % ήταν ρυπασμένα και οι Κινέζοι τα έπαιρναν όπως ήταν, τώρα το θέμα αλλάζει και όσοι έμποροι ανήκαν σε αυτή την κατηγορία η αγορά δεν τους δέχεται.

Το μόνο που δεν θα στέλνουν οι Ευρωπαίοι στην Κίνα και θα το βιομηχανοποιούν στην Ευρώπη θα είναι οι Η/Υ και τα ψυγεία που απέκτησαν τρομερή τεχνολογία και θα τα στέλνουν σαν τελικά προιόντα πλέον στην Κίνα.


Η Ευρώπη έχει εξάγει το πρόβλημα της ΔΣΑ σε άλλες χώρες και αυτό είναι μεταξύ άλλων και ανήθικο.


Η αγορά του χαρτιού καλής ποιότητας έχει ικανοποιητική ζήτηση με μία σχετική μείωση σε σχέση με την οικονομική κρίση. Το χαρτί χαμηλής ποιότητος δεν ζητείται και πρωσωρινά αποθηκεύεται.

Τα προγράμματα συλλογής χαρτιού δεν έχουν πέσει σε ποιότητα αναλογικά με την οικονομική κρίση και ενώ οι τιμές στις Ευρωπαικές και Αμερικανικές αγορές εξαρτώντο σε μεγάλο βαθμό από τις αγορές Κίνας και Ινδίας οι οποίες θα αυξήσουν την ζήτηση λόγω του ότι το 2009 θα έχουν αύξηση 6 % επί του ΑΕΠ.
Παρόλα αυτά οι Δημοτικοί προυπολογισμοί αυξάνουν και θα πρέπει να διερευνηθούν ποιές θα είναι οι οικονομικές επιπτώσεις.τους επόμενους μήνες.

Οι καταναλωτές προβλέπουν ότι δεν θα πληρώσουν την διαφορά στα τέλη λόγω του ότι οι Δήμοι θα επιδιώξουν να καλύψουν το κόστος.
Θα πρέπει να βρούμε ποιό είναι αυτό το κόστος.

Ηδη στην Μ.Β καταβάλλεται προσπάθεια βελτίωσης της ποιότητας των ανακυκλώσιμων υλικών με την αύξηση του αριθμού των ρευμάτων μέχρι και επτά

Ορισμένοι Δήμοι προσπαθούν να κάνουν χρήση του αντιτρομοκρατικού νόμου στα νοικοκυριά που δεν ανακυκλώνουν ενώ αντίθετα οι Δήμοι δεν δέχθηκαν να συμμετάσχουν σε κυβερνητικό πρόγραμμα φορολόγησης των κάδων για τα νοικοκυριά που δεν ανακυκλώνουν."